Liliowiec

Liliowiec - opis, wymagania, zdjęcia, sadzenie, zimowanie

Liliowiec, dzienna lilia (Hemerocallis) jest uprawiany w Europie od XVI wieku, zachwycając bogactwem gatunków i odmian, wyhodowanych przez ogrodników. Obficie kwitnące liliowce dobrze znoszą trudne warunki uprawowe -   suszę oraz duże nasłonecznienie. W ogrodzie ładnie harmonizują z innymi bylinami. Nadają się do sadzenia nad oczkami wodnymi i na rabaty bylinowe, pojedynczo lub w grupach. Miniaturowe liliowce można hodować w doniczkach, dekorując mieszkanie, balkony i tarasy efektownymi kwiatami. Przeczytaj, jakie wymagania uprawowe ma liliowiec i poznaj najpiękniejsze gatunki i odmiany.

Dzienna lilia – opis rośliny i jej wymagania uprawowe

Rodzaj liliowiec obejmuje rośliny z rodziny złotogłowowatych. Znanych jest wiele gatunków liliowców, pochodzących z południowej Europy oraz ze wschodnich terenów Azji, gdzie uprawiano je od tysięcy lat. W Europie hoduje się efektowne gatunki i odmiany od XVI wieku.  Różnobarwne kwiaty wprowadzają do ogrodowych zakątków nieco egzotycznej atmosfery.  Pomimo tego, że pojedynczy piękny kwiat  kwitnie jedynie przez jeden dzień, to dzięki obfitości kwiatów kwitnienie liliowców ma miejsce od maja do września.

Byliny tworzą mięsiste korzenie, sięgające w głąb podłoża na około 80 cm. Dzięki nim roślina dobrze znosi susze i może zasiedlać silnie nasłonecznione stanowisko. Bylinom odpowiada wilgotna i żyzna ziemia oraz słoneczne  lub półcieniste miejsca.  Lilaki w ogrodzie prezentują się zjawiskowo. Wąskie liście, o szerokości około 2 - 5 cm i długości 30 - 70 cm, wyginają się malowniczo na zewnątrz kępy. Dzwonkowate lub lejkowate barwne kwiaty rozwijają się na 120 cm łodygach. Każdy kwiat składa się z sześciu płatków oraz z długich pręcików, znajdujących się wewnątrz okwiatu. Możliwa jest uprawa lilaków w jednogatunkowych grupach, na rabatkach bylinowych, nad oczkami wodnymi lub pojedynczo – jako efektowne solitery. Rośliny odporne są na choroby.

Ogrodowe gatunki liliowców można rozmnożyć przez siew nasion. Odmiany  Hemerocallis rozmnaża się jesienią, we wrześniu lub na wiosnę, przez podział dużych kęp. Na 1 m2 powinno przypadać do 5 sztuk roślin, sadzonych w rozstawie 45 – 60 cm. Liliowce przesadzamy co kilka lat. Rośliny nie wymagają regularnego podlewania, bowiem korzenie pobierają wodę ze znacznej głębokości. Możemy darować sobie również plewienie  – rozrośnięte kępy skutecznie hamują rozwój chwastów. Liliowce, którym na zimę zasychają liście,to tzw, dormanty – odporne na mróz. Jednak niektóre liliowce nie tracą liści (evergriny) lub traci je częściowo (semievergriny) – te lilaki wymagają zimowej ochrony. W tej roli sprawdzi się słoma, suche liście, gałązki iglaków lub agrowłóknina.

Uwaga! Liliowce są roślinami wieloletnimi, które będą zdobić ogród przez długi czas - muszą się dobrze ukorzenić, zanim zaczną obficie kwitnąć.

Uprawa liliowców – najpiękniejsze gatunki i ich odmiany

• Liliowiec cytrynowy (Hemerocallis citrina) – wywodzi się z Chin oraz z Japonii. Roślina tworzy 100 cm łodygę, na której rozwijają się w lipcu i w sierpniu lejkowate pachnące kwiaty, o barwie cytrynowożółtej – do 10 kwiatów na łodydze. Efektowną odmianą gatunku jest liliowiec ‘Baroni’, wyróżniający się dużymi kwiatami.
• Liliowiec mniejszy (Hemerocallis minor) –pochodzi ze wschodnich obszarów Azji. Roślinę wyróżniają oryginalne trawiaste ciemnozielone liście, o szerokości 1,5 cm. Kwitnienie liliowca rozpoczyna się już w maju i trwa do końca czerwca. Na niskich łodygach pojawiają się lejkowate złocistożółte kwiaty.
• Liliowiec rdzawy (Hemerocallis fulva) – to niezwykle trwały gatunek, który tworzy pod ziemią rozłogi. W czerwcu i lipcu na 100 cm łodygach pojawiają się liczne kwiaty. Ich żywe pomarańczowoczerwone kolory kontrastują z zielenią długich, 70 cm liści, o szerokości około 3 – 5 cm.
• Liliowiec żółty (Hemerocallis flava) – spotykany jest w naturze na pograniczu Azji i Europy. Chętnie sadzony w ogrodzie dla atrakcyjnych dzwonkowatych kwiatów, o złocistym kolorze. Ozdobą rośliny są także liście, o długości 60 cm i szerokości około 2 cm. Na wysokiej łodydze, dorastającej do 100 cm, liliowiec żółty tworzy od 5 do 10 sztuk kwiatów.
• Liliowiec ogrodowy (Hemerocallis x hybrida) – obejmuje mieszańce, wyhodowane poprzez krzyżowanie różnych gatunków  Hemerocallis. Rośliny osiągają około 50 – 90 cm wysokości. Ich docelowa wysokość i kolory kwiatów zależą od odmiany, np.
  • Hemerocallis ‘Apricot’ – tworzy kwiaty barwy brzoskwiniowej, pojawiające się na łodydze, o wysokości 60 cm,
  • Hemerocallis ‘Black Prince’ – roślinę zdobią czerwonobrązowe kwiaty, tworzone na łodydze o wysokości 80 cm,
  • Hemerocallis ‘Hyperion’ – należy do późnej odmiany, której kwitnienie rozpoczyna się w sierpniu. Roślina tworzy żółte kwiaty, na 80 cm łodydze,
  • Hemerocallis ‘Margaret Perry’ – wyróżnia się oryginalnym gwiazdkowatym kształtem kwiatów, wybarwionych na szkarłatnopurpurowo. Ogrodowy liliowiec osiąga około 60 cm wysokości,
  • Hemerocallis ‘Sir Michael Foster’ – kwiat liliowca, o barwie brzoskwiniowej, zdobi roślinę do września. Liliowiec dorasta do 80 cm wysokości.

Liliowce w doniczkach – uprawa roślin w domu

Liliowce nie sprawiają problemów uprawowych, więc mogą zająć się ich hodowlą nawet osoby bez doświadczenia ogrodniczego, pragnący upiększyć swoje otoczenie tymi zjawiskowymi bylinami. Pamiętajmy jednak, że do uprawy w doniczkach nie nadają się duże okazy, które wymagają dużych pojemników, w których będą mogły swobodnie się rozwijać. Najlepiej wybrać odmiany miniaturowe, o które łatwiej będzie zadbać. Doniczki wypełniamy podłożem, na które składa się ziemia doniczkowa, zmieszana z kompostem. Sadzonki sadzimy w wilgotnej glebie, co jest gwarancją kwitnienia rośliny. Zasilamy kwiat nawozami, z niewielką obecnością azotu, który wpływa na nadmierny rozwój liści.

Pielęgnacja doniczkowych liliowców polega na regularnym podlewaniu – ziemia powinna zachować dostateczną wilgoć. Jest to istotne zwłaszcza podczas letnich upałów. Liliowce podlewamy wówczas raz dziennie. Doniczki z kwitnącymi liliowcami stanowią wspaniałą dekorację letnich balkonów i tarasów. Ustawiamy je w zacisznym miejscu, nie narażonym na silniejsze podmuchy wiatru. Słoneczne stanowisko sprzyja obfitemu kwitnieniu. Liliowce wymagają zimowego spoczynku. Rośliny w doniczkach nie są odporne na mróz, więc umieszczamy je w chłodnym pomieszczeniu, np. w garażu lub w nieogrzewanej piwnicy. Młode sadzonki warto ustawić na parapecie, w mieszkaniu, z dala od grzejników. Roślinki wymagają oszczędnego podlewania, co sprzyja  ukorzenianiu się.

Do uprawy w doniczkach nadają się liliowce miniaturowe, np.,:

• liliowiec ‘Little Grapette’ – to karłowa odmiana, dorastająca do 30 cm wysokości. Roślina tworzy 5-cm kwiaty, o ciekawym lawendowym kolorze, z żółtym środkiem. Kwitnienie odmiany przypada na lipiec i sierpień. Doniczki ustawiamy w miejscu słonecznym lub lekko zacienionym.  Pojemniki powinna wypełniać żyzna i przepuszczalna ziemia.
• liliowiec ‘Siloam Dream Baby’ – jest miniaturową odmianą, dorastającą do 50 cm wysokości. Okazałe kwiaty, o średnicy około 9 cm, zachwycają morelowym kolorem płatków, z ciemnoczerwonym środkiem. Kwiaty pojawiają się w maju  i w czerwcu,
• liliowiec ‘Stella d’Oro’ – jest odmianą karłową, znajdującą zastosowanie w ogrodzie i nadającą się również do uprawy w doniczkach. Dekoracyjne niewielkie złociste kwiaty i przewieszające się wąskie liście zdobią kępy liliowców od czerwca do września. Podobnie jak inne liliowce, złotożółta odmiana nie wymaga zabiegów pielęgnacyjnych. Roślina dobrze rośnie w żyznym ogrodowym podłożu. Ziemia powinna pozostawać dostatecznie wilgotna, chociaż ogrodowa ‘Stella d’Oro’, ze względu na dobrze rozwinięty system korzeniowy, z powodzeniem znosi okresy suszy.

Liliowce w kuchni

Liliowce należą do roślin jadalnych. Można przygotować z ich udziałem ciekawe dania, wzorem kuchni azjatyckiej, która od wieków wykorzystuje walory smakowe dekoracyjnych roślin. Świeże kwiaty używane są do zdobienia potraw oraz jako oryginalny i smaczny dodatek do sałatek. Jadalne są również liście i kłącza, które można podawać po obróbce termicznej. Roślina bogata jest w witaminy C, A, zawiera również białko. 

Zachwycające liliowce – gatunki w uprawie

Ogrody, w których rosną liliowce ogrodowe (hemerocallis hybrida) są po prostu zachwycające. W naturze te wyjątkowe kwiaty rosną na południu Europy i w Azji. Swoją nazwę liliowce zawdzięczają liliom – mają do nich bardzo podobne kwiaty, cały ich pokrój jest dość podobny. Są to byliny cebulowe, które wytwarzają pojedyncze kłącze, wokół którego układają się długie, równowąskie liście, nieco szablowate. Na szczycie pędów pojawiają się wyjątkowo piękne kwiaty, które przyciągają wzrok każdego. Składają się z kilku podłużnych płatków, wygiętych na zewnątrz, które otaczają wiązkę pylników.

Odmian liliowców jest sporo, ale ogrody w Polsce najczęściej obfitują w jeden gatunek – najpopularniejszym przedstawicielem jest liliowiec ogrodowy. W zasadzie to wielogatunkowy mieszaniec, wyselekcjonowany specjalnie do uprawy w naszych warunkach atmosferycznych i bardziej odporny na choroby. Liliowiec ogrodowy ma także tę zaletę, że jego kwiaty utrzymują się bardzo długo – od maja do września i najdłużej zdobi ogrody. Na jednym pędzie wytwarzają od jednego do 10 kwiatów w różnych kolorach – żółte, czerwone, pomarańczowe i różowe. Jest zatem wiele sposobów na to, jak urządzi ogród z ich udziałem.

Bardziej jednokolorowe są liliowce innych gatunków. Na przykład liliowiec rdzawy wytwarza tylko pomarańczowo-czerwone kwiaty. Są to także byliny, które wytwarzają bardzo wiele kwiatów, nawet kilkanaście na jednym pędzie. Mają bardziej kępiasty pokrój, a duże kwiaty mogą żyć nawet jeden dzień. Są to jednak warte uwagi rośliny, warto zaprosić ich sadzonki do swojego ogrodu. Liliowiec rdzawy wytwarza bardzo wiele liści, które mogą wyglądać dość trawiasto, dlatego obok tej rośliny warto sadzić trawy ozdobne.

Kolorem, ale nie tylko, wyróżnia się także liliowiec żółty – gatunek o nieco mniejszym pokroju niż liliowiec rdzawy. Jest to roślina, która wytwarza żółte kwiaty, nieco drobniejsze, nadal jednak mające standardowy, liliowy wygląd. Liliowiec żółty wytwarza bardzo liczne pędy i ma trawiasty pokrój. Pojedyncze kwiaty na końcach pędów pojawiają się wśród trawiastych, dość gęstych liści. Jest to gatunek łatwy w uprawie, który dodatkowo wyróżnia się bardzo intensywnym, ale także bardzo przyjemnym zapachem kwiatów.

Zarówno liliowiec rdzawy, jak i liliowiec żółty często są wykorzystywane w uprawie w naszych ogrodach. Cieszą się powodzeniem ze względu na ładne kwiaty i gęsty pokrój, jednak ich popularność nie jest szczególnie duża. To liliowiec ogrodowy jest typowym przedstawicielem tej rodziny roślin. Wszystkie pozostałe gatunki mają bardzo podobne wymagania uprawowe.

Liliowiec ‘Stella de Oro’ i inne odmiany liliowców ogrodowych

Liliowiec ogrodowy obecnie jest dostępny w bardzo wielu odmianach, które różnią się między sobą przede wszystkim ubarwieniem kwiatów. To jednak nie wszystko – na rynku możesz znaleźć cebule i sadzonki bardzo wielu odmian o różnym pokroju i wzroście, z tego względu dzieli się je właśnie ze względu na średni wzrost.

Odmian niskich jest zdecydowanie najwięcej, do tej grupy należy także najbardziej znany liliowiec Stella de Oro, czyli wyjątkowa odmiana, która kwitnie w czerwcu i lipcu. Ma żółte kwiaty, o bardzo intensywnym wybarwieniu, wiec na każdej rabacie stanowi ciekawy i wyrazisty aspekt kolorystyczny. Liliowiec Stella de Oro to odmiana, która osiąga maksymalnie 30-40 cm wysokości.

Podobnie ciemnożółte kwiaty ma odmiana Little Paul, która jednak charakteryzuje się ciemniejszym wewnętrznym oczkiem. Bardzo ciekawy kolor ma także Pixie Parasol, odmiana o morelowych liściach, bardzo subtelna i wyjątkowo ozdobna. Ciemnoczerwone, pstre kwiaty ma ‘Little Masy’, której płatki wyróżniają się także białym śladem na brzegach. Z niskich kwiatów liliowiec Stella de Oro ma swojego sobowtóra w postaci nieco wyższej odmiany Bisty.

Na uwagę zasługują także odmiany o wyższym wzroście, które mają nawet 90 cm wysokości. Świetnie sprawdzają się na tyle rabaty, gdzie ich liście stanowią tło dla mniejszych roślin, a kolorowe kwiaty są wyjątkową ozdobą. Najczęściej wykorzystywany jest liliowiec ogrodowy Halina, polska odmiana o ogromnych, kolorowych kwiatach. Drugi popularny liliowiec ogrodowy w wysokim pokroju to Boney Maroney o delikatnych, żółtych kwiatach.

Sadzonki czy cebule – sadzenie i stanowisko

Sadzonki nie są najlepszym sposobem na sadzenie liliowców. Te rośliny nie potrzebują dużo ciepła w okresie wzrostu i kiełkowania, więc po prostu do ziemi można wsadzić same cebule, a w zasadzie karpy. Chociaż oczywiście może zdarzyć się, że cebule wypuszczą pęd, wtedy roślina będzie podobna do sadzonki, jednak czasami przed posadzeniem należy usunąć wszystkie liście i kłącza, zwłaszcza, jeśli są już stare. Dzięki temu cebula błyskawicznie wypuści pędy.

Cebule liliowców sadzi się w tym samym czasie co sadzonki innych roślin ozdobnych, na przykład trawy ozdobne – wiosną, zanim jeszcze ruszy wegetacja. Są one w zupełności mrozoodporne, więc nawet w początkowej fazie wzrostu dobrze znoszą zimno i szybko zakiełkują. Kolejnym momentem, w którym przyjmują się te byliny, jest przełom sierpnia i września, wtedy także można przeprowadzić przesadzanie tych wyjątkowych roślin.

Liliowce najlepiej rosną na glebach o wysokim poziomie żyzności. Tutaj rozwijają się najszybciej, pod warunkiem oczywiście, że startowo dostaną sporo wilgoci. Można sadzić je w zasadzie zarówno w słońcu, jak i półcieniu, jednak im więcej będą miały światła, tym więcej satysfakcji przyniesie ich uprawa, ponieważ wytworzą bardzo liczne i bardzo duże kwiaty. W cieniu roślina wytworzy bujniejsze liście, jeszcze bardziej przypominające trawy ozdobne.

Liliowiec ogrodowy to roślina, która nie potrzebuje szczególnego stanowiska. W zasadzie wszystkie ogrody, może poza bardzo podmokłymi, nadają się do ich uprawy. Na początku warto jednak zasilić podłoże próchnicą lub kompostem, by miały zapas składników mineralnych na start. Przesadzanie liliowców nie jest konieczne, warto jednak od czasu do czasu porozsadzać cebule, ponieważ rośliny dość szybko się rozrastają i dla samych siebie mogą stać się ogromną konkurencją.

Uprawa liliowców

Liliowce najlepiej czują się na glebach o dość dużym poziomie wilgotności, które nie przesychają za szybko. Chociaż są bardzo wytrzymałe, najgorzej radzą sobie z suszą – w tym okresie należy szczególnie często je nawadniać. Poza tym jednak nie potrzebują podlewania. Na dłuższy czas bez wody można pozostawić starsze kępy, które mają bardzo rozbudowany system korzeniowy i mogą bez problemu docierać do głębiej położonych podziemnych strumieni.

Podlewając rośliny należy mieć na uwadze, że nie powinny być zamoczone ich liście – to mogłoby spowodować grzybowe choroby liliowców. W związku z tym wodę należy lać niezbyt silnym strumieniem wokół całych kęp, bezpośrednio na podłoże.

Uprawa liliowców wymaga zimowania, jednak w tym przypadku ogrodnik nie musi nic robić. Karpy tych bylin bardzo dobrze zimują, nie przemarzają nawet w bardzo mroźne miesiące. Dlatego można spokojnie zostawić je w ziemi – nie musisz ich wyciągać ani czyścić, chyba, że chcesz rozmnożyć rośliny w innym zakątku. Liliowce szybko wytwarzają cebule przybyszowe, więc z jednej kępy mogą zostać ozdobione liczne ogrody.

Kolejnym zabiegiem, który warto od czasu do czasu przeprowadzić w uprawie liliowców jest nawożenie. Jak już to zostało wspomniane, liliowce mają bardzo rozbudowany system korzeniowy, więc bez problemu pobierają składniki mineralne. Jednak te rośliny mogą na jednym miejscu spędzić nawet 30 lat, przez co ziemia wokół nich może być mocno wyjałowiona. Nie mają zbyt dużych wymagań, więc zabieg wystarczy przeprowadzić dwa razy w roku. Dla tego celu wykorzystuje się nawóz wieloskładnikowy, mineralny, optymalnie taki przeznaczony dla roślin kwitnących. Dzięki niemu choroby liliowców będą tylko wspomnieniem, a uprawa tych wyjątkowych kwiatów z pewnością się uda.

Ogrody pełne liliowców – zastosowanie

Chociaż liliowce to rośliny o dość wysokim pokroju, ich niektóre niskie odmiany można także uprawiać w doniczkach. Jednak rzadko spotyka się je na balkonach, to ogrody kwiatowe są ich środowiskiem. Liliowce mają tak wiele odmian i kolorów, że same w sobie są wystarczającym materiałem na rabatę, jednak rzadko sadzi się je samodzielnie. Ich częstymi towarzyszami są trawy ozdobne – bardzo ładnie prezentują się ich duże, bardzo wyraziste kwiaty spośród zielonych źdźbeł i liści.

Ponadto liliowce bywają często materiałem na rabatę cebulową. Dzieje się tak nie tylko z powodu ich niewątpliwej urody i niskich wymagań uprawowych, lecz także ze względu na fakt, że to jedne z niewielu roślin cebulowych kwitnących latem. Ich kwiaty pojawiają się, gdy krokusy i tulipany są tylko wspomnieniem, a konwalie zaczynają znikać. W tym czasie konkurencją dla nich są dość podobne irysy, więc nie warto łączyć tych roślin ze sobą w jednym zakątku ogrodu. Wysokie odmiany liliowców mogą stanowić ładne tło dla innych, mniejszych roślin. Szukasz więcej inspiracji?

Ciekawostka: liliowce szkarłupnie

W przyrodzie istnieje jeszcze jeden gatunek o nazwie liliowiec, jednak nie jest to roślina. Liliowce szkarłupnie to zwierzęta, które są zbudowane w zupełnie wyjątkowy sposób – składają się z łodygi i kielicha, więc wyglądają podobnie jak rośliny o tej nazwie. Obecnie występują wyłącznie w morzach i oceanach, jednak ich odmiany i gatunki można spotkać na różnych głębokościach. Stanowią pokarm dla wielu ryb, jednak wyróżniają się niezwykłą zdolnością adaptacyjną – w chwili zagrożenia mogą wytwarzać toksyczną substancję, która skutecznie odstrasza drapieżników. W skamielinach odnaleziono aż 5600 gatunków tych wyjątkowych zwierząt. Jednak do obecnych czasów przetrwało ich tylko 600, które jednak nie zostały objęte ochroną, ze względu na powszechność występowania.