Ten pellet wygląda dobrze, ale grzeje znacznie gorzej. Brak wiedzy szkodzi
Ostatnio pellet stał się jednym z najczęściej wybieranych ekologicznych paliw w Polsce. Nie jest to zaskakujące, ponieważ jest stosunkowo tani, przyjazny dla środowiska i łatwy w użyciu do ogrzewania. Mimo to, wielu użytkowników jest zaskoczonych, że nie każda tona pelletu zapewnia taką samą ilość energii cieplnej. Co decyduje o tej różnicy i jak można ocenić efektywność pelletu?
- Znaczenie kaloryczności paliw opałowych
- Różnice w kaloryczności pelletu drzewnego
- Znaczenie wilgotności pelletu dla efektywności spalania
- Wpływ zanieczyszczeń na kocioł na pellet
- Normy jakości dla pelletu w Polsce
- Znaczenie certyfikacji pelletu w Polsce
Znaczenie kaloryczności paliw opałowych
Kaloryczność, zwana także wartością opałową, to ilość energii cieplnej, jaką wytwarza spalanie jednego kilograma paliwa – nie tylko pelletu, ale również drewna, węgla czy innych rodzajów opału. W przeciwieństwie do ciepła spalania, które określa maksymalną energię wydzieloną w idealnych warunkach, wartość opałowa uwzględnia rzeczywiste straty – głównie te związane z parowaniem wilgoci i tworzeniem się popiołu.
Dla wysokiej jakości pelletu drzewnego kaloryczność wynosi zazwyczaj 18–20 MJ/kg. Niższa wilgotność oraz mniejsza zawartość popiołu prowadzą do wyższej efektywności – mniej paliwa jest potrzebne do uzyskania tej samej temperatury w domu.
Różnice w kaloryczności pelletu drzewnego
Różnice w kaloryczności wynikają głównie z jakości surowca oraz procesu produkcji. Pellet wytwarza się głównie z trocin i zrębków drzewnych, a gatunek drewna ma zasadnicze znaczenie dla wartości energetycznej.
Drewno liściaste, takie jak buk czy dąb, cechuje się wyższą kalorycznością – nawet 2100 kWh na metr przestrzenny – w porównaniu z iglastymi, jak sosna (1700 kWh/mp) czy świerk (1600 kWh/mp). Pellet z drzew liściastych jest bardziej gęsty i produkuje więcej energii, mimo że iglasty łatwiej się zapala dzięki naturalnym żywicom.
Pellet rolniczy (agropellet) z odpadów, takich jak słoma czy łuski słonecznika, zawsze będzie miał znacznie niższą kaloryczność. Z kolei pellet z zanieczyszczonych odpadów, np. zawierających lakier czy klej, jest najgorszy – obniża kaloryczność i często uszkadza kotły.
Znaczenie wilgotności pelletu dla efektywności spalania
Zawartość wilgoci – podobnie jak w przypadku drewna opałowego – ma ogromne znaczenie. Najlepiej, jeśli jest poniżej 10% (optymalnie w zakresie 6–8%), ponieważ dodatkowa ilość wody przekłada się na energię zużytą na jej odparowanie zamiast na ogrzewanie budynku.
Zbyt wilgotny pellet nie tylko spala się mniej wydajnie, ale również prowadzi do osadów w komorze spalania i zwiększa emisję zanieczyszczeń do środowiska. Warunki przechowywania i transportu – na przykład szczelność opakowań – odgrywają tutaj kluczową rolę; wilgoć z otoczenia może szybko podnieść poziom wilgotności o kilka procent. Warto mieć to na uwadze, planując zakup pelletu dostępnego luzem.
Wpływ zanieczyszczeń na kocioł na pellet
Zanieczyszczenia, takie jak zabrudzone wióry, kurz oraz popiół, obniżają wartość energetyczną, a ponadto mogą uszkodzić piec na pellet – naprawa systemów grzewczych to spory wydatek, nie wspominając o ochłodzeniu budynku i zakłóceniu komfortu cieplnego.
Czysty pellet drzewny ma niską zawartość popiołu (maks. 0,7–2% przy certyfikatach), co pozwala na bardziej efektywne spalanie. Większa ilość popiołu prowadzi do większych strat ciepła i częstszej potrzeby czyszczenia pieca.
Normy jakości dla pelletu w Polsce
W Polsce obowiązuje standard PN-EN ISO 17225-2:2014, który dzieli pellet na trzy klasy: A1 (najwyższa jakość), A2 oraz B. Klasa A1 cechuje się najwyższą wartością energetyczną, najniższą zawartością wody i najmniejszą ilością popiołu – innymi słowy, jest to pellet o najlepszej jakości.
Od maja 2025 r. wdrożono bardziej surowe normy: dla klasy A2 minimalna wartość opałowa to 16,5 MJ/kg, maksymalna wilgotność wynosi 10%, średnica granulek mieści się w zakresie 6-8 mm, a zawartość popiołu to maksymalnie 1,2% (0,7% dla kotłów klasy 3-5). Każda partia musi mieć certyfikat jakości, co ma na celu wyeliminowanie importu o niskiej jakości.
Znaczenie certyfikacji pelletu w Polsce
Dokumenty takie jak ENplus czy DINplus to nie tylko świadectwa, które posiadają producenci, ale prawdziwe zapewnienie, że pellet spełnia rygorystyczne standardy. Oznaczają one niezależne testy laboratoryjne, obejmujące: ocenę kaloryczności, wilgotności oraz zawartości popiołu.
W Polsce certyfikowany pellet jest produkowany przez renomowane firmy, takie jak te będące członkami Polskiego Stowarzyszenia Pelletu, i podlega audytom. Natomiast, gdy wybieramy zakup pelletu luzem, bez certyfikatu lub od niezweryfikowanego dostawcy – nie mamy żadnej gwarancji, że deklarowana przez niego kaloryczność jest zgodna z rzeczywistością. Warto to mieć na uwadze, gdyż oszczędność może prowadzić do konieczności zakupu większej ilości paliwa.