Wrzosy zwiastują jesień, a wrzośce wiosnę. Razem tworzą duet idealny

Opublikowano: 09.09.2025Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Kiedy nadchodzi jesień i wspaniałe kolory kwiatów na rabatach i w skrzynkach powoli bledną, wtedy swoją barwną urodę zaczynają prezentować wrzosy. Zakwitają w pięknych odcieniach od bieli do różu, czerwieni i fioletu – w szerokiej gamie odmian od ‘Alba’ do ‘Zoe’. Doskonałym dopełnieniem dla jesiennych wrzosów są blisko spokrewnione z nimi i podobne do nich wrzośce. W zależności od gatunku kwitną również wczesną wiosną.

1. Wrzos i wrzosiec to nie to samo
2. Kilka przykładów roślin wrzosowatych i ich właściwości
3. Sadzenie i pielęgnacja wrzosowiska
4. Nawet odporność wrzosów ma swoje granice

Wrzos i wrzosiec to nie to samo

Wrzos (Calluna) i wrzosiec (Erica) to dwa rodzaje roślin należące do tej samej rodziny wrzosowatych (Ericaceae). O ile wrzos zwyczajny jest jedynym gatunkiem swojego rodzaju, to wrzosiec posiada kilkaset gatunków rodzeństwa, występujących głównie w Afryce. Liczne gatunki i mieszańce wrzośca oraz dziesiątki kultywarów wrzosu są uprawiane w ogrodach jako rośliny ozdobne.

Nazwy obu rodzajów brzmią po polsku podobnie i są też między nimi pewne podobieństwa. Zarówno wrzośce jak i wrzosy są zimozielonymi krzewinkami o bardzo dekoracyjnych kwiatach i pokroju. Doskonale nadają się na rabaty, gdzie mogą tworzyć barwne dywany, lud do pojemników i donic ustawianych na balkonach i tarasach. Ich uprawa nie należy do skomplikowanych.

Najważniejszymi cechami, które różnią oba rodzaje roślin, jest wygląd liści i kwiatów oraz termin kwitnienia. Wrzosy są uważane tradycyjnie za zwiastuny jesieni (sierpień do października), natomiast okres kwitnienia wrzośców przypada na późną zimę i wczesną wiosnę (koniec lutego do kwietnia). Kwiaty wrzosu są kielichowate i przypominają dzwonki, natomiast wrzośce mają kwiaty dzbanuszkowate. Wrzosy mają liście łuskowate, podczas gdy wrzośce rozwijają prostopadłe do pędów igiełki.

Różne pory kwitnienia wrzosów i wrzośców sprawiają, że sadząc obok siebie rośliny obu rodzajów można zapewnić ciągłość barwnych akcentów przez cały sezon. Duża liczba odmian różniących się kolorem kwiatów i pokrojem pozwala na zaprojektowanie pięknych kompozycji.

Kilka przykładów roślin wrzosowatych i ich właściwości

Sadzenie i pielęgnacja wrzosowiska

• Odpowiednie stanowisko i gleba

Wrzosy preferują gleby przepuszczalne, ubogie i umiarkowanie wilgotne. Najlepiej czują się na suchym i piaszczystym podłożu, na stanowiskach w pełnym słońcu do lekkiego ocienienia. Na powierzchniach piaszczystych, na zboczach i wydmach chronią wrzosy przed erozją gleby. W naturalnym środowisku wrzosy żyją w symbiozie z grzybami tworzącymi endomikoryzę. Na zbyt wilgotnych glebach rośliny są wrażliwe na mróz. Źle rosną na podłożu zawierającym wapń i nawożonym. Wyjątek stanowi wrzosiec czerwony, który nie wymaga kwaśnych gleb typowych dla większości wrzosowatych (Ericaceae) i rośnie na glebach od umiarkowanie kwaśnych do lekko zasadowych.

• Czas sadzenia

Dobrą porą do sadzenia wrzosowatych jest jesień od września do listopada albo wiosna od marca do maja. Świeżo posadzone rośliny trzeba podlewać i w pierwszych tygodniach utrzymywać podłoże w stanie wilgotnym. Potem wymagają nawadniania tylko w długich okresach suszy, a niedobór wody powoduje tworzenie głębokiego systemu korzeniowego.

• Sposób sadzenia

Wrzosy i wrzośce mogą rosnąć pojedynczo w roli solitera, albo grupowo, tworząc barwne dywany. Sadząc je w mniejszych i większych grupach, trzeba zachować odpowiedni odstęp między poszczególnymi sadzonkami, co najmniej 20 cm. Wrzosy posadzone zbyt ciasno gromadzą między pędami wilgoć, która nie może odparować. Na skutek tego powstaje pleśń i zgnilizna, która może prowadzić do zupełnego obumarcia rośliny.  

• Podlewanie

Podstawą pielęgnacji wrzosów jest odpowiednie podlewanie: nie lubią nadmiaru wilgoci, a już zupełnie nie znoszą zastoju wody. Nie znoszą również całkowitego przesuszenia bryły korzeniowej. Potrzebne jest regularne, ale bardzo umiarkowane podlewanie, dopiero kiedy wierzchnia warstwa podłoża podeschnie. To dotyczy nie tylko ciepłych pór roku: także zimą w bezmroźne dni trzeba nawadniać wrzosy. W przeciwnym razie może się okazać, że niektóre egzemplarze nie doczekają nadchodzącej wiosny, ponieważ po prostu wyschły.

• Nawożenie

Wyjątkowo małe zapotrzebowanie na składniki pokarmowe wrzosów nie oznacza jednak, że w ogóle nie potrzebują nawożenia. Przeciwnie: dawka nawozu wiosną zapewnia dobry wzrost i bujne kwitnienie. Zalecany jest specjalny nawóz do wrzosowatych.

Nawet odporność wrzosów ma swoje granice

Wrzosy i wrzośce są ogólnie biorąc bardzo odporne na choroby i szkodniki. Byłoby rzeczą dosyć niezwykłą, gdyby mocne rośliny, odpowiednio pielęgnowane i rosnące na właściwym stanowisku ucierpiały od nich. Co innego błędy hodowlane: odporność wrzosowatych kończy się tam, gdzie zostają naruszone granice ich wymagań.

Zaczyna się od prawidłowego sadzenia, które nie powinno być w cieniu, a już w żadnym wypadku zbyt ciasne. Jeśli gałązki krzewinek pozostające blisko ziemi nie mogą się wysuszyć po deszczu, stają się pożywką dla pleśni. Także brak dostępu do słońca albo zbita, nieprzepuszczalna gleba, mogą doprowadzić nie tylko do słabego wzrostu, ale wręcz do obumarcia. To samo grozi w przypadku braku wody: szczególnie wrzosy posadzone w pojemnikach są zdane całkowicie na naszą opiekę i muszą być podlewane przez cały rok – oczywiście w dni bez mrozu.