Zamiast funkii i żurawek – ta roślina wygląda jak z bajki, a ślimaki jej nie ruszają
Jarzmianka to wyjątkowa bylina, która zaskakuje nie tylko wyglądem, ale też odpornością i niewielkimi wymaganiami. Wciąż zbyt rzadko gości w ogrodach, a szkoda – bo zachwyca kwiatami i chroni inne rośliny przed ślimakami. To doskonała alternatywa dla popularnych bylin do cienia, jak funkie czy żurawki. Poznaj najlepsze odmiany jarzmianki i sprawdź, jak ją sadzić i pielęgnować.
- Wymagania i uprawa jarzmianki
- Rozmnażanie jarzmianki
- Astrantia – zastosowanie w ogrodzie
- Najciekawsze odmiany jarzmianki
- Ciekawostki o uprawie
Wymagania i uprawa jarzmianki
Jarzmianka większa (Astrantia major) to roślina zielna należąca do rodziny selerowatych. Naturalnie występuje w Europie Środkowej, gdzie można spotkać pięć z dziewięciu znanych gatunków. Roślina osiąga nawet do 100 cm wysokości. Ma długie, sztywne pędy i dekoracyjne, dłoniasto wcinane liście. Kwiaty jarzmianki zebrane są w charakterystyczne baldachy i sprawiają wrażenie jednego dużego, koronkowego kwiatostanu.
Stanowisko dla jarzmianki powinno być lekko zacienione – w pełnym słońcu roślina gorzej rośnie i szybciej przekwita. Najlepiej rośnie na glebach żyznych, przepuszczalnych, lekko wilgotnych, o odczynie obojętnym lub zasadowym. W glebie kwaśnej jej wzrost będzie wyraźnie osłabiony.
Choć jarzmianka wykazuje wysoką odporność na mróz, młode sadzonki warto zabezpieczyć na zimę – wystarczy warstwa ściółki z kory lub agrowłókniny. Regularne podlewanie w czasie suszy pomoże jej zachować ładny wygląd, ale roślina nie toleruje zalegającej wody.
Warto pamiętać o przycinaniu kwiatostanów po przekwitnięciu. W odpowiednich warunkach może zakwitnąć ponownie pod koniec sezonu. Sprawdź także: Ta roślina kwitnie obficie przez 120 dni w roku! Piękniejsza i mniej wymagająca niż magnolia
Rozmnażanie jarzmianki
Jarzmiankę można rozmnażać przez nasiona, jednak to dość czasochłonne. Nasiona szybko tracą zdolność kiełkowania, dlatego najlepiej siać je od razu po zbiorze. Minusem tej metody jest to, że siewki mogą różnić się od rośliny matecznej.
Dużo lepszą i pewniejszą metodą jest rozmnażanie przez podział starszych kęp. Zabieg można wykonać wiosną lub jesienią. Nowe sadzonki sadzimy w dobrze przygotowanej ziemi z dodatkiem kompostu lub obornika, dbając o odpowiednią wilgotność podłoża.
Astrantia – zastosowanie w ogrodzie
Jarzmianka, znana również pod nazwą astrantia, to roślina, która pięknie komponuje się w rabatach cienistych i półcienistych. Dobrze wygląda zarówno sadzona pojedynczo, jak i w większych grupach. Można ją sadzić w towarzystwie funkii, tawułek, traw ozdobnych czy paproci.
Ze względu na tolerancję cienia, świetnie sprawdza się także w ogrodach leśnych i naturalistycznych. Dobrze rośnie też w pojemnikach – idealna na północny taras lub balkon. Odmiany o białych kwiatach, jak np. 'Alba', tworzą ciekawe zestawienia z czerwono-zielonymi trawami, np. imperatą cylindryczną.
Najciekawsze odmiany jarzmianki
Choć wybór odmian jarzmianki nie jest tak szeroki jak np. żurawek, to każda z dostępnych propozycji zachwyca wyglądem i wdziękiem:
- 'Ruby Wedding' – jedna z najpopularniejszych odmian. Tworzy intensywnie czerwono-różowe kwiaty i dorasta do 40 cm. Kwitnie od maja do lipca. Po przycięciu może zakwitnąć ponownie jesienią.
- 'Scarlet' – bylina o ciemnych, bordowych kwiatach z jaśniejszym środkiem. Kwitnie od końca maja do lipca. Nadaje się na rabaty i do ogrodów naturalistycznych.
- 'Alba' (Astrantia major 'Alba') – klasyczna odmiana o śnieżnobiałych kwiatach z jasnymi okrywami i wyraźnymi pręcikami. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Pięknie wygląda w kompozycji z różowymi i fioletowymi bylinami.
- 'Primadonna' – odmiana o intensywnie czerwonych kwiatach, dorastająca do 60 cm. Świetnie prezentuje się w cienistych rabatach, w otoczeniu bylin o jasnym ulistnieniu.
- 'Rosea' – jarzmianka o jasnoróżowych kwiatostanach, które osiągają do 4 cm średnicy. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Tworzy gęste kępy o wysokości nawet 70 cm i szerokości do 60 cm.
Ciekawostki o uprawie
Jarzmianka to bylina niemal bezobsługowa. Świetnie sprawdza się u osób początkujących, które szukają ozdobnej rośliny do cienistego ogrodu. Jej odporność na szkodniki, w tym ślimaki, to ogromny atut – szczególnie w sąsiedztwie roślin narażonych na ich żerowanie, jak funkie czy żurawki.
Kwiaty jarzmianki chętnie wykorzystywane są we florystyce – zarówno świeże, jak i suszone. Nadają się do bukietów ślubnych, kompozycji stołowych, a nawet jako elementy zielników.
Sadzonki jarzmianki są najczęściej dostępne w sklepach internetowych i centrach ogrodniczych. Najlepiej kupować je wiosną (kwiecień–maj), gdy roślina zaczyna wegetację i można łatwo ocenić jej stan zdrowia.
Ceny wahają się od 15 do 25 zł za sadzonkę w doniczce. Zdecydowanie warto zainwestować – jarzmianka to roślina wieloletnia, którą można łatwo rozmnażać przez podział.