Roślina z listy zagrożonych gatunków. Możesz wysiać ją w ogrodzie, przyciągnie tabuny pszczół
Jarzmianka większa (Astrantia major) to bylina o niezwykle delikatnych i dekoracyjnych kwiatach, która od wieków rośnie dziko w polskich górach i lasach, a dziś coraz częściej zdobi przydomowe ogrody. Ze względu na stopniowe zanikanie stanowisk naturalnych została wpisana na Czerwoną listę roślin naczyniowych, jako gatunek częściowo zagrożony wyginięciem. W uprawie ogrodowej pojawia się jednak coraz częściej, przyciągając uwagę niezwykłą urodą kwiatów i odpornością na trudniejsze warunki.
- Astrantia major – opis gatunku
- Wymagania jarzmianki większej – uprawa i pielęgnacja
- Sadzenie i rozmnażanie jarzmianki większej
- Jarzmianka większa w ogrodzie
- Najciekawsze odmiany jarzmianki
Astrantia major – opis gatunku
Jarzmianka większa to roślina dorastająca do 70–80 cm wysokości. Na sztywnych, wyprostowanych łodygach pojawiają się baldachowate kwiatostany, otoczone charakterystycznymi podkwiatkami, które sprawiają, że roślina wygląda jak ozdobiona koroną z drobnych listków. Najczęściej przybierają one barwę białą, choć w odmianach ogrodowych można spotkać odcienie różu, purpury czy intensywnej czerwieni. Roślina kwitnie od czerwca do sierpnia, a przy odpowiedniej pielęgnacji potrafi powtórzyć kwitnienie jeszcze w późniejszym okresie lata.
Jej liście są ciemnozielone, lekko omszone i tworzą szerokie kępy, które pozostają atrakcyjne do pierwszych przymrozków. Owocem jarzmianki jest sucha rozłupka, dzięki której bylina może sama się rozsiewać. Gatunek ten jest hemikryptofitem, co oznacza, że jego pąki zimują tuż przy powierzchni ziemi, chronione przed mrozem przez liście i ściółkę. Dzięki temu jarzmianka większa jest w pełni odporna na niskie temperatury i nie wymaga żadnego zabezpieczenia na zimę.
Sprawdź inne rośliny naszych babć, które kwitną bardzo długo!
Wymagania jarzmianki większej – uprawa i pielęgnacja
Choć jarzmianka wygląda bardzo subtelnie, jest zaskakująco łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie w miejscach półcienistych, osłoniętych przed intensywnym słońcem, gdzie gleba jest żyzna, próchniczna i stale umiarkowanie wilgotna. Doskonale odnajduje się w ogrodach naturalistycznych, na rabatach bylinowych, w cienistych zakątkach pod drzewami oraz w pobliżu zbiorników wodnych.
Pielęgnacja tej byliny nie jest skomplikowana. Podstawowym zabiegiem jest przycinanie pędów po pierwszym kwitnieniu, zazwyczaj na wysokości około dziesięciu centymetrów nad ziemią. Dzięki temu roślina szybko się regeneruje i często zakwita ponownie. Na przełomie zimy i wiosny należy usunąć zaschnięte liście, aby umożliwić młodym pędom swobodny wzrost. W czasie sezonu warto zasilić jarzmiankę nawozem o przedłużonym działaniu, choć zazwyczaj wystarczy jedna dawka na początku okresu wegetacji.
Sadzenie i rozmnażanie jarzmianki większej
Jarzmiankę większą można rozmnażać na dwa sposoby. Pierwszym jest wysiew nasion, który najlepiej przeprowadzać zaraz po ich zebraniu, ponieważ szybko tracą zdolność kiełkowania. Drugim i częściej stosowanym sposobem jest podział karpy, wykonywany wiosną lub jesienią. To metoda prostsza i szybsza, pozwalająca uzyskać dorodne, kwitnące egzemplarze już w następnym sezonie.
Rośliny sadzi się od kwietnia aż do początku października, w rozstawie około czterdziestu do pięćdziesięciu centymetrów. Na jednym metrze kwadratowym mieści się od pięciu do ośmiu kęp, które z czasem tworzą efektowną, gęstą plamę zieleni i kwiatów. W sprzedaży dostępne są również gotowe sadzonki, co znacznie ułatwia rozpoczęcie przygody z tą byliną.
Jarzmianka większa w ogrodzie
W ogrodzie jarzmianka większa pełni rolę niezwykle dekoracyjną. Jej kwiaty świetnie komponują się z innymi bylinami, zwłaszcza tymi, które mają wyraziste barwy i większe kwiatostany. Często sadzi się ją obok szałwii omszonej, pysznogłówki ogrodowej, czyśćca wełnistego albo naparstnicy purpurowej. Dzięki swojej lekkości jarzmianka wprowadza do rabaty zwiewność i romantyczny charakter.
To także roślina chętnie wykorzystywana przez florystów. Jej baldachowate kwiatostany doskonale nadają się zarówno do bukietów świeżych, jak i do kompozycji suszonych. Stanowią oryginalny akcent, który dodaje naturalności i elegancji.
Najciekawsze odmiany jarzmianki
Wśród wielu odmian jarzmianki większej na uwagę zasługuje ‘Star of Magic’, która osiąga około sześćdziesięciu centymetrów wysokości i wyróżnia się subtelnymi różowymi kwiatami oraz dekoracyjnymi liśćmi. Odmiana ‘Roma’ to jedna z najdłużej kwitnących jarzmianek, która dodatkowo dobrze rośnie w cieniu. Jej intensywnie różowe kwiaty pojawiają się nawet we wrześniu, a zwarte kępy błyszczących liści zdobią rabaty przez cały sezon.
Wyjątkową propozycją jest także odmiana ‘Claret’, charakteryzująca się głęboką, czerwoną barwą kwiatów. Dorasta do osiemdziesięciu centymetrów wysokości i najlepiej prezentuje się w towarzystwie odmian o jaśniejszych odcieniach, takich jak biała ‘Alba’ czy różowa ‘Hadspen Blood’.