Bukszpan żółknie i brązowieje? Ten jeden błąd popełnia większość ogrodników

Opublikowano: 19.12.2025Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Mało jest krzewów ogrodowych o tak różnorodnym zastosowaniu jak bukszpan. Czy to w formie szczelnego latem i zimą żywopłotu, obwódki rabatowej czy efektownej, żywej rzeźby ogrodowej. Każdego dnia pozostaje niezmiennie zielony. Cierpliwości tylko nie może ogrodnikowi zabraknąć, bo rośnie bukszpan raczej w ślimaczym tempie. Tym większy niepokój budzi pojawienie się żółtych lub brązowych liści. Czyżby wieloletnie wysiłki miały iść na marne?

1. Pierwsza pomoc przy problemach z bukszpanem
2. Nieodpowiednie warunki stanowiskowe
3. Błędy pielęgnacyjne
4. Choroby i szkodniki

Pierwsza pomoc przy problemach z bukszpanem

Kiedy Wasz bukszpan zaczyna wyglądać jakby nieco mniej pięknie w porównaniu z tym do czego jesteście przyzwyczajeni, może to mieć różne przyczyny. Najważniejszą rzeczą jest rozpoznanie, w czym tkwi problem, ponieważ w grę mogą wchodzić różne przyczyny, a symptomy mogą być przy nich podobne. Na przykład żywopłot uszkodzony przez ćmę bukszpanową i żywopłot przesuszony mogą na pierwszy rzut oka wyglądać jednakowo, wymagają jednak całkowicie odmiennego podejścia.  

Żółte liście na krzewach bukszpanu nie zawsze muszą być oznaką choroby. Istnieje wiele odmian, które mają liście częściowo albo całkowicie żółte, jak Buxus microphylla 'Golden Triumph', Buxus sempervirens 'Aurea Pendula', Buxus sempervirens ‘Aureovariegata’ albo na przykład Buxus sempervirens ‘King Midas’. Niepokój budzi dopiero widok pożółkłych albo zbrązowiałych liści u gatunków i odmian zwykle zielonych. Pierwszym krokiem jest znalezienie przyczyny nienormalnego przebarwienia liści, a następnym – podjęcie odpowiednich kroków, aby Wasz bukszpan stał się na nowo piękny i zdrowy.

Nieodpowiednie warunki stanowiskowe

Nie całkiem optymalnie wybrane miejsce w ogrodzie w połączeniu ze złymi warunkami atmosferycznymi może spowodować niepożądane przebarwienie bukszpanu. A jeśli na dodatek zabraknie właściwej pielęgnacji, żółte ewentualnie brązowe liście będą praktycznie nie do uniknięcia. Krótko mówiąc: każde stanowisko w ogrodzie jest dla bukszpanu nieodpowiednie, jeśli wykazuje jedną lub więcej z poniższych właściwości:

• brak osłony przed zimowym słońcem;
• bardzo silne nasłonecznienie latem;
• podłoże skłonne do zastoju wody;
• gleba zbyt piaszczysta, skłonna do przesuszania.

Jeśli żółte liście pojawią się na bukszpanie bezpośrednio zimą, jest bardzo prawdopodobne, że winę za to ponosi mróz we współpracy z zimowym, ostrym słońcem. Zimowe słońce jest szczególnie szkodliwe, kiedy blaszki liściowe pokrywa szron. Z kolei, żółknące liście latem, zwłaszcza od strony południowej i południowo-wschodniej, mogą oznaczać poparzenie krzewu. Takie uszkodzenie zdarza się najczęściej po przycinaniu bukszpanu, ponieważ wcześniej osłonięte liście z wnętrza krzewu zostają nagle wystawione na działanie pełnego nasłonecznienia. Jeśli chodzi o podlewanie, trzeba dokładnie zbadać podłoże pod krzewem, aby wyciągnąć właściwe wnioski o jego wilgotności.  

Na szczęście nie każde lato jest ekstremalnie upalne i nie każda zima supermroźna i słoneczna zarazem. Jeśli Wasz bukszpan rośnie w pojemniku, możecie go natychmiast przestawić w nowe, bardziej odpowiednie miejsce. Celowe może być też przesadzenie krzewu, kiedy brakuje mu na przykład warstwy drenażowej.

Błędy pielęgnacyjne

Na skutek pewnego zaniechania albo braku dostatecznej wiedzy na temat potrzeb pielęgnacyjnych bukszpanu może dojść do poważnych dolegliwości tej zimozielonej rośliny. Pielęgnacja musi być poza tym elastyczna i uwzględniająca aktualne warunki pogodowe oraz określone stanowisko w ogrodzie. Do najczęstszych błędów należą:

• przedawkowanie składników odżywczych;
• nieregularne nawożenie z zastosowaniem nieodpowiednich dawek;
• zły czas nawożenia (powinien być od kwietnia do września);
• nieodpowiedni nawóz;
• zbyt mokra albo zbyt sucha gleba na skutek błędów w podlewaniu;
• nieodpowiednia częstość podlewania i ilość wody;
• zaniedbanie podlewania zimą.

Brązowe przebarwienie liści może być też oznaką niedoboru azotu. Niechcący można też zaszkodzić krzewom, jeśli na przykład zastosuje się w pobliżu herbicydy do zwalczania chwastów.

Najwyższy czas, aby gruntownie zapoznać się z potrzebami hodowlanymi bukszpanu i natychmiast naprawić błędy. Suche podłoże trzeba dokładnie nawodnić, a mokre pozostawić bez podlewania aż do podeschnięcia. Ponieważ bukszpan zachowuje zielone liście również zimą, odparowuje też wilgoć, która musi być uzupełniana poprzez podlewanie. Zimowe podlewanie jest szczególnie ważne dla krzewów rosnących w pojemnikach.

Choroby i szkodniki

Ogólnie biorąc, bukszpany rzadko chorują. Przyczynami pierwotnymi zakażeń chorobowych są najczęściej inwazje szkodników albo błędy pielęgnacyjne. Brak nawożenia albo jego nadmiar, jak również podlewanie poprzez liście lub tworzenie zastoju wody, może sprzyjać rozwojowi patogenów. Do chorób, które zagrażają bukszpanom należą:

• chloroza liści – liście bukszpanów są drobne, blade i mają smugowate przebarwienia;
• fytoftoroza – choroba grzybowa, której sprzyja mokra gleba i brak nasłonecznienia, krzewy więdną i zasychają;
• mączniak prawdziwy – choroba grzybowa, powoduje żółknięcie i opadanie liści;
• plamistość liści – sprawcami są różne gatunki grzybów, przy dużym nasileniu, bukszpan może zrzucić liście;
• zamieranie liści pędów – przyczyną jest susza zimowa, na przedwiośniu liście brązowieją.

Z kolei do groźnych szkodników bukszpanu zalicza się:

• ćma bukszpanowa – szkodnik, który pojawił się u nas stosunkowo niedawno;
• miodówka bukszpanowa - najczęściej spotykany szkodnik bukszpanów;
• przędziorek bukszpanowiec – liście z czasem brązowieją i więdną.

Aby uniknąć opanowania całych krzewów przez chorobę lub szkodnika, co często prowadzi do obumierania roślin, trzeba regularnie kontrolować bukszpany. W porę zastosowany zabieg ratowniczy może przywrócić Waszym krzewom pierwotną urodę.