Nawłoć

Nawłoć - opis, występowanie, właściwości, ciekawostki

Pojawienie się kwiatów nawłoci to pierwszy znak, że rozpoczyna się jesień. Jest to wyjątkowa roślina – nie tylko ozdabia szare dni słoty, lecz także ma właściwości lecznicze. Ziele nawłoci ma szerokie zastosowanie w medycynie i ziołolecznictwie. Sprawdź, jak możesz uprawiać nawłoć i jakie jest jej zastosowanie.

Nawłoć w ogrodzie

Spośród stu gatunków, które obejmuje rodzaj nawłoć, uprawia się tylko dwa: nawłoć pospolitą oraz kanadyjską. Ta pierwsza jest ceniona za piękne kwiaty, a przy tym ma przebadane i potwierdzone działanie lecznicze. Nawłoć kanadyjska natomiast jest wybierana wyłącznie na rabaty. Jej kwiat jest znacznie bardziej okazały i nieco trwalszy, więc przepięknie się prezentuje.

Nawłoć pospolita (Solidago virgaurea) czasami jest traktowana jak chwast. Pojawia się w zaroślach, na brzegach lasów, przy rowach i na łąkach. A że jest dość ekspansywna, nie zyskuje sobie sympatii rolników. Jednak, podobnie jak ulubienica ogrodników, nawłoć kanadyjska, jest naprawdę piękna To roślina wieloletnia, która tworzy kępy złożone z wysokich, wzniesionych lub lekko przewieszających się łodyg. Mogą mieć nawet 1 m wysokości! Do tego na ich szczycie pojawiają się żółte, drobne kwiaty zebrane koszyczki, które układają się trochę wiechowate. Kwiaty są miododajne i robi się z nich przepyszny, intensywny w smaku miód. Nawłoć kwitnie aż do końca września. Pod koniec lata kwitnienie jest najbardziej intensywne, chociaż kwiat nawłoci można zobaczyć już wcześniej.

Zarówno nawłoć pospolita, jak i kanadyjska służą do obsadzania rabat lub przy ogrodzeniach. Są idealne w aranżacji wiejskiej lub rustykalnej. Kwiat nawłoci jest trwały i może służyć do tworzenia bukietów. Jednak trzeba uważać – miododajne kwiatuszki wytwarzają żółty pyłek, który może brudzić ubranie.

Nawłoć – wymagania i uprawa

Nawłoć to roślina dziko rosnąca na łąkach i w widnych lasach, w związku z czym jej wymagania są po prostu minimalne. Nawłoć kanadyjska w swoich stronach także jest rośliną polną, więc w ogrodzie na pewno będzie jej dobrze. Oba gatunki rosną w każdym podłożu, pod warunkiem, że nie będzie zbyt żyzne, a przy tym odpowiednio wilgotne. Szybko przesychające piaski nie są najlepszym rozwiązaniem, w przeciwieństwie do ciężkich i gliniastych gleb. Nawłoć uwielbia wilgoć, a posadzenie jej w pobliżu oczka wodnego będzie dobrym rozwiązaniem.

Roślina potrzebuje dużej ilości słońca. Znosi półcień, ale w nim będzie mniej bujna, jej kwiaty będą zdecydowanie mniej okazałe. Jednak warto uważać – jest dość ekspansywna i może wypierać inne, delikatniejsze kwiaty. Odpowiednim towarzystwem natomiast będą dla niej trawy ozdobne. Mają podobny stopień ekspansywności, a do tego tworzą miłe, zielone tło dla jej intensywnych, złocistych kwiatów.

Pielęgnacja nawłoci w ogrodzie

Nawłoć nie ma większych wymagań pielęgnacyjnych. Jednym wymaganiem, jakie stawia swoim właścicielom, jest podlewanie. Musi być regularnie nawadniania, zwłaszcza w czasie suszy i upałów. Przy najwyższych temperaturach można podlewać ją dwa razy dziennie – wcześnie rano i wieczorem. Nawożenie ani przycinanie nie są konieczne.

Nawłoć kanadyjska dobrze sprawdza się także w pojemnikach. Wystawia się je na słoneczne balkony południowe lub południowo-wschodnie, by rośliny miały odpowiednią ilość słońca. W tym wypadku szczególnie trzeba pamiętać o podlewaniu, ponieważ ziemia w doniczkach bardzo szybko przesycha i rośliny szybko marnieją. Używa się standardowej ziemi do kwiatów doniczkowych. Można wymieszać ją ze styropianem lub pół na pół z rozdrobnioną korą – w ten sposób podłoże dłużej trzyma wilgoć.

Właściwości lecznicze nawłoci

Działanie lecznicze nawłoci jest znane ludzkości od wieków. Teraz wiemy, że to za sprawą flawonoidów, saponin i garbników jej zastosowanie jest takie szerokie. Kwiaty i liście zawierają także olejki eteryczne, dzięki którym nawłoć tak niesamowicie pachnie. Mają także substancje śluzowe, które przydają się w leczeniu układu pokarmowego. Pobudzają wydzielanie soków trawiennych oraz żółci, więc idealnie sprawdzają się po przejedzeniu lub w przypadku niestrawności.

Ponadto nawłoć wykazuje właściwości przeciwzapalne, więc świetnie sprawdza się do dezynfekcji i opatrywania ran. Do tego działa ściągająco, ma dobroczynne działanie w chorobach układu krążenia – działa przeciwzakrzepowo oraz uszczelnia naczynia krwionośne.

Flawonoidy i saponina mają działanie moczopędne, dlatego nawłoć stosuje się w herbatkach i różnych specyfikach do leczenia układu moczowego. Dobrze sprawdza się przy zapaleniach pęcherza, jednak już w poważniejszych przypadkach, jak zapalenie kłębuszkowe nerek, trzeba zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem.

Ziele nawłoci – zbiór

Surowcem leczniczym jest ziele, czyli nadziemna część rośliny. Zbiera się głównie kwiaty i łodygi, ale liście także mają działanie uzdrawiające. Rdzenni mieszkańcy Kanady ponoć wykorzystywali korzeń nawłoci kanadyjskiej, jednak jego właściwości nie zostały w żaden sposób potwierdzone badaniami naukowymi.

Liście i kwiaty zbiera się w okresie od końca lipca do października, w szczycie kwitnienia. Należy ścinać je podczas słonecznej pogody, ale nie w czasie największych upałów. Następnie czas na suszenie. Ziele nawłoci suszy się na specjalnych siatkach lub wiąże w pęczki i wiesza w przewiewnym miejscu. W temperaturze poniżej 40 stopni Celsjusza i w niezbyt nasłonecznionym miejscu suszenie przebiegnie najsprawniej, a susz będzie miał intensywną barwę i zapach.

Wysuszone ziele kruszy się i przesypuje do lnianych, bawełnianych lub papierowych woreczków. Należy je trzymać z daleka od słońca, tak, by nie wyblakło.

Zastosowanie nawłoci - herbata

Z suszonego ziela nawłoci robi się napar i nalewkę. Napar można zrobić z pokruszonego lub pociętego ziela lub zmielonego. W tym pierwszym przypadku 1 łyżkę stołową zalewa się szklanką wrzątku. Zmielone liście i kwiaty dawkuje się w proporcji 1 łyżeczka do herbaty na 1 szklankę gorącej wody. Czas parzenia wynosi około 15 minut pod przykryciem.

Przestudzona herbata z nawłoci może być stosowana ciągle, raz lub dwa razy dziennie. Ma wtedy dobroczynne działanie dla układu krwionośnego. W przypadku zaburzeń trawienia pije się ją sporadycznie, lekko ciepłą, by rozgrzała układ pokarmowy. Podobnie działa jako lek na układ moczowy – pije się ją wtedy przez kilka dni, 2 razy dziennie, aż do wyzdrowienia.

Zimny napar ma także działanie bakteriobójcze, więc można stosować go do płukania gardła i jamy ustnej, na przykład przy anginie lub do przemywania ran, egzemy i w innych problemach skórnych. Każdego dnia powinno się używać świeżego naparu, a przy wystąpieniu jakiejkolwiek reakcji alergicznej, od razu skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub dermatologiem.

Należy jednak pamiętać, że zioła, chociaż są naprawdę skuteczne, mogą być także szkodliwe. Czasami wchodzą w reakcję z lekami branymi na choroby przewlekłe. Warto to mieć na uwadze i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem. Na specyfiki z nawłoci, także te domowe, powinny uważać zwłaszcza kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Skuteczna nalewka z nawłoci

Z nawłoci robi się także nalewkę. Aby ją przygotować także trzeba zrobić napar – teraz jednak 50 g ziela zalewa się około 750 ml wrzącej wody. Następnie odstawia się ją na 30 minut. Napar trzeba odcedzić i dodać do niego pół litra spirytusu. Specyfik należy jeszcze dodatkowo przecedzić, by nalewka była czysta.

Stosuje się ją w razie przeziębienia, grypy lub kaszlu lub podczas problemów z układem moczowym. Wtedy wystarczy wypić 30 kropli na niewielką ilość wody, 3 razy dziennie. Nalewka poprawia także działanie układu trawiennego, przyspiesza przemianę materii i wspomaga pracę serca oraz układu krwionośnego. Aby zauważyć jej działanie, trzeba ją przyjmować regularnie. Jak stosować? Najlepiej około 20-30 kropli raz lub dwa razy dziennie. Nalewka jest gorzka i niezbyt smaczna, ale można ją dolać do herbaty lub do wody z cytryną.