Czekasz na czerwone pomidory? Zobacz, co robić, gdy nie chcą dojrzeć
Pomidory należą do najpopularniejszych warzyw w przydomowych uprawach. Aby rozwijały się prawidłowo i dawały obfity plon, konieczne jest przestrzeganie kilku kluczowych zasad. Dlaczego czasem owoce nie dojrzewają? Jak zapewnić roślinom lepsze owocowanie? Oto, co warto wiedzieć.
Jak dojrzewają pomidory?
Pomidory przechodzą proces dojrzewania w dwóch fazach. Pierwsza z nich trwa około 3–4 tygodnie i polega na wzroście zielonego owocu po zapyleniu – w tym czasie zwiększa się jego rozmiar i masa. Drugi etap, trwający mniej więcej dwa tygodnie, wiąże się już ze zmianą koloru owocu na właściwy dla danej odmiany. W polskich warunkach klimatycznych dojrzewanie pomidorów w pierwszym etapie często trwa do połowy lipca, natomiast wybarwianie owoców rozpoczyna się zazwyczaj w drugiej połowie sierpnia. Najlepsze warunki do dojrzewania przypadają na przełom lipca i sierpnia, choć nie zawsze się one utrzymują.
Pomidory to owoce klimakteryczne, co oznacza, że mogą dojrzewać już po zbiorze – podobnie jak jabłka czy jesienne i zimowe gruszki, które pełnię smaku osiągają dopiero po pewnym czasie przechowywania. Niedojrzałe pomidory, które mają już lekkie zabarwienie, można zebrać i umieścić na słonecznym parapecie – to szczególnie przydatne jesienią, gdy pogoda nie sprzyja już dojrzewaniu owoców na krzakach z powodu chłodów i możliwych przymrozków.
Za dojrzewanie pomidorów odpowiada naturalnie wytwarzany etylen – hormon roślinny, który pobudza procesy prowadzące do rozpadu chlorofilu i gromadzenia barwnika, jakim jest likopen. Efektem jest zmiana koloru i dojrzewanie nasion. Najczęściej spotykane barwy pomidorów to czerwony, malinowy oraz żółty, ale istnieją także bardziej nietypowe odmiany dające owoce białe, fioletowe, pomarańczowe, niemal czarne, a nawet w paski i wielokolorowe.
Dlaczego pomidory nie dojrzewają?
- Dla prawidłowego dojrzewania i produkcji likopenu, pomidory potrzebują temperatury w zakresie 16–26°C. Gdy temperatura spada poniżej 15°C, proces dojrzewania ulega spowolnieniu, natomiast przekroczenie 30°C również negatywnie wpływa na owoce. Choć pogoda bywa kapryśna, warto chronić rośliny przed chłodem – wystarczy na noc przykryć je np. dużym prześcieradłem. Gdy temperatura się ustabilizuje, owoce powinny dojrzeć bez przeszkód.
- Braki w nawożeniu również mogą przeszkodzić w dojrzewaniu. W początkowej fazie wzrostu rośliny potrzebują azotu – wpływa on na rozwój zielonej masy. Jednak w czasie dojrzewania owoców kluczowe są potas i fosfor. Niedobór potasu objawia się blaknięciem i żółknięciem brzegów liści oraz spowolnieniem produkcji likopenu. Z kolei nadmiar azotu sprzyja nadmiernemu rozrostowi rośliny i tworzeniu nowych liści, kosztem owocowania. W tej fazie należy unikać obornika i gnojówki, a zamiast nich stosować nawozy z dużą zawartością potasu i fosforu, np. z bananowych skórek lub innych naturalnych źródeł.
- Prawidłowe nawadnianie to podstawa. Ilość i częstotliwość podlewania zależą od typu gleby i pogody. W upalne dni oraz na lekkich glebach warto podlewać codziennie, zwłaszcza w fazie kwitnienia i zawiązywania owoców. Zbyt rzadkie i intensywne podlewanie prowadzi do pękania owoców i ich nierównego wzrostu. Pomidory, które doświadczyły przesuszenia, rodzą drobne i niesmaczne owoce. Trzeba również uważać, by nie doprowadzić do przelania – zbyt dużo wody sprzyja gniciu korzeni i infekcjom grzybowym. Wodę najlepiej kierować wprost do podłoża, nie mocząc nadziemnych części rośliny.
- Sucha zgnilizna wierzchołkowa to kolejna możliwa przyczyna niedojrzałych pomidorów. Objawia się brązowymi, wklęsłymi plamami na końcach owoców – w miejscu, gdzie wcześniej był kwiat. To nie jest choroba grzybowa, lecz objaw braku wapnia, często wywołany przesuszeniem i zaburzonym transportem składników w roślinie. Rozwiązaniem jest bardziej regularne i umiarkowane podlewanie – ani za mało, ani za dużo.
- Brak odpowiedniego nasłonecznienia to częsta przyczyna opóźnionego dojrzewania. Pomidory potrzebują dużo światła, by nabrać koloru i smaku. Jeśli rosną w cieniu, warto zrywać owoce, gdy tylko zaczną się wybarwiać i pozostawić je w ciemnym, ale ciepłym miejscu, by dojrzały. Czasem zbyt bujne liście blokują światło – wówczas dobrze jest usunąć kilka z nich (2–3 na raz), by lepiej oświetlić owoce i poprawić wentylację. Dzięki temu owoce szybciej dojrzeją.
Jak przyspieszyć dojrzewanie pomidorów?
Gdy uda się usunąć przyczyny opóźnionego dojrzewania, owoce powinny zacząć się wybarwiać. Istnieją również domowe metody, które mogą przyspieszyć ten proces. Jednym z nich jest oprysk z naparu z pokrzyw – przygotowuje się go z kilograma drobno posiekanych pokrzyw zalanych 10 litrami wrzątku. Po ostudzeniu i odcedzeniu uzyskany roztwór można wykorzystać do opryskiwania roślin. Skuteczny jest także oprysk jodowy – 40 kropli jodu rozpuszczonych w 10 litrach ciepłej wody.
Innym sposobem jest wykonanie pionowego nacięcia na głównej łodydze, mniej więcej 12–15 cm nad ziemią, i umieszczenie w nacięciu wykałaczki lub cienkiego miedzianego drucika. Według portalu Onet.pl, usunięcie wierzchołków pędów pod koniec lipca pozwala roślinie skoncentrować energię na dojrzewaniu owoców. Przyspieszenie dojrzewania można również osiągnąć poprzez wstrzyknięcie około 5 ml czystego alkoholu do każdego owocu. Innym zabiegiem jest delikatne poruszenie systemem korzeniowym, co powoduje stres u rośliny, a w rezultacie intensyfikację procesu dojrzewania owoców i produkcji nasion.