Prace we wrześniu na działce i w ogrodzie

Ogólne prace ogrodnicze we wrześniu

• Materiał roślinny z uprzątanych rabat, skoszoną trawę, liście oraz zrębki z przycinanych krzewów, dobrze wymieszane układa się na kompostowniku. Rośliny opanowane przez choroby oraz chwasty z nasionami lepiej jest wyrzucić do odpadów.
• Na drzewa owocowe zakłada się opaski lepowe – ograniczają liczebność larw schodzących na zimowanie oraz składających jaja samic piędzika przedzimka.
• We wrześniu trzeba zwalczać w ogrodzie karczowniki. Gryzonie zaczynają właśnie gromadzić zapasy na zimę i sięgają po korzenie i bulwy na grządkach warzywnych.
• Przed nadejściem jesiennych wiatrów powinno się delikatne krzewy i drzewka (przede wszystkim z nowych nasadzeń) zabezpieczyć palikami.
• W okresie letnim pnie i gałęzie wielu drzewek powiększyły swoje obwody, dlatego trzeba sprawdzić, czy opaski mocujące je do podpór nie są zbyt ciasne. Należy je poluzować, aby nie wcinały się w korę i nie hamowały przepływu soków. Do wiązania wybierzcie miękkie i luźne sznury, szczególnie do róż pnących i innych roślin wymagających podpór.
• Noce we wrześniu mogą już być bardzo chłodne, dlatego w porę powinniście przygotować włókninę albo folię do okrywania wrażliwych upraw na rabatach. Rośliny w pojemnikach i doniczkach można przenosić do szklarni.
• Pomyślcie już teraz o przygotowaniu zimowej kwatery dla jeży i innych pożytecznych zwierząt w ogrodzie. Stosy gałęzi albo drewna oferują schronienie dla wielu naszych ogrodowych sprzymierzeńców. Dla jeży lepsze będą specjalnie zbudowane domki, ponieważ luźne gromady gałęzi nie stanowią w czasie deszczu dobrej osłony przed chłodem.
• Pozostawcie owoce dzikiej róży, rokitnika i innych krzewów na gałęziach, jeśli sami nie macie zamiaru ich przerabiać na soki i konfitury. Zimą dostarczą one pożywienia wielu gatunkom ptaków ogrodowych – i to całkowicie bezpłatnie.
• Ogrody skalne uchodzą za łatwe w utrzymaniu, jednak i one wymagają nieco pielęgnacji. Na koniec sezonu powinniście jeszcze raz usunąć chwasty i przykryć korzenie roślin ziemią kompostową. Także wypłukane ubytki gleby należy uzupełnić świeżą ziemią i rozłogami roślin.
• Porządek jest ważny również w ogrodzie: puste pojemniki ceramiczne po roślinach i doniczki trzeba przed odłożeniem do magazynu dokładnie oczyścić. Osady kamienia dadzą się teraz łatwo usunąć przy pomocy wody z octem i szczotki. Na dodatek unikniecie przeniesienia do zimowej kwatery rozmaitych patogenów.
• Kiedy sikory, wróble, kowaliki i inne ptaki wyprowadzą już ostatnie lęgi, nadchodzi pora, aby oczyścić budki lęgowe, w których mogły się zagnieździć również roztocza albo kleszcze.
• Po lecie nagromadziło się mnóstwo materiału na stercie kompostu, ale zapotrzebowanie na nawóz już się skończyło. Dlatego jesienią należy kompost posegregować: przesiać próchnicę i zgromadzić w zacienionym miejscu, a resztę razem ze świeżo skoszoną trawą ułożyć w pryzmę na nowo.

Prace w ogrodzie kwiatowym we wrześniu

• Słabo z wiekiem kwitnące letnie byliny jak ostróżki albo irysy brodate należy po kwitnieniu podzielić. Całą nadziemną część zieloną trzeba ściąć, potem kłącza albo bulwy wykopać i kępę podzielić szpadlem albo nożem na części. Poszczególne kawałki sadzi się oddzielnie na nowym miejscu, usuwając wcześniej uszkodzone korzenie.
• Zwróćcie uwagę na rozmnażające się z samosiewu byliny i trawy. Nasiona odmian hodowlanych (kultywarów) nie dziedziczą cech roślin macierzystych, również niekontrolowane hybrydy powodują zanikanie z czasem efektownego wyglądu roślin. Pomóc może usuwanie w porę przekwitłych kwiatostanów, zanim wytworzą nasiona.
• Długo kwitnące róże rozwijają wciąż nowe kwiaty aż do jesieni, jeśli tylko regularnie usuwacie zwiędłe kwiaty, hamując rozwój owoców.
• Wykonajcie ostatni raz nawożenie róż potasem i magnezem, aby podwyższyć odporność krzewów na mróz.
• Wrzesień jest również miesiącem rozsadzania dwuletnich roślin ozdobnych oraz rozmnażania bylin, między innymi:

Rozsadzanie roślin

Rodzaj rośliny	rozsada roślin dwuletnich	sadzonki bylin
barwinek		+
bergenia		+
bratek	+
dziewanna	+
dzwonek ogrodowy	+
floks		+
funkia		+
gęsiówka		+
krwawnik		+
lak	+
malwa	+
naparstnica	+
niezapominajka	+
skalnica		+
stokrotka	+
tawułka		+
zawciąg		+
żagwin		+

• We wrześniu rozpoczyna się w ogrodzie sadzenie kwiatów cebulowych, a wśród nich:
  • tulipany,
  • narcyzy,
  • szafirki,
  • lilie,
  • hiacynty,
  • cebulice,
  • śnieżyczki przebiśniegi,
  • szachownicę cesarską,
  • ranniki,
  • kokorycze,
  • puszkinie,
  • kamasje,
  • krokusy.
• Cebulki kwiatowe dobrze jest sadzić grupowo; kwiaty wyglądają wtedy bardzo efektownie, a potem łatwiej jest je z ziemi wykopać. Koszyczki chronią cebule przed żerującymi gryzoniami. Jeśli planujesz zlecić prace w ogrodzie, sprawdź także ten artykuł z cennikiem usług ogrodniczych.

Prace w ogrodzie warzywnym we wrześniu

• W ogrodzie zaczyna się główny zbiór owoców: jabłka powinny zostać zerwane, jak tylko ogonek przy okręceniu owocem lekko oddziela się od gałązki. Regularny zbiór zapobiega przedwczesnemu opadaniu niedojrzałych owoców.
• Jabłka trzeba przechowywać w miejscu, ciemnym i wilgotnym, nie łącząc ich z innymi owocami. Jabłka wydzielają gaz, który przyspiesza dojrzewanie owoców.
• Gruszki można zżywać, kiedy są jeszcze zielone i twarde. Dadzą się dłużej przechowywać, ponieważ szybko dojrzewają w temperaturze pokojowej.
• Krzewy owocowe prowadzone szpalerowo należy najpóźniej do połowy września po raz ostatni w sezonie doprowadzać do formy: mocować pędy główne do podpór i skracać długie pędy boczne.
• Jeśli planujecie przygotowanie przetworów z owoców dzikiej róży, powinniście zebrać je do połowy września. Później staną się mączyste i stracą swój delikatny kwaśny smak.
• We wrześniu można sadzić rabarbar na przyszły rok.
• W ogrodzie warzywnym zbiera się teraz wszystko, co dojrzewa: sałatę, rzepę, warzywa kapustne, dynię, por, buraki.
• Sałatę głowiastą, a także pomidory, ogórki i paprykę zabezpieczajcie przed zapowiadaną zimną nocą.
• Niewrażliwe na chłód są natomiast warzywa późne jak kapusta, dynia i seler. Mogą pozostać na rabacie aż do zbiorów.
• Zbiór chrzanu, skorzonery i innych korzeniowych warzyw wieloletnich zaczyna się, kiedy ich liście zwiędną.
• Gruba podściółka ze słomy pod dyniami chroni je przed zgnilizną oraz zapewnia równomierny wzrost ciężkich owoców.
• Jeśli przestanie podlewać dynię, a korzenie wokół rośliny w promieniu 50 cm przetniecie szpadlem, przyspieszony zostanie proces dojrzewania. Dynia będzie bogatsza w witaminy i bardziej smaczna. Dojrzałość można rozpoznać po mocnej barwie i głuchym odgłosie przy stukaniu w dynię.
• Białą i czerwoną kapustę zbierajcie razem z korzeniem. Po usunięciu luźnych liści, powieście kapustę na taśmie przywiązanej do łodygi w chłodnej szopie albo domku ogrodowym. W ten sposób zachowacie świeżość kapusty do nowego roku.
• We wrześniu zaczynają się wykopki ziemniaków. Kiedy łodygi pożółkną, wykopcie bulwy i oczyśćcie je z ziemi. Zdrowe, nieuszkodzone ziemniaki może przechowywać w ciemnej, suchej piwnicy w temperaturze ok. 8°C. W wyższej temperaturze bulwy mogą zacząć kiełkować.
• Koniecznie we wrześniu zbierzcie też cebulę, nawet jeśli liście nie zwiędły jeszcze całkowicie. Jeśli poczekacie zbyt długo, cebula zacznie rosnąć na nowo. Przed ułożeniem cebuli do przechowywania, trzeba ją koniecznie dobrze obsuszyć.
• W pierwszej połowie września można wysiać nasiona warzyw o krótkim okresie wegetacyjnym, jak na przykład:
  • rzodkiewki,
  • kapusty pekińskiej,
  • rukoli.
• We wrześniu sadzi się cebulę dymkę i czosnek na zbiór latem następnego roku.

Prace w ogródku ziołowym we wrześniu

• W ciepłe dni wrześniowe można jeszcze co nieco zebrać. Miętę pieprzową i melisę cytrynową można ściąć i związać w aromatyczne bukiety.
• We wrześniu zbiera się też nasiona kopru. Baldachy owocostanów nie dojrzewają w jednym czasie, dlatego trzeba sprawdzać je i w porę ścinać.
• Kto uprawia w ogrodzie kozłek lekarski, może wykopać korzenie i ususzyć w ciepłym miejscu.

Drzewa i krzewy ozdobne we wrześniu

• Krzewy i drzewka z odkrytym systemem korzeniowym możecie sadzić pod koniec września. Będą miały dosyć czasu, aby ukorzenić się przed zimą.
• Teraz jest też odpowiednia pora, aby przesadzić zbyt gęsto rosnące krzewy iglaste (iglaki, cisy, cyprysiki) i zimozielone (np. laurowiśnia).
• Zwracajcie uwagę podczas zakupu sadzonek drzew i krzewów na dobrze rozwiniętą bryłę korzeniową.
• Żywopłoty z krzewów zimozielonych, berberysu, buka, głogu oraz iglaków, można przycinać we wrześniu.
• Także drzewa wydzielające wiosną dużo soku, jak orzech włoski, można przyciąć pod koniec września.