Grubosz

Grubosz - odmiany, uprawa, przycinanie, przesadzanie

Rodzaj grubosz obejmuje egzotyczne sukulenty, porastające w naturze suche obszary południowej i środkowej Afryki. Swój oryginalny wygląd rośliny zawdzięczają  mięsistym i soczystym liściom, w których gromadzone są zapasy, konieczne do utrzymania procesów życiowych, w okresie długotrwałej suszy. Efektowne gatunki chętnie są uprawiane w warunkach domowych, jako dekoracyjne rośliny doniczkowe. Do najpopularniejszych gruboszy należą tzw. drzewka szczęścia, czyli grubosz drzewiasty oraz grubosz jajowaty. Przeczytaj, jak wygląda uprawa i pielęgnacja gruboszy, a także poznaj najciekawsze ozdobne gatunki.

Grubosz drzewiasty – jak pielęgnować domowe drzewko szczęścia?

Grubosz drzewiasty (Crassula arborescens) jest efektownym sukulentem, który, dzięki rozgałęzionej koronie, przypomina sękaty miniaturowy dąb, tworzący mięsiste i soczyste okrągłe liście, o metalicznym wybarwieniu. Swojemu wyglądowi roślina zawdzięcza nazwę drzewko pieniężne oraz drzewko szczęścia. Doniczkowy grubosz dorasta do około 1 m wysokości. Nie ma wielkich wymagań uprawowych. Do najważniejszych należą słoneczne stanowisko oraz umiarkowane podlewanie. Kwitnienie rośliny przypada na przełom maja i czerwca. Pojawiają się wówczas drobne białe i różowe kwiaty, ujęte w baldachy. Niestety, kwitnienie drzewka szczęścia, pomimo właściwej pielęgnacji, może nastąpić nawet po kilku latach uprawy. Miłośnicy bonsai docenią niezwykłą właściwość sukulenta do bezproblemowego formowania. Przycinanie grubosza ograniczy wzrost rośliny i wpłynie na ładne rozkrzewianie się miniaturowego drzewka.

Pielęgnacja grubosza drzewiastego polega na zapewnieniu roślinie dostatecznego nasłonecznienia w miesiącach letnich. Rano oraz w godzinach popołudniowych doniczkowy kwiat dobrze czuje się na zewnątrz pomieszczenia. Niekorzystne jest werandowanie drzewka w czasie najsilniejszego działania promieni słonecznych. Raz w miesiącu, w okresie wzrostu, roślinę zasilamy, a  przenosimy ją do mieszkania, jeśli temperatura na zewnątrz spadnie do +10 stopni Celsjusza. Od października do końca lutego grubosz powinien znajdować się w stanie spoczynku. Podobnie jak kaktusy oraz inne sukulenty,  drzewko szczęścia wymaga wówczas niższej temperatury, około +10 stopni Celsjusza. W tym czasie ograniczamy także podlewanie.

Na wiosnę, gdy zaczną pojawiać się nowe pędy, możemy przystąpić do przesadzania grubosza. Drzewko szczęścia umieszczamy w niezbyt obszernej, płytkiej donicy, na dnie której układamy warstwę drenażową. Najlepsza dla sukulentów jest próchniczno-piaszczysta ziemia, o lekko kwaśnym pH gleby (6 – 6,5). Przy okazji przesadzania warto pobrać liściowe lub pędowe sadzonki. Po kilku godzinach, gdy sadzonki przeschną, umieszczamy je w skrzynkach, wypełnionych torfem i piaskiem. 

Grubosz jajowaty – uprawa i pielęgnacja popularnego sukulenta

Grubosz jajowaty (Crassula ovata) nazywany jest również gruboszem owalnym i gruboszem srebrzystym. Potoczne określenia - drzewko szczęścia oraz drzewko pieniężne – dotyczą także grubosza drzewiastego, z którym gatunek Crassula ovata bywa mylony. Grubosz jajowaty dorasta w uprawie domowej do 1 m wysokości. Tworzy owalne mięsiste liście, o soczystym zielonym kolorze, często podbarwione na czerwono. Kwitnienie grubosza w warunkach domowych  ma miejsce w okresie zimowym lub na wiosnę. Drobny kwiat, różowy lub biały, pojawia się u starszych roślin, na końcach pędów.

Jak pielęgnować domowe drzewko szczęścia, by przez długi czas cieszyło nas swoją urodą? Roślina nie jest wymagająca. Odpowiednie stanowisko to jasne i słoneczne miejsce, w którym roślina nie jest narażona na zbyt mocne nasłonecznienie, co może spowodować żółknięcie i opadanie liści. Drzewko szczęścia dobrze rośnie w pomieszczeniu o wysokiej temperaturze, około 25 – 30 stopni Celsjusza. Podobnie jak przy uprawie grubosza drzewiastego, roślinę warto latem wynosić na zewnątrz. W okresie zimowym zadbajmy o zaciszne stanowisko, z dala od przeciągów i gorących kaloryferów. Podlewanie sukulenta przeprowadzamy wówczas, gdy przeschnie górna warstwa podłoża. Nie zraszamy liści. Zbyt duża ilość wody może doprowadzić do uszkodzenia korzeni, opadania liści oraz do rozwoju chorób grzybowych. W październiku roślina przechodzi w stan spoczynku i wówczas ustawiamy doniczki w chłodniejszym miejscu, a podlewanie znacznie ograniczamy.

Przesadzamy roślinę do większej doniczki, jeśli bryła korzeniowa przestaje mieścić się w dotychczasowym pojemniku. Odpowiednia piaszczysto - gliniasta ziemia i warstwa drenażowa na dnie doniczki są warunkiem zdrowego rozwoju rośliny. Grubosz wymaga zasilania nawozami, przeznaczonymi dla sukulentów, dwa razy w roku - na wiosnę i latem. Rozmnażanie drzewka odbywa się z sadzonek liściowych i pędowych, pozyskanych na wiosnę oraz w miesiącach letnich. Odpowiednie przycinanie korony, nada roślinie efektowny wygląd bonsai.

Popularne odmiany uprawne Crassula ovata:

• grubosz jajowaty ‘Hobbit’ – drzewko wyróżniają oryginalne liście – mięsiste, wydłużone i charakterystycznie skręcone. Latem, pod wpływem nasłonecznienia, przebarwiają się na pomarańczowo i czerwono,
• drzewko szczęścia ’Tricolor’ – dorasta do 120 cm wysokości. Tworzy mięsiste błyszczące liście, o soczyście zielonej barwie, z kremowymi znaczeniami. Na słonecznym stanowisku pojawiają się dodatkowo różowe plamki. Ozdobą drzewka są również białe i różowe kwiaty, w kształcie gwiazdek,
• grubosz owalny ‘Minor’ – to odmiana o drobnych listkach, o zmiennym zabarwieniu. Młode seledynowe  liście, w miarę dojrzewania stają się soczyście zielone. Latem liście przebarwiają się na pomarańczowo i żółto.

Podobnie jak typowy gatunek, odmiany Crassula ovata nadają się na formowanie drzewek bonsai.

Inne atrakcyjne gatunki – grubosze szczecinkowaty, mleczny i szkarłatny

• Grubosz szczecinkowaty (Crassula setulosa) – jest niewysokim sukulentem, osiągającym zaledwie 5 - 10 cm wysokości oraz 30 cm szerokości. Roślina tworzy szerokie, gęste rozety, przypominające poduchy, na których w lipcu pojawiają się drobne białe kwiaty, muśnięte czerwienią. Liście okrywają gęste włosy, stąd nazwa gatunku grubosz szczecinkowaty. Starsze ulistnienie często pozbawione jest owłosienia lub włoski pokrywają liście z jednej strony. Grubosz wymaga, by stanowisko znajdowało się w miejscu nasłonecznionym, zacisznym i osłoniętym od wiatrów, o piaskowym i przepuszczalnym podłożu. Wytrzymuje krótkotrwałe niskie temperatury, do minus 3 - 5 stopni Celsjusza. W naturze grubosz szczecinkowaty występuje na terenach wyżynnych, do 2050 m n.p.m. Sukulent doniczkowy  należy do roślin o niewielkich wymaganiach uprawowych. Dobrze rośnie w pojemniku, w którym znajduje się warstwa drenażowa oraz ziemia gliniasto-piaszczysta. W ogrodzie może stanowić ozdobę skalniaków. Na 1 m kwadratowy sadzimy do 16 roślin. Umiarkowane podlewanie przeprowadzamy wówczas, gdy przeschnie górna warstwa gleby. Zbyt wilgotne podłoże prowadzi do gnicia u podstawy roślin. Raz w ciągu roku kwiat zasilamy, stosując ¼ ilości  zalecanej dawki nawozu. Rozmnażanie możliwe jest z nasion oraz poprzez podział odrostów.
• Grubosz mleczny (Crassula lactea) – to jeden z najpiękniejszych przedstawicieli gruboszy. W grudniu tworzy gwiazdkowate kwiaty, wybarwione na mlecznobiały kolor i wydzielające przyjemny słodki  zapach. Kwiaty zdobią roślinę do marca. Roślina osiąga około 60 cm wysokości. Dość szybko rośnie. Nie jest wymagająca, jednak preferuje słoneczne stanowisko, przez około 6 godzin dziennie. Rozwija się w płytkich doniczkach, z warstwą drenażową, wypełnionych mieszaniną torfu i piasku. Rośnie w jednej doniczce przez kilka lat. Sukulent może dekorować nasze otoczenie na zewnątrz pomieszczenia, jednak na zimę przenosimy go  do mieszkania. Niższa temperatura otoczenia umożliwi roślinie przejście w stan spoczynku, co jest warunkiem kwitnienia. Grubosz mleczny zasilamy w czasie wegetacji, nawozami przeznaczonymi dla kaktusów i sukulentów. Pielęgnacja roślin polega na uszczykiwanie szczytowych pędów, po przekwitnięciu, co spowoduje ładne rozkrzewianie się grubosza. Pobrane sadzonki wykorzystujemy do rozmnażania. Jesienią możliwe jest rozmnażanie roślin, poprzez wysianie nasion.
• Grubosz szkarłatny (Crassula coccinea) –  popularny doniczkowy sukulent zachwyca niecodziennym wyglądem. Na długich prostych pędach, pokrytych mięsistymi łuskowatymi listkami, kwitną wspaniałe czerwone i pachnące kwiaty, ujęte w wiechowate kwiatostany. Grubosz dorasta do około 30 - 40 cm wysokości. Łodygi, rozgałęziające się od podstawy, w miarę upływu czasu od dołu brązowieją i  wysychają. Uprawa wymaga zapewnieniu roślinom słonecznego miejsca, oraz podłoża piaszczysto-gliniastego, zmieszanego z torfem, o lekko kwaśnym odczynie pH gleby. Gwiazdkowaty pojedynczy kwiat osiąga około 1 cm średnicy. Po przebyciu przez sukulent zimowego spoczynku, intensywnie czerwone kwiatostany dekorują roślinę w maju oraz w czerwcu. Przekwitnięte grubosze przycinamy. Rozmnażanie Crassula coccinea odbywa się z sadzonek wierzchołkowych. Możliwy jest również podział pędów oraz rozmnażanie poprzez wysiew nasion. Podobnie jak w przypadku innych sukulentów, grubosz szkarłatny wymaga oszczędnego podlewania, po przeschnięciu górnej warstwy podłoża. W czasie ładnej pogody, o temperaturze powyżej 10 stopni Celsjusza, doniczkowy kwiat może przebywać na zewnątrz, dekorując balkony, tarasy lub ogrodowe rabatki.