Jabłonie - najpopularniejsze rośliny
- Jabłoń purpurowa 'Royalty'drzewadrzewa liściastedrzewa ozdobne
Malus 'Royalty' jest kanadyjską selekcją jabłoni purpurowej, równie szlachetną jak jej nazwa. Jest powoli rosnącym drzewem o połyskliwych, czerwonych liściach i rozwijających się w maju bordowych kwiatach. Niezwykle dekoracyjny efekt rajskiej jabłoni wzmacniają jeszcze małe, czerwone owoce, długo utrzymujące się na gałęziach.
drzewo Trudność uprawy: średnia - Jabłoń 'Szara Reneta'drzewadrzewa liściastedrzewa owocowe
Jabłoń 'Szara Reneta' jest starą odmianą jabłoni domowej, wyhodowaną w XVII wieku we Francji. Odznacza się silnym wzrostem, okrągłą koroną i niepowtarzalnym, oryginalnym smakiem owoców. Jabłka nie są szczególnie efektowne z wyglądu, ale doskonałe do bezpośredniego spożycia i do przetworów.
drzewo Trudność uprawy: średnia - Jabłoń purpurowadrzewadrzewa liściastedrzewa ozdobne
Jabłoń purpurowa uprawiana w wielu odmianach jako drzewo ozdobne powstała jako hybryda gatunków jabłoni. Główną ozdobą drzewa są bujnie rozwijające się czerwone kwiaty oraz dekoracyjne owoce. W zależności od odmiany liście mogą być ciemnoczerwone albo ciemnozielone. Wykazuje dobrą mrozoodporność.
drzewo Trudność uprawy: średnia - Jabłoń dzikadrzewadrzewa liściastedrzewa ozdobne
Rosnąca dziko również w Polsce jabłoń leśna samoczynnie utworzyła przed wiekami krzyżówkę z jabłonią niską (Malus pumila), dając początek jabłoni domowej uprawianej obecnie na świecie w tysiącach kultywarów. Wprawdzie małe owoce jabłoni dzikiej są kwaśne i twarde, i nie specjalnie nadają się do spożycia, jednak drzewo jest bardzo dekoracyjne i warto posadzić je w ogrodzie.
drzewo Trudność uprawy: łatwa - Jabłoń 'Gloster'drzewadrzewa liściastedrzewa owocowe
Jabłoń 'Gloster' jest zimową odmianą wyhodowaną w połowie XX wieku w Niemczech. Jest ceniona za duże owoce o smacznym, aromatycznym i kwaskowatym miąższu. Zielonkawożółta skórka posiada ciemnoczerwony rumieniec na większej części powierzchni. Drzewo wcześnie zaczyna owocować.
drzewo Trudność uprawy: średnia
Jabłonie - pozostałe rośliny
- Jabłoń 'Kosztela'drzewadrzewa liściastedrzewa owocowe
Jabłoń 'Kosztela' to stara, polska odmiana znana już w XVII wieku. Jabłka tej odmiany bardzo smakowały Janowi III Sobieskiemu, który według podania miał raz żałować, że "kosz tela" mu zebrano, a nie więcej - i stąd nazwa. Jabłka są wybitnie deserowe, o miąższu białym, kruchym, słodkim i soczystym.
drzewo Trudność uprawy: średnia - Jabłoń 'Gala'drzewadrzewa liściastedrzewa owocowe
Jabłoń 'Gala' jest nowozelandzką odmianą, która została wprowadzona na rynek w 1965 roku. 'Gala' zyskała w ostatnich latach na popularności dzięki licznym mutacjom, różniącym się od podstawowej odmiany wielkością i intensywnością zabarwienia. Miąższ owoców jest kremowy, soczysty, kruchy, słodki oraz bardzo aromatyczny.
drzewo Trudność uprawy: średnia - Jabłoń 'Szampion'drzewadrzewa liściastedrzewa owocowe
Jabłoń 'Szampion' ('Šampion') jest odmianą wyhodowaną w 1970 roku w Czechach i błędnie bywa często nazywana z angielska 'Champion'. Owoce tej odmiany są duże, żółte z karminowoczerwonym rumieńcem. Miąższ jabłek 'Szampion' jest soczysty, słodki i aromatyczny.
drzewo Trudność uprawy: średnia - Jabłoń 'Piros'drzewadrzewa liściastedrzewa owocowe
Jabłoń 'Piros' jest letnią odmianą niemieckiego pochodzenia, wytrzymałą na mróz i odporną na choroby. Owoce są niewielkie z pomarańczowoczerwonym, smużkowatym rumieńcem, z bardzo soczystym miąższem. Doskonale nadaje się do przydomowego ogrodu.
drzewo Trudność uprawy: średnia
Zobacz inne kategorie roślin
Jabłonie - gatunki i odmiany, wymagania, sadzenie, pielęgnacja, cięcie
Kto nie lubi jabłek? Są one niezbędne w kuchni do licznych wypieków oraz do jedzenia na surowo jako pyszne owoce. Nie możemy wyobrazić sobie imprezy bez szarlotki czy placka z jabłkami, zaś dzieci uwielbiają placuszki z jabłkami czy mus jabłkowy. Czy możemy uprawiać jabłonie w ogrodzie, aby mieć pyszne, zdrowe owoce na własny stół? Wyjaśniamy jak hodować jabłonie w ogrodzie, jakie mają wymagania oraz jakie odmiany i gatunki wybrać do amatorskiej hodowli.
Jabłonie - gatunki i odmiany
Skąd pochodzą jabłonie, czyli najpopularniejsze drzewo owocowe
Jabłoń to wieloletnie drzewo owocowe z rodziny różowatych. Na świecie występuje kilkadziesiąt gatunków tych roślin, między innymi jabłoń domowa, która wydaje smaczne owoce. Jabłonie występują także jako drzewa dzikie, zdziczałe lub sadownicze, owocowe. Niektóre gatunki uprawiane są także jako rośliny ozdobne lub dla pozyskania drewna.
Jabłonie są drzewami lub krzewami, które dorastają do 20 metrów wysokości. Wiosną wydają białe lub różowe kwiaty o zaokrąglonych płatkach. Ich owocem są jabłka, które u form dzikich nie przekraczają 7 cm średnicy, zaś u odmian uprawnych są znacznie większe.
Smaczne jabłka wydaje jabłoń domowa (Malus domestica). Obecnie na świecie występuje około 7000 odmian jabłoni domowej. Gatunek ten przeszedł długą historię krzyżówek i hybrydyzacji, dlatego też jabłko ma bardzo skomplikowany genom, trudny do zbadania. Przypuszcza się, że jabłonie były pierwszymi drzewami owocowymi udomowionymi przez człowieka. Proces udomowienia rozpoczął się już 10 tysięcy lat temu i miał prawdopodobnie związek z jedwabnym szlakiem, czyli szlakiem handlowym działającym od zarania dziejów. Jabłoń pochodzi z Azji, prawdopodobnie z Kazachstanu, i tam też kupcy i wędrowcy zabierali owoce na drogę, gdzie wyrzucali ogryzki. Z nasion wyrastały drzewa, które krzyżowały się z miejscowymi gatunkami. Podobnie dzieje się teraz, gdy ludzie powszechnie wyrzucają ogryzki i dochodzi do samoistnego krzyżowania się odmian, a co za tym idzie zaniku starych odmian jabłek.
Smaczne jabłka w kulturze kulinarnej i nie tylko
Jabłonie przywędrowały na teren basenu Morza Śródziemnego około 4 tysiące lat temu. Później jabłka podbiły całą Europę, a następnie resztę świata. Są to owoce uniwersalne, najlepsze do jedzenia na surowo lub do przetworów. W sztuce kulinarnej wykorzystuje się je głównie do wyrobu ciast i słodyczy oraz napojów. Jednym z najbardziej znanych na świecie deserów są jabłeczniki, jak apple pie, apfelstrudel czy szarlotka. Niegdyś liczba przepisów kulinarnych z jabłek zachwycała swym bogactwem. W XX wieku klasyczną potrawą były placki lub naleśniki z jabłkami, czy kompot z jabłek. Jabłka dodawano także do pieczonych i duszonych mięs. Kiedyś z jabłek robiono dania postne, jak zupa z jabłek, bigos z jabłek, czy ser z jabłek będący rodzajem postnego bloku. Z jabłek powstawały też napoje alkoholowe i bezalkoholowe. Do najsłynniejszych należy cydr, calvados lub apfelwein.
Obecnie masowa uprawa jabłoni spowodowała zanik wielu dawnych, naturalnych odmian jabłek. Znane obecnie odmiany jabłek pochodzą od zaledwie dwóch odmian, czyli red delicious i golden delicious. Odmiany te niewiele się od siebie różnią. Są to jabłka deserowe, lekko słodkie i lekko kwaśne. Jeszcze w XX wieku w sadach uprawiano różne gatunki jabłoni, których owoce można było z łatwością poznać po smaku, kształcie i kolorze jabłka. Stare odmiany jabłek, uprawiane w ogrodzie w XX wieku, należało szybko zjeść. Gdyż tylko świeże były twarde i soczyste. Gdy jabłko poleżało kilka dni, nawet w lodówce, stawało się kruche, kartoflane i niesmaczne. Miąższ dawnych jabłek bardzo szybko ciemniał po zetknięciu z powietrzem. Współczesne jabłka nie mają tego problemu. Obecnie dokonywane są próby zebrania i ratowania starych odmian jabłoni przed wymarciem. Na przykład ogród botaniczny w Warszawie posiada cenną kolekcję kilkuset starych odmian jabłoni.
Uprawa jabłoni w ogrodzie - najlepsze gatunki, odmiany
Jabłonie należą do najczęściej uprawianych drzewek owocowych w ogrodzie. Do sadzenia w ogrodzie możemy wybrać odmiany wczesne, których owoce nadają się głównie do bezpośredniego spożycia. Późne odmiany bardziej nadają się do przechowywania. Warto wybierać odmiany odporne na parcha jabłoni. Obecnie dostępne są sadzonki na podkładce, która decyduje o tym jak bardzo dana sadzonka jest mrozoodporna. Jeśli jabłonie będą narażone na mroźne wiatry zimą, najlepsze będą odmiany mrozodoporne.
Zwykle dostępne są sadzonki z odkrytym systemem korzeniowym, które należy sadzić na jesieni. Najlepiej sadzić jabłonie od października do listopada. Jeśli posadzimy drzewko za późno, sadzonka nie zdąży się ukorzenić przed zimą.
Wymagania uprawowe jabłoni:
- stanowisko słoneczne,
- gleba przeciętnie żyzna, gliniasta lub gliniasto-piaszczysta,
- odczyn gleby lekko kwaśny,
- podłoże było wilgotne i dobrze przepuszczalne,
- wymagają nawożenia wieloskładnikowego wiosną.
Jabłonie należą do drzewek łatwych w uprawie. Pielęgnacja polega na przerzedzaniu zawiązków owoców. Usuwamy zawiązki słabe, zniekształcone i małe. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest bielenie i przycinanie jabłoni. Jeśli drzewka w ogrodzie są obgryzane przez zwierzęta należy je ogrodzić lub posmarować repelentem. Bielenie pni jabłoni zapobiega zgorzeli pni, które pojawiają się w wyniku różnicy temperatur, wskutek silnego nagrzewania pnia przez słońce w ciągu dnia i niskiej temperatury w nocy. Zabieg bielenia wykonujemy jesienią. Cięcia formujące jabłoni mają na celu uformowanie korony drzewka oraz zapewnienie odpowiedniego dostępu światła i powietrza do wszystkich gałązek. Cięcia wykonujemy od lutego do marca, zaś rany po cięciu smarujemy maścią ogrodniczą.
Przed zakupem sadzonki należy dowiedzieć się, czy dana sadzonka jest odporna na choroby i szkodniki jabłoni. Równie ważne jest zapylenie, gdyż najczęściej jabłonie wymagają zapylenia krzyżowego, czyli pyłkiem innego drzewa tego samego gatunku. Dlatego jeśli mamy w ogrodzie miejsce tylko na jedną jabłoń, należy wybrać odpowiednią odmianą. Obecne sadzonki drzew wyrastają w formie małych drzewek krzewiastych, które ułatwiają zbiór. Właściwie nie spotyka się już dużych, sękatych drzew, na które należało wchodzić po drabinie, aby zebrać jabłka. Tego rodzaju jabłonie widujemy jeszcze jako okazy stare lub zdziczałe. Dostępne są nawet miniaturowe odmiany do małego ogrodu, dzięki temu nawet na małej działce można zmieścić kilka drzewek. Warto pamiętać, że sadząc w ogrodzie różne drzewa owocowe, dobrze jest zadbać o dobre sąsiedztwo. Jabłoń lubi sąsiedztwo śliwy lub jarzębu. Najlepszą porą na sadzenie jabłoni jest wrzesień-październik i marzec-kwiecień.
Drzewem, z którego pochodzą smaczne jabłka, jest jabłoń domowa. Jest to drzewo łatwe w uprawie w przydomowym ogrodzie, lecz trzeba starannie wybrać odmiany. Jabłoń wymaga stanowiska słonecznego i przepuszczalnej gleby. Ponieważ dostępne są głównie sadzonki obcopylne, warto posadzić kilka drzewek.
Czerwone, zielone, złociste i żółte. Z rumieńcem, błyszczące lub matowe. Słodkie, przykwaskowe, soczyste, miękkie, twarde, idealnie kuliste, trochę wydłużone, nieco gruszkowate. Jabłka. Odmiany jabłoni są tak liczne, że nawet wytrawny sadownik może się w nich łatwo pogubić. Podpowiadamy, jakie najlepiej sprawdzą się w przydomowym ogrodzie i jak należy o nie dbać.
Odmiany jabłoni
Liczba odmian jabłoni jest trudna do ustalenia, ponieważ powstawały one na przestrzeni ostatnich kilku tysięcy lat. Wszystkie należą do gatunku jabłoń domowa, nie należy jednak zapominać, że u podstaw ich wszystkich leży jabłoń dzika. Ta w naturalnych warunkach jest spotykana coraz rzadziej, wypierana przez kolejne kultywary uprawne, które czasami mogą przejściowo dziczeć. Do wyboru jest wiele ciekawych odmian jabłoni.
Odmiany jabłoni różnią się ze sobą pod wieloma względami. Oczywiście największe znaczenie dla sadowników i ogrodników ma kształt i smak owocu. Różne kolory, wielkości, soczystość… naprawdę masz w czym wybierać. Jednak wartości do porównania jest znacznie więcej. Jedną z ważniejszych jest oczywiście okres owocowania. Jest to kryterium, które pozwala niezliczone ilości odmian jabłoni podzielić na trzy grupy: letnie, jesienne i zimowe.
Jabłoń domowa: letnie odmiany jabłoni
Letnie odmiany jabłoni to te drzewa owocowe, które owocują najwcześniej. Zbiór zaczyna się już w połowie lipca i kończy się z początkiem sierpnia, co jednak nie oznacza, że od razu nadają się do spożycia. Niektóre odmiany wymagają okresu leżakowania jabłek, które dojrzewają już po zerwaniu z drzewa.
Najbardziej znaną odmianą letnią jest ‘Golden Delicious’. Jabłka mają bardzo wysoką wartość handlową, ich delikatnie żółta skórka kusi nas na targowiskach i w sklepach. Odmiana ma wyjątkowo smaczny miąższ, więc błyskawicznie znalazła się wśród najczęściej uprawianych odmian w Polsce. Jest dość dobrze odporna na mróz i niesprzyjające warunki atmosferyczne, a także typowe dla tych drzew owocowych choroby.
Dużym powodzeniem cieszy się także letnia ‘Papierówka’, która dla wielu osób ma smak i zapach dzieciństwa. Jej owoce są niewielkie i żółtozielone, mają gęsty, niezwykle soczysty i smakowity miąższ. Drzewka owocowe ‘Papierówki’ są jednym z najważniejszych elementów wiejskiego krajobrazu.
W tym samym czasie dojrzewa jabłoń ‘Piros’. Jej owoce są drobne, ale zachwycają smakiem i kruchością miąższu, więc coraz częściej jej drzewka pojawiają się w przydomowych ogrodach. Jabłoń ‘Piros’ idealnie nadaje się zarówno do zjadania na surowo, jak i do przetworów. Jabłka mają dużą wartość handlową, ponieważ są prawie regularne i bardzo ładnie się prezentują.
Jabłoń domowa: jesienne odmiany jabłoni
Nie ulega wątpliwości, że najbardziej powszechne są jesienne odmiany jabłoni. W końcu jabłka nierozerwalnie kojarzą nam się z wrześniem, kiedy to na straganach i w sadach od dziesiątek lat nieprzerwanie króluje jabłoń ‘Szampion’. Jest to odmiana ciesząca się powodzeniem ze względu na słodkawy smak owoców, które przepięknie się prezentują. Ich gładka skórka jest pokryta wyjątkowym rumieńcem o nieco rozmytych brzegach. Jabłoń ‘Szampion’ nadaje się do uprawy amatorskiej, jest to krzyżówka dwóch szlachetnych odmian i potrzebuje szczepienia na podkładkach, by przetrwać niesprzyjające warunki pogodowe.
Porównywalnie dużą powszechnością może pochwalić się ‘Antonówka’, naprawdę wyjątkowa odmiana, której bezpośrednim przodkiem jest jabłoń dzika. ‘Antonówka’ jest bardzo odporna na mróz, więc znalazła wielu fanów w naszym klimacie. Jednak jej owoce są średnio smaczne, uznanie zdobywają dopiero w przetworach – to najlepsza odmiana na przeciery, soki i dżemy.
Jabłoń domowa: zimowa odmiana jabłoni
Zimowa odmiana jabłoni to taka, której owoce zbiera się w październiku. Jej największą zaletą jest długi okres przechowywania – jabłka mogą spokojnie poleżeć aż do wiosny i nadal są jędrne, smaczne i soczyste. Do najbardziej popularnych odmian należy jabłoń ‘Gala’. To zimowa odmiana jabłoni, która nadaje się zarówno do sadzenia towarowego, jak i do przydomowych ogródków. Odpowiednio zabezpieczone owoce mogą poczekać na spożycie aż do grudnia, zachowując smak i słodycz. Jabłoń ‘Gala’ jest bardzo odporna na mróz i świetnie sprawdza się w naszych warunkach klimatycznych.
Kolejna zimowa odmiana jabłoni, która cieszy się dużą popularnością w Polsce to jabłoń ‘Topaz’. Owoce dojrzewają dopiero w październiku i bez większego problemu przechowuje się je aż do wiosny. Słodko-kwaśny miąższ, niezwykły aromat i ładna, żółta skórka pokryta rumieńcem – właśnie to sprawia, że jabłoń ‘Topaz’ w ostatnich latach staje się coraz bardziej popularna, chociaż nie bez znaczenia jest oczywiście to, że jest bardzo wytrzymała i trwała.
Jabłoń domowa – szczepienie i cięcie jabłoni
Szczepienie jabłoni
Szczepienie jabłoni, tak jak szczepienie drzew owocowych innego gatunku, to jeden z podstawowych zabiegów. Jest on oczywiście zależny od odmiany. Niektóre z nich, zwłaszcza te szlachetniejsze, potrzebują podkładek, by poradzić sobie w naszych warunkach klimatycznych. Podkładki można uzyskać z dwóch źródeł: są one dostępne w każdym sklepie ogrodniczym. Można także wykorzystać stare jabłoniowe drzewka owocowe, które dobrze radziły sobie z mrozem, nie chorowały, ale obecnie z racji wieku owocują już mniej. Podkładką może być na przykład jabłoń dzika, o ile już długo rośnie w naszym ogrodzie. Szczepienie jabłoni oboma tymi sposobami jest dobrym pomysłem. Dzięki nim roślina będzie krzyżówką tego, co najlepsze z podkładki, czyli wytrzymałości i odporności ze smakiem szlachetnych odmian.
Szczepienie jabłoni przeprowadza się wiosną, jednak zrazy do szczepienia należy pobrać zimą, kiedy drzewka są uśpione. Zraz powinien mieć około 20 cm długości i kilka dobrze wykształconych pąków. Przed nadejściem wiosny warto dobrze przygotować drzewko, na którym masz zamiar przeprowadzić szczepienie jabłoni. Należy dobrze skrócić wszystkie pędy, zwłaszcza te, na których będziesz umieszczać zraz.
Szczepienie jabłoni, tak jak szczepienie drzew owocowych innego gatunku, przeprowadza się albo w jednym roku całościowo, albo rozkłada się je na dwa lata. Nie jest konieczne w przypadku odmian, które dobrze czują się w niskich temperaturach i są bardziej odporne choroby. Jednak w przypadku większości odmian szczepienie jabłoni okazuje się koniecznością. Na podkładkach powinno się uprawiać Antonówkę, Malinówki, Oliwkę Inflancką czy odmianę Szampion. Szczepienie jabłoni jest gwarancją lepszego zbioru i zdrowych drzewek.
Cięcie jabłoni
Przycinanie jabłoni to ten zabieg pielęgnacyjny, o którym nie można zapomnieć. Prawidłowo przeprowadzone cięcie jabłoni sprawia, że drzewka owocowe będą bardziej plenne i zdrowsze. Niektóre odmiany oczywiście rosną i owocują bez zabiegu, jednak w przypadku większości jest to konieczne, ponieważ z czasem gałęzie znacznie zagęszczają się i nie dopuszczają promieni słonecznych do owoców.
Cięcie jabłoni wykonuje się w różnych terminach. Jabłoń domowa owocuje o różnych porach roku i w zasadzie od tego zależy, kiedy wykonać ten zabieg. Przycinanie jabłoni wykonuje się jesienią, gdy jeszcze nie ma ciężkich mrozów lub zimą. Jest to najlepszy termin dla odmian zimowych i jesiennych, już po zbiorach, gdy liście opadną. Inne odmiany można przycinać wiosną, z tym, że należy bardzo uważać, aby przycinanie jabłoni nie zostało wykonane zbyt późno. Te drzewka owocowe mogą być wrażliwe na choroby kory i drewna, a nieprawidłowo lub za późno przeprowadzone cięcie jeszcze bardziej je na nie naraża.
Jabłoń ozdobna – uprawa i odmiany
Rodzaje jabłoni ozdobnej
W ostatnich czasach w naszych ogrodach króluje nie tylko jabłoń domowa. Coraz częściej pojawia się jabłoń ozdobna, głównie dlatego, że jest niewielka i świetnie wpasowuje się do małych ogródków. Oczywiście przodkiem tego drzewka jest jabłoń dzika, która naturalnie także nie jest zbyt wysokich rozmiarów. Jabłoń ozdobna lub jabłoń rajska raczej rzadko sadzona jest z przeznaczeniem na zbiór. Chociaż owoce niektórych odmian mogą być smaczne, to jednak pokrój i wygląd drzewka ma największe znaczenie. Niewysoka jabłoń ozdobna jest ładna przez cały rok, kwitnąca na różowo, gęsto obsypana liśćmi, później pełna dojrzewających owoców, a w końcu przebarwiona na złoto lub czerwono.
Jabłoń ozdobna może występować w dwóch pokrojach. Ostatnio coraz częściej w ogrodach pojawia się jabłoń kolumnowa, jednak nadal można spotkać drzewko, które wygląda jak jabłoń dzika – ma swobodny pokrój. Jabłoń kolumnowa idealnie nadaje się do niewielkich ogródków. Jest to jabłoń ozdoba, która została tak przycięta, aby wszystkie pędy rozchodziły się równomiernie pod kątem prostopadłym od pnia. Jabłoń rajska natomiast to jabłoń dzika w miniaturze – jej pędy są swobodne i rozproszone.
Przycinanie jabłoni ozdobnej i inne zabiegi pielęgnacyjne
Jabłoń ozdobna potrzebuje w zasadzie takich samych zabiegów pielęgnacyjnych jak jabłoń domowa. Najważniejsze rzecz jasna jest przycinanie, zwłaszcza jeśli chcesz prowadzić drzewka owocowe w pokroju kolumnowym. Przycinanie przeprowadza się także jesienią lub wczesną zimą.
Jabłonie ozdobne mają jednak nieco większe wymagania niż te domowe. Statystycznie są bardziej wrażliwe na mróz, a przede wszystkim mniej odporne na choroby jabłoni. Szczególnie często dokucza im parch i inne choroby grzybowe, więc ważne są regularne opryski jabłoni. Wystarczy przeprowadzić je co roku wczesną wiosną, jeszcze przed rozpoczęciem kwitnienia lub tuż po nim, by ochronić drzewko przed szkodliwymi patogenami. Te drzewka owocowe są także stosunkowo „żarłoczne” i będą potrzebować więcej nawozu. Zabieg przeprowadza się regularnie już od pierwszego roku uprawy.
Pielęgnacja jabłoni ozdobnej wcale nie jest zbyt skomplikowana czy czasochłonna. Nie jest trudna, a zaproszenie karłowatej odmiany do swojego ogrodu to najlepszy sposób na własne jabłka na niewielkiej powierzchni. Co więcej, odmiany te mają bardzo wysoką wartość dekoracyjną, a ich kwitnienie jest jeszcze bardziej efektowne niż w przypadku standardowych drzewek.
Jabłoń pospolita to niezwykle popularne drzewko owocowe. Można ją spotkać w niemal każdym przydomowym ogrodzie. Rodzi smaczne owoce odznaczające się różnymi kształtami i smakami. Nic w tym dziwnego skoro sama jabłonka występuje w wielu odmianach. Warto, zatem pochylić się nad najpopularniejszymi gatunkami. Na początek krótka charakterystyka wspomnianej rośliny. Następnie popularne odmiany i pielęgnacja.
Popularne drzewo
Jabłoń pospolita jest rośliną wieloletnią wchodzącą w skład rodziny różowatych. Bardzo dobrze rozwija się w strefie klimatów umiarkowanych. To drzewo owocowe występuje w około 25 dziko rosnących gatunkach. W Polsce podobnie jak w niemal całej Europie najpopularniejszą naturalną odmianą jest jabłoń dzika.
Jabłoń pospolita w połączeniu z odmianą niską dała nowy gatunek jabłoni. Uprawiany jest w wielu krajach całego świata. To drzewo to jabłoń zwyczajna zwana też domową. Zazwyczaj osiąga do 10 metrów wysokości. Nadaje się, więc nawet do niedużych ogrodów. Na krótkim pniu o szarobrunatnej korze i licznych spękaniach rozwija się rozgałęziona korona. Liście, jakie wytwarza jabłoń pospolita są jajowate. Osiągają około 5-6 centymetrów długości. Kwiat jabłoni tworzą charakterystyczne, biało-różowe płatki. Kwity kwitną zazwyczaj w kwietniu i maju.
Jabłoń pospolita jak i zwyczajna najlepiej rozwija się w konkretnej glebie. Powinna być żyzna i zasobna w składniki odżywcze. Ważne też by ziemia była wilgotna, ale nie mokra.
Jabłonka jest rośliną światłolubną i w pewnym stopniu odporną na suszę. Dlatego też optymalne stanowisko powinno być nasłonecznione. Jeżeli zaś chodzi o odporność na mróz i choroby to o tym decyduje konkretny gatunek jabłoni.
Malus, czyli jabłoń i jej popularne gatunki
Jabłoń zwyczajna to drzewo owocowe występujące w wielu odmianach. Różnią się wielkością, smakiem owoców. Kwiat jabłoni może mieć kilka kolorów i kształtów. Ważny jest też okres owocowania. To on jest najłatwiejszym kryterium podziału. Dzieli się na trzy kategorie.
Letni gatunek jabłoni jest pierwszy w kolejce. Owocuje najwcześniej, bo już w połowie lipca. Zbiory kończą się początkiem sierpnia. Jednakże niektóre jabłka muszą przejść okres leżakowania by były zdatne do spożycia. Popularną przedstawicielką letnich gatunków jest jabłonka Golden Delicious. Wykazuje się odpornością na mróz i inne niekorzystne warunki atmosferyczne. To drzewo dobrze sobie radzi z chorobami.
Często spotykana jest też papierówka charakteryzująca się niewielkimi, żółtozielonymi owocami. Te jabłka mają zwarty, bardzo soczysty miąższ. Nie można też zapomnieć o jabłoni piros. Jej niewielkie owoce zachwycają smakiem i kruchym miąższem. To sprawia, że roślina coraz częściej pojawia się w polskich ogrodach.
W naszym kraju dominują jesienne odmiany jabłoni. W ich przypadku zbiory jabłek przeprowadza się we wrześniu. W tej kategorii najpopularniejsza jest jabłonka szampion. Idealnie nadaje się do amatorskiej uprawy blisko domu. Może ciężko znosić niekorzystne warunki pogodowe. Dlatego też potrzebuje szczepienia na podkładkach.
Każdy chyba słyszał o antonówce. Ten gatunek jabłoni jest odporny na mróz, co jest powodem jego popularności. Owoce najlepiej sprawdzają się, jako surowce na przeciery, soki, dżemy i inne przetwory.
Malus, czyli jabłoń, występuje też w odmianach zimowych. Ich owoce pojawiają się najpóźniej i zbiera się je w październiku. Charakterystyczne drzewo dla tej kategorii to jabłoń gala. Jej owoce odpowiednio przechowywane przetrwają aż do grudnia i nadal będą słodkie. Co ważne, gala jest bardzo odporna na mróz. Dzięki temu znakomicie rozwija się w naszym klimacie.
Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednej zimowej odmianie jabłoni. Nosi nazwę topaz i jest bardzo często sadzona w naszym kraju. Jej owoce osiągają dojrzałość w październiku i mogą być spokojnie przechowywane aż do wiosny. Odznaczają się słodko-kwaśnym miąższem i niezwykłym aromatem. Jabłka pokrywa żółta skórka z widocznym rumieńcem.
Jabłoń zwyczajna i jej pielęgnacja
Malus to drzewo owocowe, które wymaga pielęgnacji. Jednym z podstawowych zabiegów jest szczepienie. Niektóre szlachetniejsze odmiany jabłoni potrzebują podkładek. Tylko dzięki nim będą w stanie poradzić sobie z naszym klimatem.
Podkładki można zdobyć na dwa sposoby. Pierwszym to udanie się do sklepu ogrodniczego, podkładki z pewnością tam są. Drugim rozwiązaniem jest wykorzystanie starego drzewka. Takiego, które radziło sobie z mrozem i nie chorowało. Taką podkładką może być na przykład jabłoń dzika, od dawna rosnąca w ogrodzie.
Zrazy do szczepienia, czyli jednoroczne pędy, przygotowuje się zimą, gdy drzewa są uśpione. Jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji należy przygotować drzewko przeznaczone do szczepienia. Chodzi o skrócenie pędów, na których pojawią się zostaną osadzone zrazy. Samo szczepienie należy przeprowadzać wiosną. Zraz powinien mieć około 20 cm długości. Ważne też by posiadał kilka pąków, z których rozwija się kwiat jabłoni. Całe szczepienie można przeprowadzić w jednym roku lub rozbić na dwa lata. Ten proces pozwala uzyskać większe zbiory owoców. Dodatkowo drzewka będą mocniej opierać się chorobom.
Kolejnym bardzo ważnym zabiegiem jest przycinanie jabłoni. Jeżeli zostanie prawidłowo przeprowadzone sprawi, że roślina będzie zdrowsza. W kresie kwitnienia kwiat jabłoni będzie piękny a późniejsze owoce smaczne. Dotyczy to większości gatunków, choć są odmiany, które dobrze rozwijają się bez przycinania.
Malus, w zależności od odmiany, owocuje w różnych porach roku. Zatem termin cięcia jabłoni powinien być dopasowany do konkretnego drzewa. Rośliny jesienne i zimowe przycina się po zbiorach, gdy liście już opadły. Trzeba jednak zdążyć zanim nadejdą mrozy i śniegi. Jeżeli zaś chodzi o pozostałe odmiany to można je formować wiosną. Należy jedynie pamiętać by przycinania nie rozpoczynać zbyt późno. To ważne, bowiem niektóre gatunki letnie są wrażliwe na choroby. Dotykają one kory i drewna. W takim wypadku nieprawidłowe lub za późno wykonane cięcie stanowi zagrożenie dla drzewa. Roślina staje się jeszcze bardziej narażona na choroby.