Lipa

Lipa - opis, gatunki, występowanie, właściwości, porady

Lipa jest w Polsce jednym z najbardziej znanych drzew. Warto zastanowić się nad tym, aby właśnie to drzewo znalazło się w naszym ogrodzie, szczególnie iż kwiat lipy wykazuje właściwości zdrowotne. Warto zatem dowiedzieć się, jakie gatunki lipy spotykane są w naszym kraju, a także jakie działanie wykazuje herbata lipowa.

Lipa - charakterystyka

Drzewo w zależności od gatunku dorastające nawet do niemalże do 40 metrów wysokości, wykazuje się regularnym pokrojem. Lipa porośnięta jest przez liście o regularnym kształcie sercowatym, a także piłkowanych obrzeżach. Kwitnienie lipy przypada najczęściej na przełomie czerwca i lipca. W tym czasie pojawiają się intensywnie pachnące, miododajne kwiaty.

Kwiat lipy przybiera biały, kremowy lub jasnożółty kolor. Po kwitnieniu pojawia się owoc w postaci orzeszka, w którym znajdziemy zaledwie jedno lub kilka nasion. Jest to drzewo długowieczne, ponieważ najstarsze gatunki dożywają nawet tysiąca lat. Obecność lipy w ogrodzie poprawia również nawożenie gleby znajdującej się pod drzewem, a także w jego sąsiedztwie. Dzieje się to dzięki spadzi, która wzbogaca glebę w związki azotu. Ponadto jest to rodzaj drzew miododajnych, z których wytwarzany jest znany miód lipowy.

Najpopularniejsze gatunki oraz odmiany lipy

Na terenie Polski w stanie dzikim rosną zaledwie 2 gatunki lipy. Do nich zalicza się:

• Lipa drobnolistna (Tilia cordata) - drzewo dorastające nawet do 30 metrów wysokości. Kwitnienie tego gatunku przypada na przełomie czerwca i lipca. Lipa drobnolistna posiada kwiat o jasnożółtym odcieniu, który wydziela przyjemny i dość intensywny zapach. Po okresie kwitnienia pojawia się nieduży owoc z charakterystycznym skrzydełkiem. Jak wszystkie pozostałe gatunki, również lipa drobnolistna jest miododajna. Drzewo posiada nie tylko właściwości lecznicze, ale znajduje także zastosowanie szczególnie w przemyśle tokarskim. Ponadto tłoczenie nasion pozwala na pozyskanie oleju wykorzystywanego w celach kulinarnych.
• Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos) - jest to bardzo wysokie oraz długowieczne drzewo, które może żyć nawet do 1000 lat. Kwitnienie w porównaniu do lipy drobnolistnej przebiega dwa tygodnie wcześniej. W tym czasie pojawia się dość okazały kwiat, który przyciąga głównie pszczoły. Po okresie kwitnienia pojawiaja się owoc w postaci orzecha ze skrzydełkiem.

Oprócz gatunków rodzimych, na uwagę zasługują również ozdobne okazy, do których należy:

• Lipa mongolska (Tilia mongolica) - gatunek dorastający do 15 metrów wysokości, wyróżnia się ciemnozielonymi liśćmi, które od spodu wpadają w odcień niebieskiego. Jesienią jednak przebarwiają się one na żółto. Kwitnienie przypada na początku lipca. Tak jak w przypadku pozostałych gatunków, kwiat lipy mongolskiej jest miododajny.
• Lipa amerykańska (Tilia americana) - gatunek, który przywędrował do nas z Ameryki Północnej, w warunkach naturalnych może dorastać nawet do 40 metrów wysokości. Kwitnienie przypada na lipiec. W tym czasie możemy podziwiać naprawdę okazałe kwiatostany wyróżniające się intensywnym zapachem. Te rodzaje lipy są mniej odpornne na mróz, dlatego najlepiej jest je uprawiać w cieplejszych regionach Polski.
• Lipa japońska (Tilia japonica) - gatunek drzewa, który przywędrował do nas z Azji, a dokładniej z Japonii oraz Chin. W okresie kwitnienia pojawiają się nieduże kwiaty zebrane w wierzchotki. Po tym czasie rozwija się owoc w kształcie jajowatego orzeszka.
• Lipa srebrzysta (Tilia tomentosa) - cechą charakterystyczną tego gatunku jest srebrzyste zabarwienie sercowatych liści od spodniej strony. Nawet kwiaty pokryte są delikatnymi włoskami w tym samym odcieniu. Kwitnienie lipy srebrzystej przypada dość późno, ponieważ dopiero na przełomie lipca i sierpnia.

Jeżeli chcemy w swoim ogrodzie mieć ciekawe rodzaje i odmiany lipy, to warto zwrócić uwagę na takie okazy jak:

• Lipa szerokolistna ‘Fastigiata’ - odmiana dorastająca do 20 metrów wysokości, wyróżniająca się kolumnowym pokrojem. Po okresie kwitnienia pojawia się owoc w postaci orzecha ze skrzydełkiem.
• Lipa drobnolistna ‘Nico’ - rodzaje lipy karłowatej, które wyróżniają się bardzo powolnym przyrostem rocznym wynoszącym zaledwie 10 cm. Lipa drobnolistna odmiany Nico doskonale sprawdzi się w uprawie pojemnikowej.
• Lipa srebrzysta ‘Silver Globe’ - odmiana wyróżniająca się powolnym przyrostem rocznym. Cechą charakterystyczną tej lipy jest srebrzystobiały odcień liści od ich spodniej strony. Ponadto jesienią liście przebarwiają się na żółto.
• Lipa drobnolistna ‘Greenspire’ - dość duży okaz, który osiąga nawet do 20 metrów wysokości. Kwiat pojawia się na przełomie czerwca i lipca. Warto zdecydować się na tę odmianę ze względu na jej odporność na mróz oraz zanieczyszczenia miejskie.

Uprawa lipy w ogrodzie

Uprawa lipy jest naprawdę bardzo łatwa. Drzewo nie sprawia praktycznie żadnych problemów, a także dostosowuje się nawet do mniej sprzyjających warunków. Najczęściej wybieranym okazem jest lipa drobnolistna, która wykazuje się całkowitą mrozoodpornością, a także odpornością na zanieczyszczenia miejskie. Oczywiście nie wszystkie odmiany wykazują się taką tendencją, dlatego należy dokładnie sprawdzić wymagania konkretnego okazu przed jego posadzeniem.

Decydując się na lipę w swoim ogrodzie, warto zapewnić jej słoneczne stanowisko. Chociaż drzewo poradzi sobie również w półcieniu. Odmiany karłowe doskonale sprawdzą się w przypadku uprawy pojemnikowej na przykład na tarasie. Dobrze jest zadbać o dość żyzne podłoże, które będzie przepuszczalne. Pod tym względem najlepiej sprawdzi się gliniasto-piaszczysta gleba.

Właściwości zdrowotne i działanie lipy

Lipa posiada cenne właściwości zdrowotne, które są wykorzystywane głównie w medycynie naturalnej. Lecznicze działanie lipa zawdzięcza olejkowi eterycznemu, który odpowiedzialny jest za wydzielanie charakterystycznego, słodkawego zapachu. Niewielka ilość flawonoidów, to kolejny powód, dla których lipa znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie.

Suszone kwiaty lipy, z których najczęściej przygotowuje się napar, doskonale sprawdza się w leczeniu dzieci oraz dorosłych. Herbata ma działanie napotne, dlatego doskonale sprawdzi się w leczeniu przeziębień, a także innych infekcji dróg oddechowych. Ponadto napar z lipy posiada właściwości lecznicze u osób znerwicowanych, a także borykających się z obniżonym nastrojem. Herbata działa przede wszystkim wyciszająco, a także łagodząco na napięcia ze strony układu nerwowego.

Suszone kwiaty lipy posiadają właściwości zdrowotne również w przypadku leczenia różnych schorzeń ze strony układu pokarmowego. Dlatego jeżeli cierpimy na niestrawność lub zjedliśmy zbyt ciężki posiłek, to herbata na bazie lipy pomoże złagodzić nieprzyjemne dolegliwości. Dodatkowo napar z lipy wykorzystywany jest również w kosmetyce. Wystarczy dodawać go regularnie do kąpieli, dzięki czemu będzie wykazywać działanie przeciwzapalne, a także pomoże uporać się z różnymi problemami skórnymi.

Rodzaje preparatów z lipy

Wiedząc już, jakie szerokie zastosowanie ma lipa, a także jakie działanie zdrowotne wykazują suszone kwiaty, będziemy z pewnością zainteresowani tym, jakie gotowe preparaty dostępne są w aptekach oraz sklepach zielarskich. Oczywiście niezależnie od tego, na jakie rodzaje preparatów się zdecydujemy, powinniśmy pamiętać, aby stosować ich odpowiednią ilość zalecaną na opakowaniu. Jeżeli chodzi o napar, to powinniśmy wsypać zaledwie jedną łyżeczkę suszonych kwiatów na jedną filiżankę. Taka ilość jest w zupełności wystarczająca, aby uzyskać lecznicze zastosowanie lipy.

Owoc lipy także przynosi ulgę szczególnie w schorzeniach takich jak epilepsja, czy też uporczywy kaszel. Herbata oraz napar z lipy, w których są suszone kwiaty i liście zaliczają się do najpopularniejszych preparatów, które pozwalają na korzystanie z cennych właściwości tego drzewa. Jednak na lecznicze zastosowanie możemy liczyć również pijąc syrop, lub zażywając kapsułki na bazie lipy. Oczywiście należy wiedzieć, jaka dokładnie ilość takich preparatów może być stosowana, aby nie doszło do przedawkowania.

Jeżeli zależy nam na poprawie swojej urody, to herbata i napar z lipy oczywiście będą wpływać na nas od wewnątrz, jednocześnie wykazując właściwości lecznicze. Jednak suszone kwiaty znajdują zastosowanie także w kosmetykach do użytku zewnętrznego. Na przykład suszone kwiaty i liście lipy wykorzystywane są do produkcji kremu do rąk. Już niewielka ilość kremu spowoduje, że nasze dłonie staną się dobrze nawilżone, a wszelkie stany zapalne będą zminimalizowane. Lipa również sprawdzi się przy pielęgnacji włosów, szczególnie suchych i zniszczonych. Widzimy zatem, że ilość preparatów przyrządzonych na bazie lipy potrafi być naprawdę imponująca.

Lipa jako drzewo do uprawy w ogrodzie. Zobacz, jakie zastosowanie oraz właściwości zdrowotne posiada lipa, a także jak powinna być stosowana herbata lub napar z lipy.