Cynia

Cynia - charakterystyka, zdjęcia, wysiew, wymagania, pielęgnacja

Cynia jest jedną z niezawodnych roślin ozdobnych w ogrodzie. Ma piękne, wyraziste kwiaty w wielu kolorach, w dodatku nie sprawia specjalnych problemów w uprawie. Warto ją posadzić na rabacie w towarzystwie innych roślin kwitnących.

Cynia – charakterystyka i pochodzenie

Cynia przywędrowała do nas zza oceanu. Różne gatunki tej rośliny rosną naturalnie od południowej części Ameryki Północnej, aż po Amerykę Południową, najwięcej występuje w Meksyku. Stąd też pochodzi popularna w Polsce cynia wytworna.

Dla polskich amatorów ogrodnictwa są to rośliny atrakcyjne przede wszystkim dzięki ozdobnym kwiatom, dobrze wyeksponowanym na szczycie długiej łodygi. Kwitnie przez całe lato (najczęściej od lipca do września), a czasem również jesienią.

Cynie uprawiane w ogrodzie to najczęściej zielne rośliny jednoroczne. Osiągają wysokość od 25 do 100 cm. Nadają się na ozdobę rabat, obwódek, do donicy i na kwiaty cięte. 

Koszyczek kwiatowy wyrasta na szczycie łodygi, porośniętej jajowatymi, rozmieszczonymi naprzeciwlegle liśćmi. Kwiat otoczony dwunastoma, pojedynczymi płatkami w różnych kolorach.

Co ciekawe cynia jest dość blisko spokrewniona ze słonecznikiem.

Gatunki i odmiany

Rodzaj obejmuje około 20 gatunków, z czego w Polsce uprawia się cynię wytworną, wąskolistną, rzadziej peruwiańską. W sklepach ogrodniczych można znaleźć przede wszystkim odmiany cynii wytwornej. Te ostatnie grupuje się według cech rośliny. Oto przegląd najpopularniejszych gatunków i odmian:

1. Cynia wytworna

• grupa daliowe – wytwarzają duże, pełne kwiaty (nawet do 15 cm średnicy), dorastają do 1 m. W tej grupie mieszczą się liczne odmiany w różnych kolorach np. biała „Polar Bear”, żółta „Canary Bird”, różowa „Illumination”, wielobarwna „Caroussel”, „Queen Red Lime” itp.
• grupa chryzantemowe – średniej wielkości rośliny (do 60 cm), o dużych kwiatach przypominających chryzantemy. Najczęściej spotykane są odmiany w odcieniach czerwieni i żółtego: intensywnie pomarańczowa „Koliber”, „Coral Pink” czyli koralowo różowa.
• grupa kaktusowe – kwiaty dorastają do 80 cm, mają charakterystyczne, zwinięte płatki, które przypominają kolce.
• grupa pomponowe – obejmuje cynie niskie i karłowe, dorastające najwyżej do 50 cm. Kwiaty są pełne, przypominają cynię daliową, ale o mniejszej średnicy. Zwykle sprzedawane w wielokolorowych mieszankach. Niektóre sklepy ogrodnicze sprzedają cynie pomponowe pod nazwą daliowe. Warto sprawdzić czy proponowana odmiana jest wysoka czy niska.
• grupa skabiozowe – nazwę wzięły od skabiozy/driakwi, do której mają podobne kwiaty. Płatki (a właściwie kwiaty) brzeżne są większe od wewnętrznych, a wnętrze kwiatostanu jest wyraźnie wybrzuszone. Istnieje kilka ciekawych odmian, ale w Polsce najłatwiej dostać mieszankę w wielu kolorach.

2. Cynia wąskolistna – jest osobnym gatunkiem cynii. Mniejsza niż wytworna (do 40 cm wysokości). Ma charakterystyczny krzaczasty pokrój, wzniesione łodygi i wydłużone liście. Kwiaty mogą być pojedyncze, półpełne lub pełne w różnych kolorach. Są dostępne również odmiany dwukolorowe. Kwitnie od czerwca do października.

Uprawa cynii jednorocznych

Cynie preferują glebę lekko kwaśną lub obojętną (od 5,5 do 7,5 pH). Powinna być żyzna, lekko wilgotna, ciepła, nie bardzo lekka. Można ją użyźnić kompostem. Kwiaty nie mają bardzo dużych wymagań, ale ten rodzaj gleby na pewno będzie im dobrze służył. Kwiat ogrodowy zawsze dobrze jest potraktować lepiej, żeby cieszyć się jak najdłużej jego pięknem. Ponadto stanowisko powinno być słoneczne i zaciszne.

Cynie rozmnaża się z nasion. Można to zrobić wczesną wiosną do skrzynki, a sadzonki przesadzić do ogrodu gdy wyrosną lub wysiać w maju bezpośrednio do gruntu. Cynie jednoroczne nie tolerują przymrozków. Przed posadzeniem można nasiona podkiełkować i w pierwszej fazie wzrostu przykryć folią. Tak przygotowane można pikować do pojedynczych doniczek lub większych skrzynek. Można też pominąć ten krok i wysiać prosto do skrzynki lub do gruntu.

Odległość między roślinami zależy od odmiany. Zwykle wysiew do skrzynki powinien być wykonany co 15-20 cm, a sadzenie w ziemi w rozstawie 20-40 cm. Cynie do uprawy w doniczkach są zwykle mniejsze i nie potrzebują maksymalnej odległości między poszczególnymi krzaczkami. W pojedynczej doniczce wystarczy 15 cm średnicy na roślinę.

Nasiona zakopuje się w ziemi na głębokości 0,5 do 1 cm. Od momentu wysiania do kwitnienia minie około 7-8 tygodni. W tym czasie trzeba zapewnić cyniom odpowiednią temperaturę (20-22 stopnie) i regularne podlewanie. Kiedy rośliny dorosną, nie będą sprawiać wiele kłopotu. Trzeba je tylko podlewać (wystarczy raz na tydzień), odchwaszczać i usuwać zeschnięte i przekwitłe kwiatostany. Opcjonalnie można je dokarmić nawozem mineralnym w czasie wzrostu, przed kwitnieniem i nawozem do roślin kwitnących lub biohumusem po zawiązaniu się pąków.

Warto pamiętać, że cynie siane do gruntu zakwitną dopiero w drugiej połowie lipca. Jeżeli zależy nam na wcześniejszym kwitnieniu, to trzeba je wysiać do pojemnika już wczesną wiosną.

Cynie wieloletnie – różnice w uprawie

Cynie wieloletnie są bardziej odporne na mróz i na suszę, ale nie od razu po wykiełkowaniu. Dlatego uprawa powinna się zacząć od wysiania do torfowej ziemi (ziemia do sadzonek) i ustawienia w dobrze nasłonecznionym, ciepłym pomieszczeniu. Przed wysadzeniem do gruntu dobrze jest przeprowadzić hartowanie, wystawiając roślinki na dzień na balkon lub do ogrodu. Następnie sadzimy je – tak jak ich jednoroczne kuzynki – w żyznej glebie i w słonecznym miejscu. Dobrze jeżeli ziemia pod cynie została nawieziona kompostem już jesienią poprzedniego roku. Po wyrośnięciu do poziomu czwartej pary liści można cynię przyciąć, co sprawi, że będzie gęściej rosła.

Na zimę najlepiej przenieść cynię w doniczce do domu.

Rozmnażanie cynii

Zwykle cynie w domu rozmnaża się z nasion kupionych w sklepie lub bezpośrednio od hodowcy. Możemy też pozyskać nasiona z samodzielnie wyhodowanych kwiatów. Należy je zbierać z pierwszych, najsilniejszych okazów. 

Zbieranie zaczynamy od obcięcia i wysuszenia koszyczków. Powinny one zbrązowieć zanim zabierzemy się do cięcia. Można też wyznaczyć czas zbioru, odliczając około 2 miesiące od zakwitnięcia. Po obcięciu usuwamy płatki i wybieramy nasiona. Po tej czynności można je jeszcze dodatkowo podsuszyć. Nasiona zachowują pełnię właściwości przez następne trzy lata. Należy je zachować w suchych, nieekstremalnych warunkach.

Choroby i szkodniki

Cynia jest raczej odporna na choroby. Samo pojawienie się niepokojących objawów oznacza prawdopodobnie błąd po naszej stronie. Zwykle jest to wynik zalegania wody, przelania lub zamaczania liści i kwiatów podczas podlewania. Wówczas może się pojawić któraś z chorób grzybowych. Najczęściej jest to mączniak prawdziwy, fusarium lub szara pleśń. Oprócz tego kwiaty mogą być podatne na ataki mszyc i ślimaków.

Szkodniki i choroby zwalcza się tak jak w przypadku wszystkich innych roślin – domowymi sposobami (np. opryski z czosnku) lub opryskami chemicznymi. Chore części należy usunąć i zniszczyć.

Najlepsze kompozycje z cyniami

Cynie uważa się za świetny element ogrodu wiejskiego i naturalistycznego. Ze względu na różną kolorystykę i wielkość każdą odmianę można wykorzystać w inny sposób. Można je też sadzić obok siebie na rabacie.

W aranżacji klasycznego ogródka wiejskiego dobrze będzie wyglądać przy nagietku i nieco delikatniejszej nasturcji. Dwurzędowa rabatka może się składać z wyższej i niższej odmiany cynii. Można je też łączyć z aksamitką i jeżówką, które najczęściej występują w podobnych odcieniach.

Kolorowe kompozycje z kilku odmian mogą też zdobić skrzynie na balkonach i tarasach. Donice można postawić w pobliżu ogrodzenia, wzdłuż murku (donice wkomponowane w murek wyglądają bardzo efektownie) lub przed żywopłotem.

Cynia to popularny ozdobny kwiat ogrodowy. Zobacz jak uprawiać jednoroczne i wieloletnie cynie w ogrodzie.

Cynia (zinnia) to piękny kwiat, który z powodzeniem ozdobi niejeden ogród czy rabatę, ale doskonale sprawdzi się również jako kwiat cięty do wazonów czy wiązanek. Nasiona wysiane wczesną wiosną dają różnokolorowe kwiaty do późnej jesieni, zaś wielość rodzajów cynii zarówno wysokich, jak i karłowatych pozwalają cieszyć się pięknymi kwiatami niemal w każdym ogrodzie czy doniczce na parapecie.

Cynia – charakterystyka

Opis cynii

Cynia należy do roślin jednorocznych i pochodzi z rodziny złożonych Asteraceae – astrowatych, do której należy około dwudziestu gatunków jednorocznych bylin i podkrzewów. Cynia wywodzi się z Meksyku, to właśnie stamtąd pochodzą przepięknych kolorów kwiaty, które możemy łatwo wyhodować w ogrodzie, a które do Europy przywędrowały w XVIII w. Są to rośliny o wyprostowanych łodygach pokrytych krótkimi włoskami, porośniętymi po obu stronach szorstkimi liśćmi w kształcie sercowo-jajowatym.

Najbardziej popularna odmiana cynii sięga 30-100 cm, na końcach sztywnych pędów wydając kwiaty zebrane w charakterystyczne koszyczki, ale są również odmiany karłowate dorastające do 24-40 cm.  Cynie kwitną od czerwca do późnej jesieni zdobiąc ogrody feerią rozmaitych barw, w których najczęściej króluje róż, pomarańcz, czerwień, żółć fiolet i biel.  Ponadto cynie doskonale sprawdzają się jako kwiat cięty do wazonów, gdzie mogą stać do dwóch tygodni, a także na rabaty, kwietniki czy na przykład na oczko wodne. Nie przeszkadzają im inne kwiaty czy niewielkie krzewy owocowe, o ile nie zasłaniają im słońca ani nie zabierają niezbędnych składników mineralnych z gleby.

Główne odmiany cynii

Obecnie największą popularnością cieszą się dwa główne gatunki cynii: cynia wytworna (zinnia elegans), zwana Jakobianką oraz cynia wąskolistna (zinnia angustifolia). W ogrodach zaś dominują współcześnie mieszańce (zinnia hybrida). Pośród wszystkich licznych odmian zinnia warto wyróżnić kilka najpopularniejszych:

• Cynia wytworna (zinnia elegans) – zwana również Jakobianką to najbardziej powszechny rodzaj cynii. Ten kwiat osiąga wysokość ok 60-100 cm, a jego sztywne, widlasto rozgałęzione pędy posiadają charakterystyczne owłosienie. Liście zaś są jajowate, bezogonkowe i również sztywno owłosione. Cynia wytworna kwitnie od czerwca do października. Pojedyncze półpełne lub pełne kwiaty osadzone są na długich, sztywnych szypułkach a ich barwy stanowią niezwykle zróżnicowaną paletę. W ogrodach możemy spotkać m.in. cynie wytworne koloru czerwonego, żółtego, białego, fioletowego, pomarańczowego, szkarłatnego, purpurowego itp.Zinnia elegans(cynia wytworna) należy do roślin jednorocznych, które wysiewa się w marcu-kwietniu do inspektu lub w maju prostu do gruntu. Uprawa cynii wytwornej wymaga słonecznego, ciepłego i osłoniętego stanowiska oraz żyznej, średnio wilgotnej gleby. Idealnie nadaje się na kwiat cięty, ale można ją również wysiewać w grupach na kwietnikach i rabatach. Cynia wytworna to kwiat, który warto zaprosić do swojego ogrodu.
• Cynia daliowa (zinnia elegans dahliaeflora) – to roślina jednoroczna, której wysokość sięga 50-90 cm. Ten rodzaj zinnia wymaga rozsady. Wysiewa się go w marcu i kwietniu do inspektu lub w maju wprost do gruntu, a tak powstałe sadzonki wysadza się na miejsca stałe od maja. Uprawa cynii daliowej wymaga stanowiska słonecznego oraz ciepłej i wilgotnej gleby. Tak posadzone kwiaty kwitną od czerwca do października, a ich koszyczki kwiatowe o średnicy 10-15 cm są wypukłe i pełne o różnorodnych, pięknych barwach. Cynia daliowa również sprawdza się jako kwiat cięty oraz roślina rabatowa, którą można posadzać w grupach w ogrodzie. Może zainteresują cię także ciekawe kwiaty sundaville?
• Cynia liliput – jest to rodzaj cynii wyglądem przypominający cynię daliową, a różniący się wysokością. Cynia liliput, inaczej cynia karłowa dorasta zwykle do 24-40 cm, ma koszyczki kwiatowe średnicy 4-5 cm oraz rozgałęzione pędy. Nasiona wysiewa się od marca do kwietnia pod osłony, a w maju wprost do gruntu. Cynia karłowa kwitnie od czerwca do jesiennych przymrozków pełnymi lub półpełnymi kwiatami w różnorodnych barwach. Do prawidłowego wzrostu wymaga żyznej i dostatecznie wilgotnej gleby oraz nasłonecznionego stanowiska. Cynia liliput szczególnie polecana jest do obsadzania niskich klombów oraz na obwódki. Doskonale ozdobi niejedno oczko wodne, a uprawiana w pojemnikach może dekorować balkon, taras czy parapet.
• Cynia meksykańska (zinnia haageana) – to kolejna niezwykła odmiana cynii. Jak wszystkie z tego rodzaju cynia meksykańska, znana również pod nazwą cynia wąskolistna, należy do roślin ozdobnych, jednorocznych. Zwykle dorasta do wysokości 40-50 cm i charakteryzuje się niskim, krzaczastym pokrojem oraz pełnymi lub pojedynczymi brązowo-żółtymi kwiatami. Ten gatunek cynii należy siać na żyznej i odpowiednio wilgotnej glebie oraz słonecznym stanowisku w marcu lub kwietniu do inspektu, a już w drugiej połowie maja można wysadzać je do gruntu. Cynia meksykańska kwitnie od lipca do października, a piękne kwiaty nadają się na kwiaty cięte oraz na rabaty i obwódki. 
• Cynia chryzantemowa (zinnia chrysanthea) – osiąga do 60 cm wysokości, jej łodygi są rozgałęzione grube i sztywne, ale przez to również bardzo kruche. Cynia chryzantemowa kwitnie od lipca do września, a jej kwiaty są duże i okazałe. Najczęściej ten rodzaj cynii spotyka się w kolorze czerwonym, szkarłatno-pomarańczowym, a także łososiowym czy koralowo-różowym. Cynia chryzantemowa dobrze sprawdza się jako kwiat cięty oraz kwiat na rabaty i obwódki. Wymaga ciepłej, wilgotnej gleby i słonecznego stanowiska.

Uprawa cynii - prady i wskazówki

Jakie stanowisko jest najlepsze do uprawy cynii?

Uprawa cynii wymaga sporo uwagi oraz pracy, ale jest warta efektu, który uzyskuje się, kiedy piękne kwiaty zaczynają kwitnąć.

Cynie są kwiatami, które do prawidłowego rozwoju potrzebują stanowiska nasłonecznionego, osłoniętego od wiatru oraz zacisznego, a w miejscach zacienionych po prostu słabiej kwitną. Ten rodzaj kwiatów można wysiewać bezpośrednio do gruntu (w maju) lub w marcu i kwietniu do inspektu i tak powstałe sadzonki wysadzać na miejsce stałe w drugiej połowie maja. Wysokie cynie wysiewa się co 30 cm, a niskie co 15 cm. Dla uzyskania najlepszego efektu poleca się sadzenie z rozsady, kwiaty są wtedy najpełniejsze. Cynie można sadzić w towarzystwie innych kwiatów i roślin nie przeszkadzają im na przykład krzewy owocowe, pod warunkiem zapewnienia odpowiedniego naświetlenia oraz żyzności i nawilgocenia gleby.

Na jakiej glebie uprawiać cynie?

Zarówno nasiona, jak i sadzonki cynii potrzebują żyznej, bogatej w próchnicę i przepuszczalnej gleby, o sporej wilgotności oraz pH 7,0-8,0, aby móc prawidłowo rosnąć. Cynie nie tolerują słabej gleby np. gliniastej, dlatego ziemia pod ich uprawę powinna być odpowiednio nawożona, bogata w składniki odżywcze. Bardzo dobrym sposobem jest podlewanie kwiatów po posadzeniu co dwa tygodnie płynnym nawozem. Jeśli zaś ziemia jest gorszej jakości, trzeba ją wcześniej wymieszać z kompostem.

Pielęgnacja cynii

Uprawa cynii wymaga poświęcenia czasu i pracy na pielęgnację rosnących kwiatów. Polega to głównie na regularnym podlewaniu po posadzeniu, tak aby nie dopuścić do przesuszenia kwiatów oraz zasilaniu nawozem płynnym, aby dostarczyć odpowiedniej ilości składników mineralnych. Należy przy tym uważać, aby nie „przelać” kwiatów, ponieważ nadmierne zawilgocenie powoduje różnorodne choroby już samych nasion cynii. Dodatkowo trzeba odchwaszczać lub ściółkować miejsce wysiewu cynii. Kwiat ten jest wrażliwy na przymrozki, dlatego wysiewu należy dokonywać wiosną.

Rozmnażanie cynii

Rozmnażanie cynii odbywa się na dwa sposoby. Najprostszy polega na wysianiu cynii wprost do gruntu w maju. Pierwsze kwiaty pojawią się dopiero w lipcu, ale będzie ich więcej. Drugi sposób jest nieco bardziej pracochłonny. Polega na wysianiu kwiatów wiosną (marzec, kwiecień) do ciepłego inspektu, temperatura musi w nim sięgać ok. 18-20°C. Kiedy sadzonki puszczą pierwszy liść należy je rozsadzić w rozstawie 5x5 cm lub pojedynczo do doniczek.

Dozwolone jest również wysiewanie nasion od razu do doniczek. Wykonuje się to pod koniec marca, a już po tygodniu pojawiają się pierwsze wschody. Ważne, aby trzymać doniczki w ciepłym miejscu, ale nie bezpośrednio na słońcu i kontrolować poziom nawilgocenia ziemi. Tak wyhodowane sadzonki w doniczkach warto zacząć hartować już od początku maja.

Na miejsca stałe poleca się wysadzać cynie w drugiej połowie maja. Należy również pilnować, aby rośliny nie rosły za gęsto i w razie potrzeby dokonywać przerywki, gdyż duże zagęszczenie negatywnie wpływa na wzrost i kwitnienie roślin. Sprawdź także porady na temat dipladenii, które znajdziesz w tym artykule.

Najczęstsze choroby i szkodniki atakujące cynie

Choroby, które najczęściej atakują cynie to zgnilizna twardzikowa w przypadku, gdy siewki przebywają w zbyt wilgotnej glebie lub szara pleśń porażająca roślinę w czasie mocno deszczowego i wilgotnego lata. Inną chorobą zagrażającą tej roślinie jest alernarioza. Ponadto cynia może być atakowana przez takie szkodniki, jak mszyce, piętnówki czy ślimaki. Uprawa cynii często spotyka się również z destrukcyjnym działaniem miniarki. Na skutek żerowania larw miniarek na liściach roślin powstają cienkie linie tworzące wzorki. Biorąc taki liść pod światło można zobaczyć drobniutkie larwy, które wgryzają się do środka liści i tam żerują wyjadając tkanki miękiszu.