Niezwykła roślina, która „kruszy skały”. Ogrodnicy ją uwielbiają!
Nazwa botaniczna rośliny Saxifraga pochodzi od łacińskich słów saxum = skała i frango = kruszyć. Niektóre gatunki skalnic rosną często w najdrobniejszych szczelinach skalnych, co wygląda tak, jakby w tym miejscu pękały właśnie kamienie. Inne wytłumaczenie nazwy wynika ze stosowania bulwek skalnicy ziarenkowatej do leczenia kamicy nerkowej. Każdy gatunek skalnicy posiada fascynujący i niepowtarzalny urok kwiatów, a także indywidualne wymagania i potrzeby.
- Saxifraga – roślina krusząca skały
- Stanowisko i sadzenie skalnicy w ogrodzie
- Pielęgnowanie i wymagania skalnicy
- Rozmnażanie skalnicy
Saxifraga – roślina krusząca skały
Z białymi albo czerwonymi kwiatami, o liściach sukulentowych lub cienkich, liczne gatunki skalnicy należące do rodzaju botanicznego Saxifraga zapewniają ogromną różnorodność form i kolorów. Zapewniają piękny i efektowny dodatek do kwietników i balkonów nawet dla początkujących ogrodników.
Skalnica należy do tej samej rodziny skalnicowatych, do której zalicza się tawułka, żurawka, bergenia i rodgersja. Ze swoimi ponad 400 gatunkami jest dużym i jednym z najbardziej zróżnicowanych rodzajów roślin; niektóre występują również w naszym regionie. Preferuje szczeliny skalne w umiarkowanym i chłodnym klimacie, i zasiedla górskie regiony Alp jak również obszar śródziemnomorski do wysokości 4500 m.
Ze względu na swoje naturalne upodobania skalnica jest często sadzona w ogrodach skalnych i na murach. Tam zachwyca rozmaitymi kolorami kwiatów i często poduszkowym pokrojem. Rodzaj skalnica obejmuje zarówno zimozielone gatunki z rozetami liści odziomkowych, jak i rośliny sezonowe. Zmienna jest też forma liści w zależności od gatunku – na ogonkach liściowych lub siedzące, sukulentowe albo cienkie, okrągłe, owalne lub podzielone.
Kwiatostany skalnic są najczęściej groniaste lub wiechowate i w zależności od gatunku rozwijają się w kolorze żółtym, białym, pomarańczowym, czerwonym lub purpurowym. Płatki niektórych gatunków mogą być dodatkowo wzorzyste. Większość skalnic to byliny; są wśród nich również rośliny jednoroczne i dwuletnie. Niektóre kwitną od maja przez całe lato, inne zaś nawet w listopadzie mają jeszcze piękne kwiaty.
Stanowisko i sadzenie skalnicy w ogrodzie
Jakie miejsce będzie odpowiednie dla skalnicy, zależy od gatunku rośliny. Przedstawiciele tego rodzaju o raczej sukulentowych liściach preferują słoneczne stanowiska, niektóre zaś czują się dobrze nawet na zacienionych rabatach i nie znoszą bezpośredniego nasłonecznienia. Inne z kolei stoją najchętniej w miejscach jasnych albo półzacienionych. Większość gatunków rośnie wspaniale na glebach próchnicznych i przepuszczalnych – żaden natomiast nie znosi zastoju wody.
Skalnice należy wysadzać do gruntu wiosną po ostatnich przymrozkach. Odpowiednie odstępy między sadzonkami wahają się od 15 do 45 cm. Roślina nadaje się do sadzenia zarówno w ogrodach skalnych i na murach, jak i na balkonach i tarasach. W pojemnikach należy zapewnić dobrą przepuszczalność podłoża i drenaż.
W handlu dostępne są również nasiona skalnicy. Najlepszą porą do ich wysiewu jest luty.
- napełnijcie najpierw odpowiednim podłożem doniczki lub pojemniki do siewu,
- wciśnijcie nasiona na ok. 1 cm w podłoże,
- siew należy lekko spryskać wodą,
- pojemniki należy postawić w miejscu o temperaturze 0-5°C,
- kiedy rozwiną się pierwsze liście, można siewki popikować do większych doniczek,
- wysadzenie do gruntu jest możliwe po ostatnich przymrozkach.
Pielęgnowanie i wymagania skalnicy
Aby właściwie pielęgnować skalnicę, trzeba poznać wymagania konkretnego gatunku rośliny. Niektóre skalnice preferują podłoże wilgotne, podczas gdy inne rosną najlepiej na suchych i jałowych stanowiskach. Podczas dłuższych okresów suszy trzeba nawadniać każdy gatunek.
Podobnie jest z zasilaniem roślin – większość gatunków dobrze sobie radzi na glebach ubogich, jednak kilka z nich wymaga nawożenia. Chociaż skalnice nie wymagają podcinania, zaleca się usunąć obumarłe części i przekwitłe kwiatostany na jesieni. Wiosną roślina rozwinie nowe pędy.
Większość skalnic wykazuje odporność na mróz i trudne warunki atmosferyczne. Skalnica mchowata wytrzymuje przykładowo mrozy do -28°C, natomiast skalnica rozłogowa tylko do -17°C. Dlatego najlepiej zawczasu zasięgnąć informacji o mrozoodporności danego gatunku. Jeśli są to skalnice wrażliwe na silne mrozy, trzeba będzie zapewnić im odpowiednią ochronę.
Rozmnażanie skalnicy
Skalnica jest często rozmnażana z nasion, które można zebrać jesienią z dojrzałych torebek. Trzeba je wtedy przechować w suchym, chłodnym i ciemnym miejscu aż do wysiewu w lutym. Innym sposobem jest oddzielanie rozet od rośliny macierzystej. Jest to dobry sposób na uzupełnianie luk między roślinami. Odciętą rozetę wkłada się bezpośrednio do gruntu w odpowiednim miejscu albo najpierw ją ukorzenia.
Kolejną metodą na uzyskanie większej liczby skalnic jest podział bryły korzeniowej na wiosnę. Wykopuje się w tym celu skalnicę, dzieli na dwie części i sadzi nowo pozyskaną roślinę w wybranym miejscu.
Skalnica nie jest rośliną trującą; liście niektórych gatunków są nawet używane do sporządzania herbatek. W każdym razie możecie tę roślinę spokojnie sadzić na rabatach, do których mają dostęp małe dzieci i domowe zwierzęta.
