Bergenia

Bergenia - gatunki, sadzenie, pielęgnacja, zimowanie, porady

Piękne okazy w ogrodzie, które zdumiewają swoimi kwiatami, to wyjątkowa propozycja dla każdego działkowca. Jednymi z takich bylin są bergenie. Niezwykle pięknie kwitnące kwiaty, które nie mają aż takich dużych wymagań. Warto jednak sprawdzić, jakie odmiany są popularne w Polsce, a także jak przebiega ich pielęgnacja, by się móc doczekać okazałych roślin.

Bergenia - charakterystyka

Bergenia jest byliną, która najczęściej dorasta do pół metra wysokości. Kwiat wyróżnia się zimozielonymi liśćmi o okazałej wielkości, bo osiągają nawet do 20 cm średnicy. Najczęściej przybierają one owalny kształt. W okresie kwitnienia pojawiają się charakterystyczne kwiaty o białym, różowym lub czerwonym kolorze. Nie są one zbyt duże, bo w zależności od odmiany potrafią one osiągać kilka centymetrów średnicy.

Po okresie kwitnienia pojawiają się owoce w postaci torebek, które zawierają liczne nasiona w kolorze brązowym. Bergenia jest wykorzystywan w ogrodzie głównie jako roślina ozdobna. Jednak należy wspomnieć także o jej leczniczym i przemysłowym zastosowaniu. Ze względu na swoje właściwości zdrowotne, kwiat bergenii był ceniony już od wieków na terenie Azji.

Popularne gatunki i odmiany bergenii

Do popularnych gatunków, które są często spotykane na terenie Europu, zalicza się przede wszystkim:

• Bergenia sercowata (Bergenia cordifolia) - określana również jako bergenia sercolistna, przywędrowała do nas z Azji. Ta zimozielona bylina dorasta do ok. 40 cm wysokości. W okresie kwitnienia, który przypada od kwietnia do maja, pojawiają się różowe nieduże kwiaty. W zależności od odmiany bergenia sercowata może wyróżniać się liśćmi w kolorze nie tylko zielonym, ale nawet bordowym lub fioletowym.
• Bergenia czerwieniejąca (Bergenia purpurascens) - w odróżnieniu od innych gatunków, bergenia czerwieniejąca wyróżnia się częściowo zimozielonymi liśćmi. W okresie od kwietnia do maja pojawiają się purpurowoczerwone kwiaty. Sama bylina dorasta do około 40 cm wysokości. Wymagania tego gatunku nie są wielkie, ponieważ roślina może zajmować stanowisko słoneczne, półcieniste, a nawet cieniste.
• Bergenia grubolistna (Bergenia ciliata) - jest to gatunek, który do tej pory w warunkach naturalnych występuje na terenie Azji. W Polsce najczęściej bergenia grubolistna uprawiana jest w ogrodzie na rabatach. Różowy kwiat pojawia się od kwietnia do maja. Okaz ten doskonale nadaje się na cieniste stanowisko. Patrząc na wymagania bergeni grubolistnej, należy pamiętać o tym, aby jej podłoże nie było zbyt wilgotne. W innym przypadku będzie ona bardziej podatna na choroby grzybowe.
• Bergenia orzęsiona (Bergenia ciliata) - jest to bardzo ciekawy gatunek, który kwitnie już w marcu. W tym czasie pojawiają się dzwonkowate kwiaty w kolorze jasnoróżowym. Dopiero po przekwitnięciu byliny pojawiają się liście. Bergenia orzęsiona dorasta mniej więcej do 40 cm wysokości. Najlepiej wybrać jej półcieniste stanowisko. Wymagania tej rośliny nie są zbyt wielkie, ale na pewno warto zapewnić jej odpowiednio żyzne podłoże.
• Bergenia Stracheya (Bergenia stracheyi) - zalicza się do gatunków kolekcjonerskich. W odróżnieniu od innych gatunków bergenia Stracheya wyróżnia się najpóźniejszym okresem kwitnienia, ponieważ przypada on dopiero na lipiec. W tym czasie pojawiają się drobne kwiaty o zabarwieniu białym lub różowym. Jest to gatunek, który preferuje stanowisko półcieniste. Bergenia tego gatunku posiada spore wymagania, co do odpowiedniego poziomu żyzności podłoża. Ponieważ na mniej żyznej glebie roślina nie będzie miała takich okazałych kwiatów.

W sprzedaży dostępne są liczne odmiany bergenii. Do popularnych okazów zalicza się m.in.:

• Bergenia sercolistna (Bergenia Baby Doll) - te odmiany wyróżniają się jasnoróżowymi kwiatami w kształcie drobnych dzwonków. Osadzone są one na czerwonych pędach.
• Bergenia sercolistna Purpurea - odmiana dorastająca do 50 cm wysokości. Wyróżnia się różowymi kwiatami zebranymi w gęste kwiatostany.
• Bergenia sercolistna Morgenrote - kwiat doskonale rośnie nawet zajmując cieniste stanowisko. W okresie kwitnienia pojawiają się intensywnie różowe kwiaty.
• Bergenia Fire and Ice - bergenia, wyróżniająca się białymi kwiatami, które posiada ciemne kielichy. Okres kwitnienia przypada na wiosnę.
• Bergenia sercolistna Flirt - odmiana dorastająca do 40 cm wysokości. Okres kwitnienia przypada od kwietnia do maja, w tym czasie pojawiają się różowe kwiaty.
• Bergenia sercolistna Eroica - odmiana, która wyróżnia się ciemnoróżowymi kwiatami, które ciekawie prezentują się na tle purpurowo-zielonych liściach.
• Bergenia Eden’s Magic Giant - odmiana bergenii, która kwitnie na ciemnoróżowo, tworząc niezwykle gęste kwiatostany.

Wymagania i stanowisko uprawowe dla bergenii

Chociaż bergenia sercowata, a także inne gatunki tej byliny przepięknie kwitną, to jej wymagania względem uprawy naprawdę nie są zbyt wielkie. Warto oczywiście sprawdzić, jakie jest zapotrzebowanie konkretnej odmiany, ponieważ mogą pojawiać się pewne różnice. Jeżeli chodzi o stanowisko w ogrodzie, to bergenia doskonale rozwija się w każdym miejscu. Chociaż oczywiście są odmiany, które nie będą dobrze czuć się na cienistych rabatach.

Bergenia sercowata będzie najobficiej kwitła na żyznym podłożu. Warto zadbać także o to, aby gleba była przepuszczalna. Kwiat natomiast nie będzie znosił zbyt dużej wilgoci w podłożu. Bergenia sercowata doskonale sprawdzi się na tradycyjnych rabatach w ogrodzie. Jednak ze względu na dużą tolerancję, jeżeli chodzi o ilość docierających promieni słonecznych, byliny można sadzić również w cieniu krzewów i drzew.

Bergenia - pielęgnacja

Można spokojnie powiedzieć, że dodatkowa pielęgnacja bergenii nie jest potrzebna. Jeżeli mamy zapewnione odpowiednie podłoże, to nie będziemy musieli martwić się o jej dodatkowe nawożenie. Pielęgnacja bergenii w ogrodzie na pewno nie będzie wymagać przycinania. Oczywiście dobrze jest wiosną oczyścić roślinę ze suchych oraz zniszczonych liści, dzięki czemu kwiat będzie bardziej odporny na choroby.

W czasie suszy na pewno warto zadbać o podlewanie rośliny. Jednak pielęgnacja przez nawodnienie nie powinna być w żaden sposób zaburzona. Ponieważ w inny sposób bergenie nie będą rozwijać się prawidłowo, a także będą zdecydowanie słabiej kwitły. Jak widzimy, pielęgnacja tej rośliny w ogrodzie nie powinna sprawić nam większego problemu.

Rozmnażanie bergenii

Jeżeli interesuje nas bergenia sercowata lub grubolistna w ogrodzie, a także chcemy dowiedzieć się, jak wygląda rozmnażanie tej rośliny, to koniecznie powinniśmy wiedzieć, iż taki proces odbywa się w dwojaki sposób. Rozmnażanie poprzez zbiór nasion z torebek jest znacznie trudniejszą metodą. Przede wszystkim, pielęgnacja młodych siewek wymaga zdecydowanie większego zaangażowania. Dodatkowo rozmnażanie przez wysiew może zakończyć się roślinami, które nie będą zbyt podobne do macierzystych okazów.

Dlatego zdecydowanie bardziej poleca się rozmnażanie wegetatywne. Zarówno bergenia sercowata, ale i również grubolistna może być rozmnażana przez podział kłącza. Najlepiej dokonać tego wiosną. Pamiętajmy o tym, aby podzielone kłącza zanurzyć w ukorzeniaczu, dzięki czemu szybciej doczekamy się sadzonek. Takie rozmnażanie przyniesie nam bardzo dobre efekty.

Kwiat bergenii - najczęstsze choroby

Bergenia grubolistna, czy też sercowata może być narażona na różnego rodzaju choroby. Najczęściej pojawiać się one będą w wyniku nieprawidłowej pielęgnacji lub w sytuacji, kiedy pogoda będzie cały czas deszczowa. Najczęściej bergenię atakują choroby grzybowe takie jak plamistość liści, czy też plamistość pierścieniowa. W takich okolicznościach bergenia grubolistna bądź sercowata zacznie być pokrywana plamami, które uwidaczniają się szczególnie na liściach.

Ponadto bergenie mogą chorować również na choroby bakteryjne. Najczęstszą przypadłością tego typu jest bakteryjna plamistość liści. Tu z kolei na liściach bergenii zaczynają pojawiać się czarne plamy. Ostatecznie liście zamierają. Dlatego ważne jest to, aby jak najszybciej dostrzec pierwsze symptomy chorób, dzięki czemu będzie można uratować piękne kwiaty.

Bergenia sercowata i grubolistna w ogrodzie. Zobacz, jakie odmiany bergenii możesz uprawiać w swoim ogrodzie, jakie mają one wymagania, a także jak wygląda rozmnażanie.

Bergenia sercowata, czyli Bergenia cordifolia – kilka słów o gatunku

Bergenia cordifolia w ogrodach to gatunek z rodziny skalnicowatych. Jest to roślina górska, naturalnie porasta wzniesienia Azji Środkowej. Przepiękna i bardzo wytrzymała, bergenia świetnie przyjęła się w naszych warunkach klimatycznych i zyskała popularność w całej Europie. Można ją spotkać w ogrodzie skalnym, nadaje się także na rabaty.

Jak wygląda bergenia sercowata?

Na pierwszy rzut oka bergenia sercowata może się wydawać niepozorna – niewysoka, osiąga zaledwie 25-30 cm wysokości. Na dodatek wytwarza tylko jeden pęd kwiatostanowy. Jednak w okresie kwitnienia, który przypada na wiosnę, jest po prostu zachwycająca. Na pędzie pojawiają się liczne, fioletowo-różowe kwiaty, które są po prostu zachwycające. Co więcej, sam pęd wytwarza wiele drobnych rozłóg, więc cały kwiatostan tworzy wiechę drobnych, dzwonkowatych kwiatów, osadzonych na czerwonawej łodyżce. To bardzo ciekawy kolorystyczny element kompozycji na rabaty.

Skąd nazwa bergenia sercowata?

Swoją nazwę zarówno po polsku – bergenia sercolistna, jak i po łacinie - Bergenia cordifolia roślina zawdzięcza kształtowi swoich liści. Są duże, mają wyraźnie sercowaty kształt i ciemnozielony kolor. Wyrastają na długich i wyraźnych ogonkach. Same w sobie także są dość dekoracyjne, więc te byliny są atrakcyjne nie tylko w czasie kwitnienia. Do kwietnia, kiedy to zaczyna kwitnąć, pozostaje w zasadzie w uśpieniu, ale w tym czasie dekoracją w ogrodzie są rośliny cebulowe jednoroczne. Ich miejsce zajmuje kwitnąca bergenia sercolistna. Popularna jest nie tylko sercowata bergenia, ale także bergenia grubolistna, jeśli chodzi o te byliny cebulowe.

Roślina dość szybko się rozprzestrzenia, ponieważ wytwarza nad poziomem ziemi kłącze. Zajmuje sporo miejsca w ogrodzie, szybko się rozprzestrzenia. Na dodatek jest niezwykle wytrzymała. Są to długowieczne byliny, które na jednym stanowisku mogą utrzymać się nawet dziesięć lat. Bergenia cordifolia to naprawdę wyjątkowy gatunek, którego odmiany warto zaprosić do swojego ogrodu.

Bergenia cordifolia – wyjątkowo atrakcyjne odmiany

Chociaż bergenia sercolistna to bardzo powszechny gatunek, jej odmiany nie są zbyt liczne. Najczęściej wybiera się odmiany mieszańcowe, które wyróżniają się dłuższym okresem kwitnienia i wytwarzają znacznie większe, a przez to bardziej atrakcyjne kwiaty. Na uwagę zasługuje zwłaszcza Bergenia cordifolia ‘Purpurea’, która wytwarza intensywnie czerwone kwiaty. Świetnie sprawdza się na rabaty, ponieważ jest bardzo wyrazista. Jeśli w tle posadzisz liściaste krzewy lub trawy ozdobne, będzie się wspaniale wyróżniała, także w cieniu pod drzewami.

Kolejną odmianą, która zasługuje na uwagę jest bergenia sercolistna ‘Silverlight’. Wyróżnia się większymi i ciemniejszymi liśćmi, które jednocześnie są wspaniałym kontrastem dla białych kwiatów, które w czasie przekwitania zmieniają się w różowawe. Jeśli lubisz rośliny ozdobne z liści, albo chcesz, by od przekwitania do kwietnia roślina była maksymalnie atrakcyjna, koniecznie zainteresuj się odmianami o ozdobnych liściach. Bergenia ’Lunar Glow’ to naprawdę niezwykła odmiana, która ma właśnie jasnożółte lub kremowe zabarwienie liści. Zimą te przebarwiają się na czerwono, więc bergenia sercowata tej odmiany jest także ciekawym aspektem kolorystycznym w ogrodzie zimowym.

Jeżeli chcesz, by bergenia sercowata była bardziej wyrazista w ogrodzie, koniecznie kup jedną z bardziej wysokich odmian, niż przeciętne. Przykładem takiej odmiany może być bergenia ‘Robusta’, która ma silniejszy wzrost, wytwarza dużo większe kwiaty, które są osadzone na samym szczycie niezwykle długich pędów. Kwiaty mają delikatniejszy, bardziej liliowy kolor, utrzymują się od kwietnia do końca maja. Być może interesuje cię także uprawa begonii?

Bergenia sercowata – stanowisko dla tej byliny

Bergenie to byliny, więc musisz zwrócić uwagę na to, by wybrać dla nich naprawdę najlepsze stanowisko, ponieważ zostaną na nim przez dłuższy czas. Bergenia sercowata nie ma zbyt dużych wymagań uprawowych, a jednak trzeba jej zapewnić odpowiednie warunki, by miała piękne kwiaty.

Podłoże pod uprawę bergenii sercowatej

Optymalnym miejscem dla tej byliny jest pobliże zbiorników wodnych, ponieważ bergenia bardzo lubi dobrze wilgotne podłoże. Jednocześnie jednak bergenia sercowata jest bardzo odporna na niesprzyjające warunki, więc można sadzić ją naprawdę wszędzie – dobrze czuje się zarówno na przesychających, jak i dłużej utrzymujących wodę stanowiskach. Jeśli jednak zależy ci na dużych kwiatach i atrakcyjnych liściach, powinieneś zadbać o to, by podłoże było maksymalnie żyzne. Bergenia lubi zasobne podłoże, a dzięki niemu staje się bardziej bujna i szybciej się rozwija, jednak może rosnąć nawet na skałach i tam także będzie roztaczała urok swoimi kwiatami.

Bergenia i jej wymogi w uprawie

Bergenia sercolistna może być uprawiana zarówno w słońcu, jak i cieniu, zacienienie nie ma dla niej większego znaczenia.  Dlatego można sadzić ją w podłożu większych roślin – liściaste krzewy czy trawy ozdobne tworzące ogromne kępy są dla niej dobrym towarzystwem. Warto wiedzieć, że w pełnym słońcu bergenia lepiej kwitnie, jednak w delikatnym zacienieniu intensywniej się krzewi i tworzy większą kępkę. 

Sadzenie bergenii

Sadzenie bergenii przeprowadza się w połowie jesieni lub wczesną wiosną, najlepiej do kwietnia. Chociaż roślina jest niewielka, odległości między pojedynczymi powinny wynosić aż 30-45 cm, ponieważ ma tendencję do rozprzestrzeniania się. Warto więc wyznaczyć jej takie miejsce, w którym będzie mogła się swobodnie rozwijać.

Pielęgnacji i rozmnażanie bergenii - co warto wiedzieć?

Bergenia sercolistna to roślina idealnie nadająca się dla początkujących ogrodników amatorów, przede wszystkim dlatego, że jej uprawa jest bardzo prosta. Nie ma żadnych większych wymagań, a jej pielęgnacja na poziomie minimalnym wymaga wyłącznie obrywania starych pędów i zdrewniałych łodyg.

Pielęgnacja bergenii

Chociaż roślina lubi zasobne podłoże, można nawieźć ją jednorazowo, jeszcze przed posadzeniem. Wtedy warto wzmocnić glebę dodatkiem kompostu lub innego wieloskładnikowego nawozu, który jest przeznaczony do nawożenia ogrodowych roślin kwitnących. Poza tym nie trzeba jej specjalnie nawozić w trakcie sezonu.

Jednak bergenia od czasu do czasu wymaga podlewania, zwłaszcza, jeśli nie jest posadzona w pobliżu oczka wodnego. Bergenia sercowata potrzebuje przede wszystkim wilgotnego podłoża, więc od czasu do czasu trzeba ją nawadniać, zwłaszcza jeśli jest posadzona w pełnym słońcu – wtedy gleba szybciej przesycha. Zwłaszcza w czasie upalnego lata podlewanie to konieczność. Nie musisz jednak robić tego zbyt często, wystarczy, że w czasie standardowego podlewania wieczornego zwrócisz uwagę także na bergenię.

Bergenia sercowata – rozmnażanie

Bergenia to roślina, którą można rozmnożyć bez większego wysiłku. Jest to bardzo proste działanie, które można przeprowadzić na dwa sposoby. Pierwszy z nich to rozmnażanie za pomocą podziału kęp, ponadto bergenię rozmnaża się także z nasion.

Rozmnażanie przez podział jest możliwe w dwóch terminach: wiosną i jesienią. W tym celu dzieli się duże, bardzo rozrośnięte kępy na kilka mniejszych. Bergenia samoczynnie się bardzo rozprzestrzenia, więc już po kilku sezonach będziesz musiał wykopać kępy i dokonać podziału, ponieważ istnieje ryzyko, że roślina zdominuje całą rabatę.

Drugim sposobem jest rozmnażanie rośliny z nasion, co jednak jest dużo trudniejsze. Nasiona kiełkują w temperaturze 15 stopni Celsjusza, jednak jest to proces długotrwały i nierówny. Wysiewa się je na powierzchnię podłoża, ponieważ bez słońca nie powinny wykiełkować. Uzyskane młode rośliny wysadza się do ogrodu dopiero wiosną, kiedy ostatecznie minie widmo powrotu przymrozków, ponieważ mogą być nieco bardziej wrażliwe na zimno niż dorosłe okazy.

Zastosowanie bergenii sercowatej w ogrodzie

Bergenia sercowata ma bardzo wiele różnego rodzaju zastosowań. Choć nie jest to roślina okrywowa, można ją tak traktować, także dlatego, że bardzo szybko się rozprzestrzenia. Może rosnąć nawet w cieniu, dlatego sadzi się ją także w miejscach, gdzie nie chce rosnąć trawa, stworzy gęstą darń, która dodatkowo będzie ozdobiona pięknymi, różowymi kwiatami. Co więcej, świetnie sprawdza się także jako pojedyncza ozdoba na rabatach lub ozdabia oczko wodne. W takich miejscach dobrym towarzystwem dla niej będą rośliny cebulowe jednoroczne, a także niewielkie liściaste krzewy.

Ze względu na niskie wymagania uprawne, bergenię sadzi się także na skalniach, może rosnąć na skałach i kamieniach. Dobrze prezentuje się także w pobliżu oczek wodnych, to wyjątkowa ozdoba zbiorników i zacienionych miejsc. Jest bardzo bujna, więc świetnie sprawdzi się w zestawieniach naturalistycznych i imitujących leśne. Dobrze będzie wyglądała w połączeniu z paprociami czy bodziszkami, a także innymi roślinami zielnymi. Bergenie to rośliny o małych wymaganiach, dlatego można je sadzić wszędzie tam, gdzie inne rośliny nie chcą rosnąć.

Co ciekawe, bergenia to nie tylko roślina ozdobna, ale także lecznicza. Jej liście mają szereg właściwości leczniczych, warto więc z tego skorzystać. Herbata z nich ma działanie oczyszczające, świetnie sprawdza się w przypadku wrzodów żołądka lub dwunastnicy, ma także działanie przeciwzapalne, błyskawicznie eliminuje bakterie układu trawienia. Świetnie goi układ pokarmowy. Co więcej, ma działanie także moczopędne i przeciwkrwotoczne.

Bergenia to roślina, która z bardzo wielu powodów powinna znaleźć się w każdym ogrodzie. Wymaga naprawdę mało uwagi, więc powinien skusić się na nią każdy. Sadzi się ją nie tylko ze względu na niewielkie potrzeby, ale także ze względu na piękny pokrój.