Dlaczego pomidory nie dojrzewają? Najczęstsze przyczyny

Pomidory dojrzewają w dwóch etapach. Pierwszy etap trwa około 3-4 tygodni, podczas którego zielony owoc rozwija się po zapyleniu, stopniowo zwiększając swoją wagę i rozmiar. Drugi etap dojrzewania, trwający około 2 tygodni, polega na zmianie koloru owocu na typowy dla danej odmiany. W polskim klimacie pierwszy etap dojrzewania często przedłuża się do połowy lipca, a drugi etap zaczyna się od drugiej połowy sierpnia. Najlepsze warunki do dojrzewania pomidorów są na przełomie lipca i sierpnia, choć nie zawsze tak się dzieje.

Pomidor jest owocem klimakterycznym, co oznacza, że może dojrzewać po zerwaniu z krzaka. Podobnie jest z jabłkami i gruszkami odmian jesiennych i zimowych, które uzyskują pełnię smaku po przechowaniu w chłodnym miejscu. Zerwane niedojrzałe, lekko zabarwione pomidory można położyć na słonecznym parapecie, co jest szczególnie przydatne pod koniec lata i jesienią, gdy nadchodzą przymrozki i pomidory w ogrodzie nie mają już szans na dojrzewanie.

Proces dojrzewania pomidorów odbywa się dzięki produkcji etylenu, który wywołuje zmiany prowadzące do gromadzenia likopenu i zmniejszenia zawartości chlorofilu. W efekcie owoce zmieniają kolor, a nasiona dojrzewają. Najczęstsze kolory pomidorów to czerwony, malinowy i żółty, ale istnieją także odmiany o owocach białych, fioletowych, pomarańczowych, niemal czarnych oraz wielobarwnych, np. w paski.

1. Aby pomidory mogły dojrzeć i uzyskać odpowiednią zawartość likopenu, muszą być uprawiane w temperaturze od 16 do 26°C, co sprzyja ich czerwienieniu. Proces dojrzewania zostaje zahamowany, gdy temperatura spadnie poniżej 15°C, a także niekorzystnie wpływa na niego wysoka temperatura powyżej 30°C. Choć nie mamy wpływu na warunki pogodowe, możemy próbować chronić uprawy przed chłodem, przykrywając je na noc np. dużym prześcieradłem. Gdy pogoda się ustabilizuje, pomidory powinny bez problemu dojrzeć.
2. Nieprawidłowe nawożenie. Pomidory potrzebują odpowiedniego nawożenia, aby prawidłowo się rozwijać. Na początkowym etapie ważne są nawozy z azotem, który wspiera wzrost rośliny, zapewniając jej zdrowie i zieloną barwę. W okresie dojrzewania owoców zapotrzebowanie rośliny zmienia się na potas i fosfor. Niedobór potasu objawia się jaśniejszymi brzegami liści, które następnie żółkną i brązowieją, a jego brak hamuje produkcję likopenu. Nadmiar azotu prowadzi do nadmiernego wzrostu krzaka i tworzenia nowych liści. W takim przypadku należy unikać nawozów z azotem, takich jak gnojówka czy obornik, i zamiast tego stosować nawozy bogate w potas i fosfor, na przykład te przygotowane ze skórek od banana lub inne naturalne nawozy do pomidorów.
3. Nieprawidłowe podlewanie. Regularne podlewanie pomidorów jest kluczowe dla ich prawidłowego wzrostu. Ilość wody zależy od rodzaju gleby i warunków pogodowych. W upalne dni i na piaszczystych glebach podlewanie powinno być codzienne, szczególnie podczas kwitnienia i owocowania. Zbyt rzadkie, ale obfite podlewanie może prowadzić do nierównego wzrostu owoców i pękania pomidorów. Przesuszone rośliny rodzą małe i niesmaczne owoce. Ważne jest również, aby nie przelać roślin, ponieważ może to spowodować gnicie korzeni i rozwój chorób grzybowych. Wodę należy dostarczać tak, aby nie moczyć liści i owoców, co zmniejsza ryzyko infekcji grzybowych.
4. Jedną z przyczyn problemów z dojrzewaniem pomidorów może być sucha zgnilizna wierzchołkowa, objawiająca się suchymi, wklęsłymi, ciemnobrązowymi plamami na wierzchołkach owoców, zwykle tam, gdzie był kwiat. Choroba ta wynika z niedoboru wapnia, a nie z infekcji grzybiczej. Niedobór wapnia jest często spowodowany złym podlewaniem i przesuszeniem, które utrudnia transport wapnia w roślinie. W takim przypadku należy zwiększyć częstotliwość podlewania, dbając o to, by nie przelać roślin i nie doprowadzić do gnicia korzeni.
5. Mało nasłonecznione miejsce. Pomidory potrzebują dużo słońca do prawidłowego dojrzewania. Jeśli miejsce, gdzie rosną, jest mało nasłonecznione, można zerwać owoce, gdy zaczynają zmieniać kolor, i pozostawić je w domu w ciemnym miejscu do pełnego dojrzewania. Brak światła do owoców może być też spowodowany zbyt gęstym krzakiem, który tworzy cień. Aby przyspieszyć dojrzewanie, warto usunąć kilka liści, co pozwoli lepiej oświetlić owoce i poprawić cyrkulację powietrza. Liście należy usuwać stopniowo, po dwa, trzy, aby nie narażać rośliny na zbyt duży stres.

Po wyeliminowaniu wszystkich przyczyn niedojrzewania, owoce powinny się czerwienić. Można również wspomóc pomidory domowymi sposobami. Oprysk z naparu z pokrzyw, przygotowany z kilograma posiekanych pokrzyw zalanych 10 litrami wrzątku, po ostygnięciu i odcedzeniu można spryskać rośliny. Oprysk z jodu, sporządzony z 40 kropli jodu rozpuszczonych w 10 litrach ciepłej wody, także może być pomocny. Innym sposobem jest nacinanie łodyg – wystarczy zrobić pionowe nacięcie na głównej łodydze około 12-15 cm od podstawy, a do środka włożyć wykałaczkę lub miedziany drucik. Jak pisze Onet.pl, oberwanie końcówek pod koniec lipca pozwoli roślinie skoncentrować energię na dojrzewaniu owoców. Wstrzykiwanie około 5 ml czystego alkoholu do każdego owocu przyspieszy dojrzewanie, a ruszanie korzeniami rośliny stresuje ją, co powoduje przyspieszenie produkcji nasion i dojrzewanie pomidorów.