Kalatea

Kalatea - opis, odmiany, wymagania, uprawa, porady

Należy do roślin tropikalnych o szczególnie dekoracyjnych liściach. W naturze występuje w lasach tropikalnych Ameryki, ale od dawna jest też uprawiana jako roślina ozdobna na całym świecie. Oto wskazówki i porady jak postępować z tą niezwykłą rośliną.

Kalatea – pochodzenie i charakterystyka

Kalatea pochodzi z tropikalnych lasów Ameryk i Karaibów. Razem z marantą i innymi rodzajami o podobnych cechach należą do rodziny marantowate z rzędu imbirowców. W Polsce kalatea jest też znana pod rodzimą nazwą ostrzeszyn, ale zwykle używa się nazwy łacińskiej.

Jedną z ciekawszych cech rośliny jest wędrówka liści za słońcem. Może to robić stosunkowo szybko dzięki tzw. poduszkom stawowym, które znajdują się na ogonku.

Kalatea ma rozpoznawalne, duże liście, w różnych kolorach i wzorach. Wzory na różne sposoby podkreślają linie nerwów liścia. Kształt liścia jest zwykle lancetowaty. Może być szerszy lub bardziej wydłużony.

Kwiat jest gronowaty, niepozorny, czasami w ogóle chowa się pod liśćmi. Jednym z wyjątków jest Kalatea crocata (Goeppertia crocata), która kwitnie na żółto-pomarańczowo. Kwiat tego gatunku jest piękny, wyrazisty, na długiej łodyżce. Kwitnienie następuje pod koniec lata lub wczesną jesienią.

Ważną cechą dla amatorów uprawy w domu jest brak toksyczności. Kalatea jest bezpieczna dla dzieci i zwierząt domowych. To odróżnia ją od wielu innych doniczkowych roślin egzotycznych. W dodatku, dzięki swoim dużym liściom oczyszcza powietrze w mieszkaniu.

Odmiany najlepsze do uprawy w domu

Liczne odmiany kalatei różnią się przede wszystkim wyglądem liści. Jeżeli jednak zaliczymy do tego rodzaju goeppertię (nowsza systematyka wydziela ten rodzaj jako siostrzany do kalatei), to możemy liczyć też na piękne kwiaty.

Do ścisłego rodzaju kalatea należą m.in.:

• Kalatea pasiasta – liście o jasnozielonym unerwieniu na ciemnozielonym tle. Mają owalny kształt, są duże i aksamitne w dotyku. Ten gatunek dorasta do 90 cm. Kwiatostan jest kulisty, groniasty, fioletowo-biały. Jednak w uprawie doniczkowej zakwita rzadko.
• Kalatea lancetolistna – liście są duże, lekko pomarszczone, o lancetowatym kształcie. Na wierzchu jasnozielone z ciemnozielonym obrzeżeniem i ciemnymi plamami wzdłuż unerwień. Od spodu purpurowa. Dorasta do 1 m.
• Kalatea okrągłolistna – ma duże liście, o owalnym, zaokrąglonym kształcie. Blaszka jest ciemnozielona z unerwieniem w jasne pasy, spód jasnozielony. Brzeg liścia lekko pofałdowany. Dobrze oczyszcza powietrze dzięki dużej powierzchni liścia.
• Kalatea różowokropkowana (różowa) – niezwykle dekoracyjna i oryginalna odmiana, o liściach różowych z ciemnozielonym obrzeżeniem.
• Kalatea Makoya – owalne, zaokrąglone liście mają jasne blaszki z ciemniej zabarwionym unerwieniem i ciemnymi plamami wzdłuż unerwienia. Spód blaszki w fioletowo-czerwony wzór o podobnych motywach. Dorasta do ok. 60 cm.
• Kalatea Triostar – wielokolorowe, lancetowate liście w trzech kolorach: białym, zielonym, czerwonym. Lepiej niż inne rośliny z tego gatunku znosi miejsca zacienione, dobrze oczyszcza powietrze.

Ponadto z rodzaju goeppertia:

• Crocata – ciemnozielone, duże liście. Kwiaty w kolorze szafranu.
• Ornata – głęboko ciemnozielone liście, z subtelnymi różowymi paskami wzdłuż unerwienia. Spód fioletowy. Liście są wielkie, mają owalny kształt z ostrymi zakończeniami. Dzięki dużej powierzchni liści świetnie spełnia rolę rośliny oczyszczającej powietrze. Dorasta do 60 cm.
• Gandersii – podłużne, lancetowate liście na długich łodyżkach. Jasne z ciemnym obrzeżem i ciemnymi, owalnymi plamkami wzdłuż unerwienia. Pod spodem czerwone.

Ubarwienie większości gatunków i odmian kalatei wygląda jak dzieło artysty. Dlatego, niezależnie od tego którą wybierzemy, będzie się pięknie prezentować zarówno w nowoczesnym jak i tradycyjnym wnętrzu.

Uprawa i pielęgnacja

Jak dbać o kalateę, żeby móc długo cieszyć się jej dekoracyjnym wyglądem? Roślina ma dość duże wymagania. Zwłaszcza jeżeli chodzi o wilgotność i oświetlenie pomieszczenia. Dodatkowo nie lubi przeciągów. Jeżeli stawiamy ją przy oknie (najlepiej wschodnim), to powinniśmy unikać miejsc, które znajdą się w bezpośrednim strumieniu powietrza. 

Podlewanie – jak u większości roślin tropikalnych – to prawdziwa sztuka. Kalatea lubi dużą wilgotność powietrza i potrzebuje stale wilgotnej gleby. Nie można jej jednak przelać. Zwykle w takich przypadkach doniczkę stawia się na podstawce z kamieniami zanurzonymi w wodzie. Dodatkowo liście można zraszać przegotowaną, ostudzoną wodą, ale to zależy od odmiany. Niektóre liście źle znoszą bezpośrednie nawilżanie i mają tendencję do łapania grzyba. Wiosną i latem podlewamy co kilka dni, zimą mniej i rzadziej. Byle ziemia nie przesychała.

Najlepsza dla kalatei jest ziemia przeznaczona specjalnie dla marantowatych. Żyzna, dobrze przepuszczalna, o odczynie lekko kwaśnym. Powinno się dodatkowo wypełnić dno doniczki perlitem lub keramzytem, żeby zapewnić lepszy drenaż.

Pielęgnacja rośliny obejmuje też nawożenie. Powinien wystarczyć naturalny biohumus lub nawóz do zielonych roślin ozdobnych. Wystarczy połowa zalecanej przez producenta dawki, raz na dwa tygodnie. Zimą zaprzestajemy nawożenia.

Przesadzanie i rozmnażanie

Kalateę powinno się przesadzać. Młode rośliny nawet co roku, starsze raz na dwa lata. Przesadzanie przeprowadzamy w okresie wiosenno-letnim. Trzeba przy tym uważać na bulwy.

W czasie przesadzania można przygotować młode sadzonki przez rozdzielenie bryły korzeniowej. Żeby nowe sadzonki były wyposażone we wszystkie potrzebne składniki rozdzielamy je tak, by każda miała przynajmniej jedną bulwę, uformowane korzenie i blaszki liściowe. Młode sadzonki sadzimy w doniczkach z drenażem i odpowiednią ziemią. Korzenie powinny się w nich swobodnie mieścić.

Można też pobrać szczepki (najlepiej w maju lub w czerwcu) i ukorzenić. Ukorzenianie można przeprowadzić w wilgotnym torfie lub przez zanurzenie w wodzie. Żeby przyspieszyć proces, zapewnić roślinie ciepło i odpowiednią wilgoć najlepiej nakryć ją przezroczystym plastikiem lub folią.

Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne są tego warte. Kalatea odwdzięczy się jako roślina ozdobna i naturalny oczyszczacz powietrza.

Kalatea, ostrzeszyn - Calathea, jest efektowną rośliną, chętnie uprawianą w naszym kraju jako kwiat doniczkowy. Bylina wywodzi się z Brazylii, a jej naturalnym siedliskiem są dolne partie lasów deszczowych, gdzie docieranie światła jest znacznie utrudnione. Kalatea wykształciła zdolność podążania za światłem, dzięki poduszkom stawowym, umożliwiającym dekoracyjnym liściom ustawienie się w najlepszej pozycji. Liczne odmiany zdobią mieszkania, dorastając do 30-100 cm wysokości. Chociaż uprawa kalatei nie należy do najłatwiejszych, warto podjąć wysiłek, by cieszyć oczy urodą tropikalnej rośliny.

Calathea - uprawa i pielęgnacja byliny

Egzotyczny kwiat doniczkowy – wymagania uprawowe

Swoją popularność kalatea zawdzięcza pięknym, szerokim i różnokolorowym liściom, wybarwionym na różne odcienie zieleni, różu, czerwieni, brązu i bieli. Spodnia strona blaszki liściowej pozostaje purpurowa. W warunkach domowych roślina zwykle nie wykształca kwiatów. W naturze ich mało efektowne niewielkie grona kryją się pod liśćmi. Trudności w hodowli roślin związane są z zapewnieniem bylinom odpowiedniej temperatury. ważna jest również odpowiednia wilgotność powietrza.

W naszych mieszkaniach ustawiamy ostrzeszyn w miejscu lekko zacienionym, o rozproszonym świetle, na wschodnich, północno-wschodnich oraz północno-zachodnich parapetach. Chronimy bylinę przed przeciągami. W pomieszczeniu powinna panować dość wysoka temperatura, około 25 - 29 stopni Celsjusza. W ciągu roku bylina tworzy 4-6 młodych liści i szczególnie wówczas musimy zapewnić otoczeniu odpowiednią wilgotność powietrza. W okresie spoczynku temperatura powietrza nie powinna spadać poniżej 13 stopni Celsjusza.

Wszystkie odmiany Calathea dobrze rosną w podłożu, na które składa się ziemia próchniczna, o kwaśnym odczynie pH (5-6). Pielęgnacja polega na zapewnieniu stale wilgotnego podłoża, regularnego podlewania i zraszania liści. Dla rośliny groźne jest zarówno przelanie, jak i zbyt suche warunki rozwoju. W okresie letnim podlewanie odbywa się trzy razy w tygodniu - odstałą miękką wodą. Zimą wystarczy podlewać kalateę raz na tydzień. Odpowiednie podlewanie ma wielki wpływ na zdrowie byliny. Chociaż kalatea jest dość odporna na choroby, zbyt suche podłoże i otoczenie mogą sprawić, że zostanie zaatakowana przez szkodniki – przędziorki i mączliki. Te kwiaty doniczkowe w mieszkaniu czy w ogrodzie nie są zbyt często spotykane.

Kalatea – kwiaty doniczkowe i ich zasilanie oraz rozmnażanie

Kalatea źle znosi zasolenie gleby, więc zasilanie rośliny przeprowadzamy niezbyt obficie. Najlepiej nawozić roślinę dwa razy w miesiącu, od marca do września, stosując nawozy organiczne. Naturalne nawozy organiczne, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, poprawią właściwości chemiczne i fizyczne gleby. Należą do nich kora sosny i świerku, torf wysoki i niski, kompost, słoma, wióry oraz obornik. Raczej unikajmy stosowania nawozów mineralnych, które, przy dłuższym stosowaniu, mają niekorzystny wpływ na jakość gleby. W sklepach ogrodniczych dostępne są gotowe nawozy organiczne dla zielnych roślin doniczkowych. Stosujemy nawożenie połową zalecanej dawki.

Rozmnażanie kalatei przeprowadzamy przez podział bryły korzeniowej. Na dwa dni przed wykonaniem zabiegu, przestajemy podlewać roślinę, by bez komplikacji dokonać jej podziału. Rozmnażanie jest okazją do usunięcia obumarłych fragmentów. Zbyt długie korzenie trzeba skrócić. Po podzieleniu kalatei, umieszczamy każdą z części w doniczce na tyle obszernej, by korzenie swobodnie się zmieściły.

Kalatea rośnie szybko, więc konieczne jest przesadzanie jej każdego roku do większej doniczki. Najlepiej przystąpić do przesadzenia ostrzeszyny w okresie letnim. Na dnie pojemnika, o numer większego od poprzedniego, umieszczamy grubą warstwę drenażu. Co trzy lata odmładzamy roślinę. Pielęgnacja polega na wycinaniu przy ziemi pożółkłych starszych liści. W okresie letnim piękne byliny to wspaniałe kwiaty na balkon, umilające nam chwile relaksu.

Najpiękniejsze gatunki i odmiany – ozdoba mieszkań i efektowne kwiaty na balkon

Kalatea jest gatunkiem należącym do rodziny marantowatych Marantaceae, występujących w amerykańskich lasach tropikalnych strefy równikowej. Wiele gatunków i atrakcyjnych odmian wiecznie zielonej byliny zdobi nasze mieszkania. Do najpopularniejszych dekoracyjnych roślin należą:

- Kalatea Triostar – uprawa tej trójkolorowej kalatei, o dekoracyjnych liściach, z zielonymi, białymi i czerwonymi wzorami, nada pomieszczeniom oryginalności. Roślina sprawia, że powietrze, ©ķktórym oddychamy, staje się czystsze. Może przebywać w miejscach ciemniejszych – w przedpokoju, w wilgotnej łazience lub w sypialni. Liście rośliny zamykają się na noc, otwierają o brzasku, zgodnie z rytmem życia człowieka. Podlewamy bylinę dwa razy w tygodniu.

- Kalatea Makoya Calathea makoyana – wiecznie zielona bylina dorasta do 45 cm wysokości. ozdoba kalatei są okrągłe jasnozielone liście, z ciemnozielonymi naznaczeniami wzdłuż unerwienia. Spodnia część liści wybarwiona jest na kolor ciemnofioletowy. Młode liście spodnią część wybarwiają na ciemnoróżowo. Uprawa rośliny wymaga zachowania wilgotności powietrza i minimalnej temperatury otoczenia, powyżej 16 stopni Celsjusza. Nawożenie byliny przeprowadza się co 15 dni, w postaci płynnego nawozu organicznego. Pielęgnacja polega na podlewaniu odstałą wodą oraz zapewnienia lekkiego zacienienia, co sprawi, że liście będą pięknie się wybarwiać.

- Kalatea różowokropkowana Calathea roseopicta – dekorację okrągłych ciemnozielonych liści stanowią jasnozielone poprzeczne pasy, zdobiące obrzeżenia blaszki. Jasnozielony jest także główny nerw liści. Spodnia część wybarwia się na kolor fioletowy. Roślina doniczkowa dorasta do około 50 cm wysokości. Chętnie uprawiane są liczne odmiany gatunku:

• ‘Eclipse’ – należy do karłowej odmiany, dorastającej do 20 cm wysokości,
• ‘Dottie’ – kalateę zdobią żywo różowe oznaczenia, kontrastujące z ciemnozielonym i czarnym tłem. Dorasta do około 30 cm i przybiera kształt szerokiej kępy. Spodnia część blaszki jest fioletowa. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie astrów wieloletnich?

- Kalatea ozdobna Calatea Majestica – Jest odmianą botaniczną Calathea ornata.

Wyróżnia się ozdobnymi jasnymi liniami, kontrastującymi z ciemnozielonym tłem liści. Bylina w warunkach pokojowych może osiągnąć 1 m wysokości.

• Kalatea lancetolistna Calathea lancifolia – o liściachlancetowatych, wybarwionych na ciemno, z fioletową spodnią stroną. Starsze rośliny czasem wykształcają niepozorne białe kwiaty. Ta roślina doniczkowa to wybór wart rozważenia.
• Kalatea okrągłolistna Calathea orbifolia - wyróżnia się zdobieniami na okrągłych liściach, w postaci regularnych pasków, o różnych odcieniach zieleni,
• Calathea warscewiczii - ciemnozielone liście zdobią gęste jasnozielone znaczenia wzdłuż środkowego nerwu. Spodnia część przybiera fioletowe ubarwienie. Roślina doniczkowa wykształca białe, kremowe i różowe kwiaty, ujęte w kłosowe kwiatostany.
• Kalatea Veitcha Calathea veitchiana – bylina dorasta do 90 – 100 cm wysokości. Jej ozdobą są sercowate ciemnozielone liście, z żółtym oznakowaniem. Białe kwiaty ujęte są w długie, 20 cm, kwiatostany.
• Calathea louisae – charakterystyczne lancetowate liście wybarwiają się na kolor ciemnozielony, z czerwoną spodnią częścią blaszki. Na ciemnym tle wspaniale prezentuje się srebrzystozielony rysunek.
• Calathea ecuadoriana - naturalne siedliska gatunku znajdują się w Ekwadorze. Na ciemnozielonym tle podłużnych liści, wyróżniają się jasnozielone pasy, biegnące wzdłuż unerwienia. Spodnia część liści wybarwia się na ciemnoczerwony kolor.
• Calathea libbyana – endemiczny gatunek Ekwadoru. Bylina wyjątkowo dekoracyjna ze zdobieniami liści w jasnozielonych i białawych kolorach, sprawiających wrażenie wzorów, pociągniętych pędzlem. Obrzeżenia tworzą jasną ramę. Wzór wyróżnia się na ciemnozielonym tle blaszki liściowej. W domowej hodowli dorasta do około 60 cm wysokości.
• Calathea gandersii - bylina występująca w Ekwadorze, zachwyca urodą błyszczących mocnych liści, wybarwionych na ciemnozielono, z jaśniejszymi zielonymi i żółtawymi pasami.