Kwiecień w ogrodzie - szczegółowy kalendarz zasiewów, cięcia i innych prac

Ogólne prace ogrodnicze w kwietniu

• Odpowiednie podłoże dla roślin jest podstawą udanego sezonu w ogrodzie. Równie ważne jest fachowe przygotowanie rabat do gruntowego siewu i sadzenia młodych roślin. Przekopanie ziemi zapewnia jej głębokie spulchnienie i napowietrzenie. Powierzchnię przekopanych grządek można grabiami rozdrobnić i wyrównać. Małe siewki kiełkujące z wysianych nasion będą mogły łatwiej się ukorzenić.
• Jeśli wcześniej tego nie zrobiono, dojrzały kompost można zastosować na rabatach również w kwietniu. Poprawia glebę i dostarcza roślinom składników odżywczych. Po wykorzystaniu kompostu na przygotowanie rabat można założyć nową pryzmę albo zbudować nowy kompostownik.
• Wiele roślin ogrodowych potrzebuje żyznej, dobrze przepuszczalnej ziemi. Ciężkie gleby gliniaste i ilaste, w które z trudem i powoli wsiąka woda deszczowa, powinny być koniecznie przekopane i wzbogacone przy tym piaskiem, kompostem albo torfem. Z kolei gleby piaszczyste można poprawić dawką kompostu ewentualnie dobrze zleżałym obornikiem, aby lepiej magazynowały wodę i składniki odżywcze.
• Podczas gdy wrażliwe na chłód sadzonki muszą jeszcze czekać na okiennym parapecie, można właśnie w kwietniu przygotować dla nich podniesione grządki (zwane też grządkami podwyższonymi). Ziemia jest w nich zamknięta w skrzyniach mniej więcej metrowej szerokości i dowolnej długości i kształtu. Zawartość substancji pokarmowych w podniesionej grządce jest najwyższa w pierwszym roku po napełnieniu skrzyni i maleje z każdym następnym rokiem. Uprawę roślin na takim stanowisku trzeba zaplanować według stopnia zapotrzebowania na pokarm, zaczynając od największych „żarłoków”.  
• Wraz z rosnącą temperaturą zwiększa się też zapotrzebowanie na wodę do podlewania. Dlatego kwiecień to najwyższy czas, aby uruchomić zamknięty na zimę dopływ wody. Jeśli jest w Waszym ogrodzie taka możliwość, zaleca się koniecznie ustawienie zbiornika na deszczówkę.
• Jako ogrodnicy jesteśmy zależni od natury i zdrowego ekosystemu. Bez całej sieci małych i najmniejszych żywych istot nie mielibyśmy szans na najskromniejsze zbiory w ogrodzie. Aby choć trochę wspomóc przyrodę i wielu pożytecznym stworzeniom zapewnić przestrzeń życiową, dobrze jest urządzić hotel dla owadów. Ważne jest przy tym zachowanie odpowiedniej wielkości zagłębień i otworów, które będą akceptowane jako nowy dom przez większość owadów. Pożytecznymi lokatorami mogą być dzikie pszczoły, złotooki, biedronki, pasożytnicze osy i wiele innych gatunków. Również ptaki ucieszą się z odrobiny ludzkiej uwagi w postaci budek lęgowych i pojników.
• Przed pierwszym użyciem należy dokonać przeglądu kosiarki spalinowej. Potrzebna będzie wymiana oleju i filtra powietrza, a także naostrzenie noża.
• Wysoko rosnące byliny jak na przykład ostróżki, mieczyki albo astry potrzebują podpór, aby nie złamał ich wiatr i deszcz. W kwietniu jest czas na przygotowanie dla nich bambusowych albo innych podpórek.
• Aby w szklarni albo w inspekcie panował korzystny dla roślin klimat, trzeba szyby stale utrzymywać w czystości. Czyszczenie okien zapewnia dopływ światła i ciepła.

Prace w ogrodzie kwiatowym w kwietniu

• Krzewy kwitnące wiosną jak forsycje przycina się nie zimą ani jesienią, ale właśnie zaraz po przekwitnięciu. Cięcie prześwietlające zapewni ponowne tworzenie się latem pędów kwiatowych na przyszły rok. Co około trzy lata należy usuwać tuż nad ziemią jedną trzecią starych, przekwitłych pędów głównych – dzięki temu krzew zostanie odmłodzony i zachowa swoją urodę.
• Wcześnie zakwitające byliny najlepiej znoszą podział po okresie kwitnienia.
• W kwietniu jest dobry czas na sadzenie, dzielenie i przycinanie traw. Trawy ozdobne przycina się przed rozwojem nowych pędów ok. 10-20 cm nad ziemią. Stare, sfilcowane kępy należy teraz wykopać, podzielić na małe działki i posadzić na nowo.
• Od marca do maja jest odpowiednia pora na sadzenie kwiatowych cebul i bulw, które zakwitają latem. Odporne na przymrozki lilie można sadzić zaraz po rozmarznięciu ziemi, natomiast z wrażliwymi daliami trzeba poczekać do zimnych ogrodników.
• Kwiaty cebulowe jak narcyzy i tulipany są roślinami o dużym zapotrzebowaniu na składniki odżywcze. Należy je nawozić, a przekwitłe kwiatostany regularnie usuwać. Rośliny unikną przez to wydatkowania energii na tworzenie nasion i zmagazynują jej zapasy w cebulach i bulwach na rozwój kwiatów w następnym sezonie.
• Dla bardziej rozgałęzionego wzrostu bylin i kwiatów letnich konieczne jest wykonane w porę uszczykiwanie wierzchołków. Odrywa się paznokciami albo odcina nożycami wierzchołki pędów głównych, przez co pobudzone zostaną do wzrostu pędy boczne.
• Przycinając wrzos, należy usuwać tylko wierzchołki pędów z przekwitłymi kwiatami – nigdy nie należy zagłębiać się z cięciem w stare drewno.
• Hortensji ogrodowej, która kwitnie na ubiegłorocznych pędach, nie przycina się wcale, a jedynie usuwa suche kwiatostany. Hortensje bukietowe i drzewiaste przycina się na wysokości 40-50 cm, aby uzyskać kompaktowe krzewy. Wysokie hortensje, dorastające do trzech metrów, przycina się w kwietniu, skracając pędy tylko o ok. 10-20 cm.
• Krzewy okrywowe utrzymają formę, jeśli każdego roku w kwietniu przytnie się je nożycami do żywopłotu.
• W przypadku róż należy usunąć okrycie i przyciąć suche, jak również przemarznięte pędy. Trzeba pamiętać, że róże ukorzeniają się płytko pod powierzchnią ziemi i przy pieleniu nie wolno używać motyki, aby nie uszkodzić korzeni.
• Z zimowej kwatery wynosi się wreszcie na świeże powietrze byliny, rośliny w pojemnikach i inne zimujące w pomieszczeniu.
• W kwietniu sieje się do gruntu wiele gatunków roślin kwiatowych:

Wysiew roślin kwiatowych

Rodzaj rośliny	Okres siewu do gruntu		Okres kwitnienia
	pierwsza połowa IV	druga połowa IV
aksamitka		+	VI-X
cynia	+		VI-X
chaber	+		VI-IX
groszek pachnący	+		VI-IX
fasola ozdobna	+		VI-IX
dziwaczek		+	VII-X
nagietek	+		VIII-X
szarłat	+	+	VII-X
słonecznik	+		VII-X
wilec	+	+	VII-IX
rezeda	+	+	VII-X
smagliczka	+	+	V-X
kosmos	+	+	VII-X
złocień		+	VI-IX
pozłotka (maczek)		+	VI-VIII
złotokwiat		+	VI-IX
godecja		+	VII-IX
nasturcja		+	VII-X

Prace w ogrodzie warzywnym w kwietniu

• Siatką o drobnych oczkach można skutecznie osłonić uprawy warzyw między innymi przed śmietkami (owady z rzędu muchówek) – kapuścianą, ćwiklanką, cebulanką. Ważne jest, aby siatki zamontować zaraz po wysiewie, zachowując odpowiedni odstęp od młodych roślin i obciążając brzegi ziemią.
• Rozsada warzyw kapustnych wczesnych odmian jest już na tyle mocna, że można sadzonki przenieść do gruntu. Należy przy tym zwracać uwagę na odpowiednie odstępy między roślinami i rzędami.
• Cebulę przed sadzeniem dobrze jest przez noc namoczyć w letniej wodzie. Wcześniej wytworzy korzenie i prędzej będzie rosła na grządce.
• Wysiane na rozsadę pomidory trzeba koniecznie popikować, kiedy tylko rozwiną się pierwsze listki. Należy je ostrożnie wyjąć z ziemi i pojedynczo posadzić do małych doniczek.
• Pod koniec kwietnia można posadzić ziemniaki. Na słonecznym stanowisku z żyzną i pulchną ziemią układa się sadzeniaki w bruzdy głębokości do 10 cm. W przypadku podkiełkowanych ziemniaków trzeba zachować ostrożność podczas przykrywania ziemią, aby nie połamać kruchych kiełków.
• Kto chce jesienią zbierać dorodne dynie, powinien już teraz zacząć działać. Na parapecie okiennym albo w inspekcie (zapewniona temperatura powyżej 20°C) trzeba przygotować sadzonki, które w połowie maja będą mogły trafić do gruntu. Warunkiem dobrych zbiorów na jesieni jest intensywne nawożenie i podlewanie.
• Łodygi rabarbaru, które pod koniec kwietnia są już dojrzałe do zbioru, mają delikatny smak i aromat. Zbierać można jednak nie więcej niż co trzecią łodygę, aby zbytnio nie osłabić rośliny. Na bieżąco należy jednak usuwać pąki kwiatowe.
• W kwietniu nadal prowadzi się wysiew nasion na rozsadę. Przygotowuje się sadzonki brokułów, kalarepy, kapusty i brukwi.
• W kwietniu sieje się do gruntu wiele warzyw:

Wysiew warzyw

Rodzaj rośliny	Okres siewu do gruntu		Okres zbiorów
	pierwsza połowa IV	druga połowa IV
bób	+		VI-VIII
burak		+	VI-X
cebula	+		VIII-IX
groch	+		VI-VII
koper	+	+	V-Vi
kukurydza		+	VII-IX
marchew	+	+	VI-X
pasternak	+		IX-X
pietruszka	+	+	VI-X
por		+	VII-X
rzodkiew	+	+	VI
rzodkiewka	+	+	V-VI
skorzonera		+	IX-X
szpinak	+	+	V-VI
sałata	+		V-IX
rukola	+	+	V-IX
szczaw	+	+	V-X
sałata rzymska	+	+	V-IX

Prace w ogródku ziołowym w kwietniu

• Rozsadę ziół z własnego parapetu albo ze sklepu należy w kwietniu najpierw w miejscu osłoniętym od wiatru, umiarkowanie słonecznym do półzacienionego zahartować. Zanim szałwia, majeranek, rozmaryn i melisa trafią do ogrodu, powinny przyzwyczaić się do nowych warunków na tarasie lub balkonie.
• Rabata ziołowa potrzebuje później słonecznego miejsca w ogrodzie z przepuszczalną, umiarkowanie wilgotną i niezbyt żyzną glebą, ponieważ większość ziół wykazuje bardziej intensywny aromat, kiedy wody i składników pokarmowych nie ma w nadmiarze.
• Przycinając lawendę, tymianek, szałwię, cząber górski i oregano należy pamiętać, że te zioła są pod względem botanicznym półkrzewami i mają zdrewniałą podstawę. Aby miały zwarty i krzaczasty pokrój, ścina się je kilkanaście centymetrów nad ziemią.
• W kwietniu sieje się do gruntu również zioła:

Wysiew ziół

Rodzaj rośliny	Okres siewu do gruntu		Okres kwitnienia
	pierwsza połowa IV	druga połowa IV
cząber	+	+	VII-IX
majeranek	+	+	VII-IX
kolendra	+	+	VI-VIII
lubczyk	+	+	VII-VIII
mięta		+	VI-VII
szałwia	+	+	VI-VII
kminek	+	+	VII-VIII
rumianek	+	+	VI-VIII

• Zioła można siać nie tylko na oddzielnych grządkach, ale również między warzywami. Niektóre zioła pozytywnie wpływają na określone gatunki warzyw. Dobre wyniki daje na przykład sąsiedztwo mięty dla grochu, fasoli, kapusty, brokułów i kalarepy, a cząbru ogrodowego dla czosnku i cebuli. Szałwia może rosnąć natomiast koło marchwi lub kapusty.

Drzewa i krzewy ozdobne w kwietniu

• Jeśli liście laurowiśni są brązowe i podeschnięte, oznacza to zwykle szkody od mrozu. Pomóc może mocne cięcie oraz nawożenie.
• Forsycje, porzeczki ozdobne i inne wiosenne krzewy w połowie kwietnia już przekwitają. Jest to odpowiedni moment na to, aby wziąć nożyce i prześwietlić je, aby mogły wytworzyć nowe pędy kwiatowe na przyszły rok. Należy zdecydowanie usunąć wszystkie stare gałęzie, aby nowym pędom dać szansę na właściwy rozwój.
• W kwietniu można sadzić różaneczniki i inne krzewy zimozielone. Różaneczniki wymagają stanowiska półcienistego, osłoniętego, z glebą przepuszczalną, lekko wilgotną i kwaśną. Na zbyt zasadowe podłoże rośliny reagują odbarwieniami liści i chlorozą. Jeśli planujesz zlecić prace, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły z aktualnymi cennikami prac ogrodowych.

Pielęgnacja trawnika w kwietniu

• Zanim na dobre zacznie się okres wegetacyjny trawnika, należy pozbyć się z murawy powierzchni opanowanych przez mech. Po zastosowaniu środków zwalczających mchy trzeba wykonać wertykulację i aerację trawnika oraz nawożenie. Puste miejsca wymagają podsiania trawy albo ułożenia darniny z rolki.
• Na wygląd trawnika po zimie wywarły na pewno wpływ działania kretów i mrozu. Pagórki i bruzdy w murawie nie tylko psują estetykę ogrodu, ale również utrudniają koszenie. Nie pozostaje nic innego, jak tylko naciąć ostrożnie darń, usunąć kopce i wypełnić zagłębienia ziemią.
• W kwietniu można też wykonać zabieg odmładzający trawnika: skosić go tak nisko, jak to możliwe, sfilcowaną darninę wertykulować, aby poprawić napowietrzenie korzeni, zastosować nawożenie i w miarę potrzeby podsianie przerzedzonych powierzchni.

Kwietniowe prace przy ogrodowej sadzawce

• Szlam z dna stawu trzeba usunąć możliwie najwcześniej, w przeciwnym razie zawieszone w wodzie cząstki będą sprzyjać rozwojowi glonów. Wybrany szlam można wywieść na kompostownik albo wykorzystać do przekopania na rabatach.
• Trawy i byliny na brzegu sadzawki należy ściąć na szerokość dłoni tuż nad ziemią. Należy przy tym zwracać uwagę, aby nie uszkodzić wybijających się młodych pędów.
• Pod koniec kwietnia można posadzić rośliny wodne i brzegowe, a na powierzchni wody osiedlić rośliny pływające.
• Zakwit glonów w oczku wodnym jest wiosną zjawiskiem normalnym. Jeśli konieczne jest uzupełnienie wody, najlepiej użyć ubogiej w składniki mineralne deszczówki, aby nie wzmagać dodatkowo rozwoju glonów.
• Powierzchnię wody należy oczyścić z unoszących się pyłków przy pomocy specjalnej siatki. Pompa stawowa powinna odfiltrować bogaty w białko pyłek, zanim produkty jego rozpadu, azotany i azotyny, przenikną do wody.
• Jeśli nie zagrażają już przymrozki, można ponownie uruchomić pompy, filtry, fontanny i inne urządzenia związane z ogrodową sadzawką.
• W przypadku minioczek wodnych można je w kwietniu ustawić i napełnić wodą, aby odstała i mogła się nagrzać. Z wprowadzaniem roślin należy wstrzymać się do maja, aż woda będzie dostatecznie ciepła.