To warzywo jadano przed wojną. Teraz odkrywamy je na nowo!
Choć dziś jest niemal zapomniana, salsefia jeszcze sto lat temu była stałym elementem ogrodów i kuchni europejskiej. To warzywo o delikatnym, lekko orzechowym smaku, którego aromat przypomina ostrygi, ponownie zyskuje popularność. Jej korzenie są nie tylko smaczne, ale też wyjątkowo zdrowe i bogate w składniki odżywcze. Salsefia, znana również jako kozibród porolistny, to roślina, którą warto poznać na nowo – zarówno ze względu na jej wartości kulinarne, jak i walory ozdobne.
- Jak wygląda salsefia i dlaczego jest wyjątkowa
- Jak uprawiać salsefię w ogrodzie
- Choroby i szkodniki, na które trzeba uważać
- Kiedy zbierać i jak przechowywać salsefię
- Właściwości i zastosowanie salsefii w kuchni
Jak wygląda salsefia i dlaczego jest wyjątkowa
Salsefia (Tragopogon porrifolius) to dwuletnia roślina z rodziny astrowatych. W pierwszym roku wytwarza długie, wąskie liście oraz jadalny, cylindryczny korzeń o długości nawet 30 centymetrów, który stanowi główną część użytkową. W drugim roku zakwita – na wysokich, smukłych pędach pojawiają się purpurowo-niebieskie lub żółte kwiaty, które otwierają się rano, a po południu zamykają. Cała roślina przypomina nieco pora lub dmuchawca, stąd jej ludowa nazwa – „oyster plant”.
Korzeń salsefii ma kremowy kolor, delikatną skórkę i łagodny, lekko słodkawy smak. Jego struktura jest miękka po ugotowaniu, a aromat wyjątkowo subtelny, przez co świetnie sprawdza się jako alternatywa dla pietruszki, pasternaku czy topinamburu.
Jak uprawiać salsefię w ogrodzie
Uprawa salsefii nie jest trudna, ale wymaga cierpliwości. Najlepiej siać ją w kwietniu, gdy ziemia jest już ogrzana. Nasiona wysiewa się bezpośrednio do gruntu w rzędy oddalone o około 30–40 centymetrów, na głębokość 2–3 centymetrów. Roślina nie znosi przesadzania, dlatego warto od razu znaleźć dla niej docelowe miejsce.
Salsefia wymaga gleby głębokiej, żyznej i przepuszczalnej, ponieważ jej długi korzeń palowy potrzebuje przestrzeni. Idealne pH to 6,5–7,5, a więc odczyn obojętny. Stanowisko powinno być słoneczne lub lekko półcieniste – światło sprzyja tworzeniu dorodnych korzeni, ale roślina źle znosi przesuszenie.
Podlewanie powinno być regularne, szczególnie w pierwszej fazie wzrostu i podczas letnich upałów. Ziemia musi być stale lekko wilgotna, ale nie mokra. Nadmiar wody może prowadzić do gnicia korzeni. Warto również pamiętać o umiarkowanym nawożeniu – zbyt dużo azotu powoduje, że salsefia wytwarza nadmiar liści kosztem rozwoju korzenia. Sprawdź także, jak wysiewać warzywa tutaj.
Choroby i szkodniki, na które trzeba uważać
Salsefia jest dość odporna, jednak może paść ofiarą kilku popularnych ogrodowych intruzów. Najczęściej atakują ją mszyce i przędziorki, które wysysają soki z liści, powodując ich żółknięcie. W walce z nimi skuteczny jest oprysk z szarego mydła lub wyciąg z pokrzywy. Ślimaki potrafią z kolei niszczyć młode siewki – można je odstraszyć naturalnymi barierami z popiołu, trocin lub skorup jaj.
Przy zbyt dużej wilgotności na liściach może rozwinąć się mączniak lub szara pleśń. Aby temu zapobiec, należy unikać zraszania nadziemnych części roślin podczas podlewania i zachować odpowiednie odstępy między rzędami.
Kiedy zbierać i jak przechowywać salsefię
Najlepszy moment na zbiór przypada jesienią, po pierwszych przymrozkach, gdy korzenie stają się bardziej słodkie i aromatyczne. Można je również pozostawić w ziemi i wykopywać w miarę potrzeb aż do wiosny. Roślina jest odporna na niskie temperatury i dobrze zimuje pod warstwą ściółki.
Podczas zbioru warto używać wideł ogrodniczych, by nie uszkodzić delikatnych korzeni. Po wykopaniu obcina się liście, pozostawiając niewielki fragment łodygi. Korzenie najlepiej przechowywać w wilgotnym piasku, w chłodnym pomieszczeniu o temperaturze 0–2°C. W takich warunkach mogą zachować świeżość nawet do wiosny.
Właściwości i zastosowanie salsefii w kuchni
Salsefia to warzywo, które łączy smak, wartości odżywcze i wszechstronność w kuchni. Jest niskokaloryczna, a przy tym bogata w błonnik, witaminę C, witaminy z grupy B oraz cenne minerały, takie jak potas, magnez, wapń i żelazo. Zawiera także inulinę – naturalny prebiotyk, który wspiera florę jelitową i pomaga regulować poziom cukru we krwi.
Korzenie salsefii można gotować, smażyć, piec lub zapiekać. Przed przygotowaniem należy je obrać i od razu zanurzyć w wodzie z dodatkiem soku z cytryny, aby uniknąć ciemnienia. Doskonale smakują w maśle, śmietanie, ziołach i czosnku. Można z nich przyrządzić kremowe purée, zapiekanki lub zupy. Świetnie komponują się z drobiem, rybami oraz delikatnymi sosami. Młode liście salsefii również są jadalne – mają lekko gorzkawy posmak i mogą być dodatkiem do sałatek.
Salsefia łączy w sobie walory smakowe z właściwościami prozdrowotnymi. To idealny wybór dla osób, które cenią naturalne produkty i lubią eksperymentować w kuchni. Choć przez lata była zapomniana, dziś coraz częściej wraca na stoły – i to w najlepszym stylu.