Marchew

Marchew – odmiany, wysiew, nawożenie, szkodniki, porady

Marchew to warzywo korzeniowe, które jest bardzo popularne w naszym kraju. Cenione jest nie tylko za smak, ale i cenne wartości odżywcze. Marche wykazuje pozytywne działanie na nasze zdrowie. Warzywo bogate jest bowiem w różnorodne składniki, które mają właściwości lecznicze. Jakie zalety zdrowotne wykazuje surowa marchew? Czy gotowana marchewka jest tak samo zdrowa? Jakie wyróżnia się rodzaje marchewki, którą uprawiać można w ogrodzie? Sprawdź najważniejsze informacje.

Marchew w ogrodzie – popularne rodzaje, uprawa i działanie zdrowotne

Jak wygląda uprawa marchwi w ogrodzie? O tym powinieneś wiedzieć!

Marchew jest jednym z najczęściej wybieranych warzyw, które hoduje się w ogrodzie. Wymagania marchewek nie są wysokie, dlatego tak wiele osób decyduje się na ich uprawę. W jaki sposób zadbać o prawidłową hodowlę tego pysznego warzywa w ogrodzie? Należy przede wszystkim zdać sobie sprawę, że marchew odnajdzie się niemal na każdym stanowisku. Możesz zatem uprawiać ją w każdym miejscu w Polsce, niezależnie od położenia. Marchew wyrośnie zarówno w 5 st. C, jak i w 30 st. C. Warto jednak pamiętać, że przy zbyt niskiej temperaturze korzenie warzywa mogą zrobić się długie i cienkie. Gdy temperatura z kolei będzie zbyt wysoka, korzenie rośliny staną się grube i krótkie. Chcesz, aby marchew bogata była w cukry oraz karoten? Najlepsze dla niej stanowisko będzie więc słoneczne i osłonięte od podmuchów wiatru.

Marchew urośnie na każdej glebie. Lepiej jednak nie siać jej na zbyt mocno przesuszonych stanowiskach. Jakie jest najlepsze rozwiązanie, żeby warzywo mogło prawidłowo rozwijać się w ogrodzie? Postaw na lekko piaszczystą glebę, ewentualnie na gliniasto-piaszczystą. Powinna być próchnicza i wilgotna, o odczynie 6,0-6,8 pH. Masz w ogrodzie ciężką ziemię? Wówczas musisz wymieszać ją z piaskiem, aby marchew lepiej tolerowała podłoże. A może musisz podnieść poziom pH w ziemi, ponieważ jest zbyt niskie? Wówczas dobrze będzie zwapnować glebę. Pamiętaj jednak, aby proces rozpocząć przed zasadzeniem warzywa – najlepiej ok. rok przed wysianiem. Marchew nie przepada za glebą nawożoną obornikiem, więc staraj się tego nie robić. Przez obornik korzenie marchwi zaczną się zniekształcać, pękać i rozwidlać. Z kolei marchew sama w sobie nie będzie zbyt smaczna. Zadbaj o to, aby między siewem marchwi a zastosowaniem obornika minęły dwa lata.

Marchew można sadzić w miejscach, gdzie wcześniej rosły inne warzywa. Może to być np. cebula, kapusta, ogórki lub pomidory. Nie trzeba się obawiać takich nasadzeń, jak bywa w przypadku innych odmian warzyw. Zanim jednak posadzisz marchew, nawieź grządki kompostem. Warzywo ma ogromne zapotrzebowanie na potas. Warto go uzupełnić, używając np. popiołu drzewnego. Marchew wysiewać można od końca marca aż do czerwca. Nie zapominaj jednak, że temperatura powinna wynosić powyżej 7 st. C. Nasiona należy sadzić na głębokości ok. 1-2 cm. W pobliżu jakich warzyw najlepiej wysiać nasiona marchwi? Może być to koper ogrodowy lub cebula. Marchew może rosnąć w ziemi po pomidorach, jednak pomidory jako sąsiedzi wcale nie będą dla niej najlepsi. Warto dodać, że marchew posadzona naprzemiennie z cebulą to świetny pomysł na skuteczną ochronę obu warzyw. Cebula w naturalny sposób odstraszy połyśnicę marchwiankę, czyli najgroźniejszego szkodnika marchwi. Z kolei marchew zablokuje rozwój śmietki cebulanki.

Jeśli będziesz stosować się wszystkich powyższych zasad, hodowla marchwi powinna być bezpieczna. Po wysiewie warzyw musisz jednak pamiętać o kilku niezwykle istotnych rzeczach. Najważniejszą jest nawadnianie rośliny, a także spulchnianie i odchwaszczanie gleby. Marchew można zbierać od czerwca do października. Im wcześniej zbierzesz warzywo, tym bardziej delikatny będzie jego smak. Zebrane w październiku marchewki przechowywać można zimą w chłodnym i suchym miejscu. Nie zapominaj jednak o podlewaniu warzywa! Ziemia marchwi powinna być ciągle wilgotna. Nie można jednak doprowadzać do jej przelewania. Gdy w okresie wzrostu nastąpi susza, plony z pewnością będą uboższe. Mimo to trzeba pamiętać, że marchew nie lubi podmokłych miejsc. W takich może pękać, rozwidlać się i zniekształcać.

Najciekawsze odmiany marchwi do ogrodu

Wybór marchwi ogrodowej, którą chcemy hodować, wcale nie jest prostym zadaniem. Istnieje bowiem mnóstwo rodzajów tego warzywa. Wszystkie różnią się od siebie! Wybierając marchew, zwróć szczególną uwagę na jej odporność, wymagania, plenność i wygląd korzeni. Mimo że właściwości odżywcze i lecznicze marchwi bywają podobne, poszczególne odmiany różnią się m.in. smakiem, wyglądem i odpornością na zmienne warunki. Jeśli chcesz zadbać zarówno o swoje zdrowie, jak i wygląd ogródka, postaw na kilka odmian marchwi. Zanim jednak wybierzesz konkretne, przygotuj dla nich podłoże. Następnie zadbaj o regularne odchwaszczanie ogródka i utrzymanie odpowiedniej, umiarkowanej wilgotności powietrza. Sprawdź najciekawsze odmiany marchwi, które warto hodować w ogrodzie:

• Deep Purple – średnio późna odmiana warzywa, którą można bezpośrednio spożywać. Można również krótko przechowywać marchew. Odmiana Deep Purple wytwarza stożkowate, długie korzenie. Przybierają purpurowo różowy kolor, skąd zresztą wzięła się nazwa odmiany. Nasiona marchwi powinno się wysiewać w maju.
  
• Amsterdamska – wczesna odmiana marchwi, która wytwarza walcowate korzenie. Najczęściej są w kolorze pomarańczowoczerwonym. Marchew amsterdamską można spożywać bezpośrednio po umyciu, zwłaszcza że surowa ma najcenniejsze wartości odżywcze. Jej smak jest bardzo słodki. Nie ma przeciwwskazań co do uprawy marchwi amsterdamskiej pod osłonami albo w gruncie.
  
• Polka – tradycyjna odmiana marchwi, która ma niewielkie wymagania. Charakteryzuje się wysoką plennością. Korzenie odmiany Polka są długie, tępo zakończone i regularne. Marchew można jeść bezpośrednio po umyciu, ale też przez długi czas przechowywać. Polka jest słodka, smaczna i bez azotanów. To doskonały rodzaj marchewek na mrożonki.
  
• Purlpe Haze – średnio wczesna marchew o ciemnopomarańczowym zabarwieniu. W korzeniach marchwi znajduje się wiele aktywnych substancji, np. lykopina. Odmianę Purple Haze zaleca się siać od końca marca do pierwszej dekady maja.
  
• Blanka – można ją przechowywać albo bezpośrednio spożywać. To niezwykle plenna roślina, będąca mało podatna na rozwidlanie się i pękanie korzeni. Raczej nie trzymają się jej typowe dla marchwi choroby.
  
• Lunar White – pierwsze marchwie, które hodowano w ogrodzie, wcale nie były pomarańczowe. Większość miała delikatnie kremowy kolor. Należały do nich odmiany podobne do Lunar White. Charakterystyczny jest nie tylko kolor marchwi, ale też duże, białe korzenie. Warzywo jest niesamowicie soczyste i słodkie. Nadaje się do bezpośredniego spożycia. Zaleca się dokonywać siewu marchwi od maca do kwietnia.
  
• Kinga – można bezpośrednio spożywać marchewkę, a także wytwarzać z niej zdrowe soki oraz przetwory. W odmianie Kinga znajduje się niewiele azotanów, dlatego mówi się o niej, że to prawdziwa witamina. Surowa marchew może być spożywana zarówno przez dorosłych, jak i przez dzieci.

Jakie składniki zawiera marchew? Zalety spożywania surowej marchwi

Te witaminy znajdziesz w marchewce z ogrodu! Sprawdź właściwości warzywa

Pozytywne właściwości marchwi znane są już od czasów starożytnych. W warzywie tym znajduje się mnóstwo korzystnych dla zdrowia składników oraz witamin. Marchew jest prawdziwą kopalnią karotenoidów, czyli przeciwutleniaczy oraz barwników nadających warzywu pomarańczowy kolor. To m.in. luteina, beta-karoten i likopen. Warto zwrócić też uwagę na to, że w marchwi obecna jest prowitamina A. W ludzkim organizmie zmienia się ona w witaminę A. Dzięki niej możemy np. prawidłowo widzieć. Czy witamina A jest jedyną, jaką znajdziemy w marchewce? Jakie jeszcze wyróżnia się zalety spożywania marchewek? Oto kilka cennych informacji:

• W marchwi znajdują się flawonoidy, a także związki fenolowe. Dzięki nim warzywo wykazuje bardzo mocne działanie przeciwwolnorodnikowe.
  
• Beta-karoten w marchwi jest silnym przeciwutleniaczem, dzięki któremu można zapobiegać chorobom nowotworowym albo zmniejszyć ryzyko ich pojawienia się w organizmie.
  
• Spożywanie marchwi może przyczynić się do zapobiegania nowotworom np. pęcherza moczowego, przełyku, krtani i jamy ustnej. Dzięki zawartości witaminy A w marchewce można również zmniejszyć ryzyko pojawienia się raka prostaty.
  
• W marchwi znajduje się substancja zwana falkarinolem. Uważa się, że ona również ma pozytywne oddziaływanie na organizm, sprawdzając się w profilaktyce raka. Mimo że znaleźć go można również w pietruszce i selenie, najwięcej falkarinolu mieści się w marchewce.
  
• Jedzenie marchewki może również pomóc w ochronie przed chorobami układu krążenia. W marchwi zawarte są pektyny, które skutecznie obniżają poziom cholesterolu we krwi. Dzięki temu działają antymiażdżycowo.
  
• Wyciąg z marchwi często stosowany bywa w przypadku lekkiej, ale i przewlekłej choroby wieńcowej. Zawarte w warzywie flawonoidy działają przeciwskurczowo na naczynia wieńcowe serca. Zwiększają również przepływ krwi do mięśnia sercowego.
  
• Marchew sprawdza się również w zaburzeniach trawienia i perystaltyki jelit. Przy takich problemach przydatny może okazać się świeży korzeń marchwi, a także wyciśnięty z niego sok. Oba będą stymulować rozwój bakterii dobroczynnych dla mikroflory bakteryjnej jelit. Picie świeżego soku może okazać się doskonałe w przypadku kłopotów z prawidłowym trawieniem. Poleca się je również osobom starszym, u których zaburzenia perystaltyki jelit pojawiają się stosunkowo często.

Szkodniki i choroby zagrażające marchwi

Marchew narażona jest na niektóre choroby grzybowe. Latem, kiedy nie ma zbyt wielu opadów, warzywo może zostać zaatakowane przez różne choroby. Wśród nich wyróżnia się głównie atakujące liście, np. mączniak prawdziwy. Przy wilgotnych i ciepłych nocach może pojawić się w nadziemnej części rośliny. Powszechna jest także alternarioza naci marchwi – rozpoznasz ją po żółknących, ciemniejących liściach. Groźna dla warzywa jest również zgnilizna twardzikowa. Zagrożeniem są dla niej wysokie temperatury i wilgotność. Chorobę rozpoznasz po watowatym, biało szarym nalocie. Co zrobić, żeby zahamować rozwój każdej choroby? Przede wszystkim nie wolno bać się oprysków chemicznych. Aby zapobiegać chorobom, należy też zadbać o staranne przygotowanie podłoża pod uprawę marchewek. Co w przypadku, gdy stawiasz na ekologiczne rozwiązania? Skup się wówczas na opryskach prewencyjnych. Możesz wykonywać je w początkowym okresie wegetacji.

Zastanawiasz się, jaki szkodnik najbardziej zagraża marchwi? Otóż jest nim połyśnica marchwianka. To niewielka mucha, która może zniszczyć całą uprawę warzywa. Insekt ma zdolność do zimowania w ziemi. Budzi się na przełomie maja / czerwca i zaczyna wygryzać dziury w korzeniach. Niestety, zwykle kończy się to ich całkowitym zniszczeniem. Aby walczyć z połyśnicą, należy działać prewencyjnie. Nie ma bowiem zbyt charakterystycznych objaw bytowania szkodnika na marchwi. Jak pozbyć się szkodnika? Można siać marchew naprzemiennie z cebulą. Warzywo ma bowiem zdolność do odstraszania szkodników. To ekologiczny sposób, który niestety nie zawsze się sprawdzi. Jeśli chcesz zatem raz na zawsze przepędzić połyśnicę, najprawdopodobniej będziesz musiał zastosować chemiczne środki ochrony roślin.

Dlaczego warto samodzielnie uprawiać warzywa? Po pierwsze dlatego, że gdy się rozwiną będą smaczne i zdrowe. Po drugie, ceny w sklepach rosną i dzięki własnym zapasom zdołamy sporo zaoszczędzić. Po trzecie można wybierać i pielęgnować rozmaite gatunki. W każdym warzywniku musi znaleźć się miejsce na marchew, bo ma pozytywny wpływ na organizm. W związku z tym przedstawiamy spis jej odmian, terminy siewu i szereg innych, ważnych informacji.

Marchewka i jej odmiany

Marchew jest rodzajem rośliny należącym do licznej rodziny selerowatych. W zależności od przyjętego przez nich ujęcia, naukowcy wyróżniają od około 20 do 60 gatunków. W naturze pospolicie rozwijają się na terenach Europy, Azji i północnej części Afryki. Poza tym marchew jest popularnym warzywem uprawnym. Jej jadalną częścią jest podłużny, zgrubiały korzeń spichrzowy. Stanowi bogate źródło witamin i minerałów, co równie ważne wykazuje właściwości zdrowotne. Opisywana roślina znalazła zastosowanie w niemal każdej kuchni świata. Dlatego też warto przedstawić jej popularne odmiany.

Marchewkę można wysiewać od końca marca do początku czerwca. Natomiast cenione odmiany to:

• Ambrosia – marchewka wczesna siana w marcu i kwietniu, zbierana od maja do sierpnia,
• Kalina F1 – również wczesna wysiewana od marca do maja, zbierana od czerwca do września,
• Nantejska – średnio wczesna, wysiewana od marca do maja, zbierana od lipca do września,
• Purple haze F1 – średnio wczesna,siana od marca do maja, zbierana od sierpnia do września,
• Perfekcja – odmiana późna, siana od kwietnia do maja, zbiory od sierpnia do października.

Po liście odmian czas by wymienić najważniejsze wartości odżywcze marchewki.

Interesujące nas warzywo zawiera sporo luteiny i beta karotenu, czyli prowitaminy A. Do tego dochodzi witamina B, E i K oraz kwas foliowy. Trzeba też wspomnieć składniki mineralne takie jak magnez,  potas, fosfor, cynk, wapń, sód i żelazo. Dzięki zawartości tych elementów, surowa i gotowana marchewka oferuje liczne właściwości zdrowotne. Wspiera wzrok i wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Zmniejsza zawartość cholesterolu we krwi, tym samy pomaga zapobiegać miażdżycy. Podsumowując, zdecydowanie warto ją jeść. Odmiany i wartości odżywcze marchwi dokładniej opisujemy na naszej stronie.

Jak i gdzie sadzić marchew?

Zdrowa i smaczna marchew wyrośnie w miejscach gdzie wcześniej rozwijały się pomidory, ogórki oraz cebula, fasola, kapusta. Natomiast po niej można uprawiać sałatę i kalafiory. Warto wiedzieć, że należy wysiewać ją dopiero w drugim roku po oborniku. W ziemi świeżo nawiezionej tym materiałem korzenie marchewki będą się zniekształcać. Staną się także podatne na ataki szkodników i chorób. Nasiona trzeba umieszczać w glebie w rzędach, co 25 cm na głębokość około 1,5 cm. Młode rośliny należy przerywać by mogły się swobodnie rozrastać. Tu pojawia się bardzo ważne pytanie. Na jakich ziemiach można uprawiać marchew?

Marchewka wyrośnie na wszystkich glebach poza bardzo suchymi. Ma jednak pewne preferencje, co do podłoża. Każdy, kto chce ją zasiać w warzywniku musi wiedzieć, że najbardziej lubi, gdy ziemia:

• jest lekka, piaszczysta lub piaszczysto-gliniasta, próchnicza, wilgotna, ale nie podmokła,
• ma małą zawartość azotu, ważne też by jej odczyn utrzymywał się w przedziale od 6 do 6,8,
• jest dokładnie oczyszczona z chwastów, które mogą rywalizować z nią o składniki odżywcze.

Co trzeba zrobić, gdy ziemia pod uprawę marchwi nie ma odpowiedniego pH? W takiej sytuacji należy ją, przynajmniej rok przed siewem, wapnować. 

Rodzaj gleby to tylko cześć wymagań. Marchew oferująca cenne właściwości zdrowotne najlepiej się czuje na stanowiskach nasłonecznionych. Bardzo ważne jest by były osłonięte przed wiatrem. Znaczenie ma również temperatura, w jakiej będzie się rozwijać. Prezentowane warzywo świetnie rozrasta się w temperaturze 15-21°C. Jeśli będzie zbyt zimno, korzenie staną się cienkie i długie. Nadmiar ciepła sprawia, że robią się grube i krótkie. Widać, zatem, że wymagania stanowiskowe marchwi nie są trudne do spełnienia. Więcej na ten temat można dowiedzieć się na naszej stronie. Tu natomiast przechodzimy do kolejnego zagadnienia, czyli pielęgnacji upraw.

Jak przebiega uprawa marchwi?

Wiadomo już, że w marchwi znajduje się niejedna witamina. Znane są też jej wymagania stanowiskowe. Dlatego teraz należy zająć się kwestią samej uprawy. Do najważniejszych zadań ogrodnika należy zapewnienie roślinie odpowiednich ilości wody. Marchew największe zapotrzebowanie na wilgoć wykazuje w okresie wschodu i wzrostu. Wtedy grządki trzeba regularnie podlewać. Tak by gleba była stale wilgotna. W podłożach podmokłych korzenia będą się zniekształcać i pękać. Tymczasem przesuszenie doprowadzi do zmniejszenia plonów. Podlewanie nie jest jedynym zabiegiem, o którym trzeba pamiętać.

Jak wygląda kwestia zapotrzebowania marchwi na składniki odżywcze? Zdrowa roślina nie pobiera z gleby dużych ilości azotu i fosforu. Potrzebuje za to sporo potasu, dlatego też należy uzupełniać ten składnik. Poza tym w uprawie prywatnej nie jest wymagane częste zasilanie. W zasadzie wystarczy przeprowadzić nawożenie pogłówne z zastosowaniem saletry amonowej. Ile preparatu trzeba rozłożyć. Najczęściej stosowana dawka to 15 gramów ma metr kwadratowy. Widać, zatem, że marchewka nie jest wymagająca, jeśli chodzi o podlewanie i stosowanie nawozów. Nie są to jednak ostatnie zabiegi, których potrzebuje.

Jak już wspominaliśmy, marchew nie lubi konkurencji w walce o składniki odżywcze. Dlatego też konieczne jest regularne odchwaszczanie grządek. Równie istotne jest spulchnianie gleby pomiędzy rzędami. Na koniec trzeba wspomnieć o zbiorach. Terminy zależą od tego, kiedy marchew była siana. Można jednak prowadzić je aż do października. Im wcześniej zebrana roślina tym jej smak jest delikatniejszy. I nie ma tu znaczenia czy jest surowa czy gotowana. Jeśli ma być przechowywana przez zimę, trzeba wybrać ją z warzywnika przed nastaniem mrozów. Wszystkie tematy poruszone w tym artykule rozwijamy na naszym portalu. Zapraszamy do odwiedzin.