Ogórki

Ogórki - odmiany, opis, wysiewanie i sadzenie, pielęgnacja, choroby

Nie wyobrażamy sobie codziennego posiłku bez ogórka świeżego lub kiszonego. Kto nie lubi kanapek z dodatkiem ogórka? Ogórek kiszony jest też prostym dodatkiem do obiadu. Świetnie pasuje do mięsa i ziemniaków. Panuje jednak mit, że ogórek nie ma wartości odżywczych i zawiera tylko wodę. Rozwiewamy te mity. Wyjaśniamy, czy ogórki mają właściwości zdrowotne i jakie zawierają witaminy i minerały. Wyjaśniamy również, czy ogórki są łatwe do uprawy w przydomowym warzywniaku.

Ogórki - gatunki i odmiany

Pochodzenie i gatunki ogórka

Ogórek stanowi rodzaj jednorocznych roślin z rodziny dyniowatych. Na świecie występuje około 50 gatunków tych roślin, zaś największe zróżnicowanie gatunków występuje w Afryce. Największe znaczenie gospodarcze ma ogórek siewny, melon i ogórek kiwano. Uważa się, że ogórki i w ogóle dyniowate, były warzywami najszybciej udomowionymi przez człowieka. Są to rośliny, których owoce zawierają bardzo dużo wody, dlatego też nawadniają organizm i gaszą pragnienie. Obecnie ogórek siewny uprawiany jest na całym świecie, jako ważna część diety człowieka.

Ogórek jest jednorocznym pnączem płożącym lub wspinającym się, które wydaje podłużne owoce, będące jagodami. Ogórek on niepozorne, żółte kwiaty i duże, dłoniaste liście. Kwitnienie odbyw się w różnym czasie w zależności od odmiany. Uprawiany obecnie ogórek siewny został prawdopodobnie udomowiony 3 tysiące lat p.n.e. w Indiach. Przypuszcza się, że pochodzi od dziko rosnących ogórków występujących w Himalajach. Pierwsze wzmianki o spożywaniu ogórków pochodzą z Egiptu około 2000 p.n.e.

Gatunkiem ogórka jest także melon, który dziko rośnie w Afryce, Azji i Australii. Uprawiany jest w wielu krajach, także w Polsce. Innym, mało znanym gatunkiem, jest ogórek kiwano pochodzący z obszarów tropikalnych. Jego charakterystyczną cechą jest pomarańczowa skórka dojrzałych owoców. Co ciekawe, ogórki kiwano można przechowywać w mieszkaniu do 6 miesięcy poza lodówką. Mogą zdobić kuchnię i jednocześnie nie tracą przydatności do spożycia. Kiwano można uprawiać w Polsce, ale tylko pod folią.

Ogórek siewny doczekał się wyhodowania wielu odmian, które mają inne zastosowanie kulinarne. W uprawie występują następujące rodzaje ogórków:

• ogórki gruntowe, krótkie o szorstkiej skórce - najbardziej odpowiednie do kiszenia,
• ogórki szklarniowe, długie o gładkiej skórce - deserowe, o delikatniejszym smaku, do kanapek, sałatek,
• korniszony - małe, nadające się do marynowania.

Ogórki - zastosowanie i uprawa

Wartości odżywcze i zdrowotne ogórka

Czy ogórek ma właściwości zdrowotne i odżywcze? Uważa się najczęściej, że ogórki jada się głównie dla smaku i w celu poprawy trawienia, szczególnie że witaminy i minerały zawarte w ogórkach są nieliczne. Mają one najwięcej witaminy C i B3, zaś główne minerały to potas i fosfor. Warto wiedzieć, że dużo więcej wartości odżywczych mieści się w ogórku ze skórką, niż w obranym. Nie znaczy to jednak, że ogórek nie ma wartości prozdrowotnych.

Zielone ogórki zawierają cenne flawonoidy, na przykład fisetynę, która chroni komórki przed starzeniem. Ponadto kukurbitacyna, odpowiedzialna za gorzki smak ogórka, ma właściwości antynowotworowe. Błonnik, potas i magnez w ogórkach regulują ciśnienie krwi. Warzywo to ma niski indeks glikemiczny, dlatego polecane jest osobom z cukrzycą i odchudzającym się. Krzemionka, zawarta w ogórkach, poprawia kondycję stawów. Zielone ogórki są także bardzo korzystne dla układu pokarmowego. Łagodzą zgagę, refluks i pomagają oczyszczać jelita. Mają odczyn zasadowy, dlatego też odkwaszają organizm. Woda zawarta w ogórkach świetnie nawadnia organizm.

Ogromne wartości zdrowotne mają ogórki kiszone, małosolne, jak również sok z kiszonych ogórków. Picie soku z ogórków kiszonych wpływa korzystnie na układ pokarmowy i podnosi odporność organizmu. Ogórki kiszone warto jeść, gdyż zawierają cenne probiotyki oraz witaminy A i K.

Ogórki - zastosowanie w kuchni

Zielone ogórki stanowią jedno z najbardziej popularnych warzyw w kuchni polskiej. Jada się je w postaci surowej lub kiszonej. Ogórki surowe są dodatkiem do sałatek. Pokrojone na plasterki i polane śmietaną stanowią nieco zapomnianą dziś surówkę do obiadu pod nazwą “mizeria”. Obrane, świeże ogórki można jeść jako zdrową, odchudzającą przekąskę maczając w miodzie lub w dipach do maczania. Surowe ogórki stanowią też świetny dodatek do kanapek, chłodnika, past serowych do pieczywa czy twarożków śniadaniowych.

Klasycznym daniem kuchni polskiej są ogórki kiszone i małosolne. Kiszenie ogórków jest bardzo łatwym zadaniem. Wykorzystuje się do tego odmiany gruntowe. Nie każdy wie, czym różnią się ogórki małosolne od kiszonych. Kisi się je tak samo, zaś małosolne jada się po 3 dniach kiszenia. Są bardziej chrupkie i delikatne w smaku. O ile ogórki świeże dodaje się do sałatek ze świeżych warzyw, to ogórki kiszona idealnie nadają się do sałatek z warzyw gotowanych, sałatek makaronowych i śledziowych. Kiszone ogórki świetnie podbijają smak mdłych warzyw gotowanych, dlatego też stanowią nieodłączny dodatek do klasycznej sałatki jarzynowej. O ile zielone, świeże ogórki jada się wyłącznie na surowo, to ogórki kiszone można gotować. Gotuje się z nich zupę ogórkową lub dodaje się do duszonych dań mięsnych. Ponadto świetnie nadają się na szybki dodatek do obiadu. Ogórki poddaje się nie tylko procesowi kiszenia, lecz konserwuje w occie robiąc tzw. pikle.

Zarówno melony jak i kiwano jada się na surowo. Smak ogórka kiwano przypomina kiwi. Świeże melony lub kiwano dodaje się do deserów, sałatek owocowych. Sprawdzają się również jako dodatek do dań wytrawnych. Kiwano pasuje do dań z ryb. Natomiast melony znajdują zastosowanie w daniach imprezowych, jak koreczki, czy też słynne danie wykwintne Prosciutto e Melone składające się z kawałka melona owiniętego plastrem szynki parmeńskiej i skropionego octem balsamicznym.

Czy ogórki można uprawiać w przydomowym warzywniaku

Ogórki z powodzeniem można uprawiać na działce lub w ogrodzie. Jednak warzywo to ma duże wymagania glebowe i uprawowe i nie wszędzie się uda. Uprawa ogórków jest pracochłonna i wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Do uprawy na działce najczęściej wybiera się ogórki gruntowe.

Jest to warzywo egzotyczne i ciepłolubne, dlatego wymaga nasłonecznionego ogrodu i miejsca osłoniętego od zimnych wiatrów. W ogrodzie uprawia się go jako roślinę płożącą, dlatego też wymaga sporo płaskiego miejsca. Obecnie coraz częściej uprawia się ogórki na podporach, gdzie mogą się piąć do góry, dzięki czemu nie zajmują miejsca w ogrodzie. Ogórki wymagają także odpowiedniej ilości wody. Gleba powinna utrzymywać wodę. Ogórki podlewamy rano, tak aby ziemia była cały czas lekko wilgotna, lecz nie bardzo mokra.

Charakterystyka uprawowa rośliny:

• roślina jednoroczna,
• duże wymagania glebowe i cieplne,
• podatna na choroby i szkodniki,
• wrażliwa na wiosenne przymrozki,
• wymaga nawożenia,
• wymaga nawadniania.

Wymagania uprawowe ogórka:

• miejsce ciepłe i osłonięte od wiatru,
• gleba próchnicza, zasobna, zatrzymująca wodę i szybko się nagrzewająca,
• pH gleby 6,0 - 7,2.

Ogórki rozmnażamy z nasion. Wysiew odbywa się w terminie uzależnionym od odmiany. Warto jednak pamiętać, że młode siewki są wrażliwe na wiosenne przymrozki dlatego też wysiew dokonujemy w drugiej połowie maja. Ogórki wysiewa się w rzędach. Pracochłonne i trudne jest uprawianie ogórków z rozsady. Jednak dzięki temu możemy przyspieszyć uzyskanie plonów. Z uwagi na szkodniki ważny jest płodozmian. Ogórki warto wysiewać na grządce po grochu, fasoli i cebuli. W warzywniku dobrze jest zapewnić im sąsiedztwo takich warzyw jak: fasola, pietruszka czy seler.

Pielęgnacja ogórków polega na nawożeniu. Również przed siewem należy przygotować glebę nawożąc ją kompostem lub obornikiem. Ważne jest również zwalczanie chorób i szkodników. Warto w tym celu stosować środki naturalne, jak gnojówka z pokrzywy, opryski z drożdży lub skrzypu polnego.

W zależności od odmiany kwitnienie odbywa się miesiąc lub 2 miesiące po wysianiu. Ogórki zbieramy sukcesywnie do połowy lipca do września. Dostępne są odmiany wczesne i późne.

Ogórki jadamy na surowo lub kiszone. Jedne i drugie spore wartości odżywcze, jak flawonoidy i minerały. Rośliną uprawną jest ogórek siewny, który hodujemy w gruncie lub w szklarniach. Jest to roślina jednoroczna o dużych wymaganiach uprawowych, jednak z powodzeniem można ją uprawiać na działce.

Ogórki - sadzenie, pielęgnacja, zbiory i najlepsze przetwory z ogórków

Ogórki od dawna cieszą się zasłużonym uznaniem. Pojawiają się w kuchniach całego świata i zajmują w nich ważne miejsce. Ogórki konserwowe czy ogórki małosolne są lubianymi przysmakami w naszym kraju. Najlepiej smakują te, które wyhodujemy samodzielnie. Warto, więc poznać rodzaje ogórków, ich wymagania i zasady pielęgnacji. Po tym zajmiemy się takimi frykasami jak ogórki z miodem.

Ogórki – podstawowe informacje

Ogórki to jedne z najpopularniejszych warzyw uprawianych w ogrodach. Są zaliczane do roślin jednorocznych z rodziny dyniowatych. W skład tej grupy wchodzi około 55 gatunków. Ogórki prawdopodobnie pochodzą z tropikalnych i subtropikalnych rejonów Indii. Stamtąd wywędrowały na świat. Obecnie są znane praktycznie we wszystkich strefach klimatycznych. O dużej popularności tych warzyw świadczy zastosowanie kulinarne. Ogórki konserwowe czy ogórki kanapkowe to tylko początek. Ciekawymi walorami smakowymi wyróżniają się ogórki w musztardzie czy na przykład ogórki chili. To oczywiście nie jedyne przepisy, chyba każdy, choć raz jadł ogórki kiszone.

W ogrodach i na działkach uprawia się ogórki siewne. Wyróżniają się pięcioklapowymi, dłoniastymi i przy tym mocno owłosionymi liśćmi. Najważniejsze są jednak owoce, zwane tak jak cała roślina, ogórkami. Są wydłużone i mogą mieć rożną wielkość. Ich skórka jest zazwyczaj pokryta brodawkami. Choć występują też odmiany gładkie wykorzystywane najczęściej, jako ogórki kanapkowe. Opowiemy o nich nieco później. Opisywane owoce przybierają różne kolory, od ciemnozielonego do żółtego. Ważne są też kwiaty pojawiające się na roślinach. Występują trzy rodzaje ogórków różniących się płcią kwiatów. Mamy, więc odmiany męskie, żeńskie oraz obupłciowe.

Rodzaje ogórków na działce

Ogórki, które pojawiają się w naszych domach można podzielić na trzy rodzaje. Pierwszy z nich to niezwykle popularne ogórki gruntowe. Łatwo je poznać, mają włochatą i chropowatą skórkę z włoskami. Jest też upstrzona licznymi brodawkami. Ogórki gruntowe osiągają od 10 do 15 cm długości. Są odporne na choroby i poradzą sobie ze stosunkowo niskimi temperaturami. Odporność na choroby to bardzo ważna cecha. Trzeba, bowiem wiedzieć, że te warzywa mogą być atakowane przez mączniaka rzekomego i parcha dyniowatych. Polecane odmiany to Cezar, Hermes czy też Parys. Świetnie nadają się na ogórki kiszone i ogórki małosolne.

Kolejna grupę tworzą ogórki korniszony i nie chodzi tu o już przetworzone warzywa. Są zauważalnie mniejsze od okazów opisywanych powyżej. Owoce zazwyczaj dorastają do 7 cm długości. Warto też dodać, że ogórki korniszony mają równy, krępy kształt. Doskonale nadają się na różnego rodzaju marynaty. Dzięki temu powstają ogórki w occie czy ogórki z miodem. Do wyboru są oczywiście jeszcze inne przepisy. Bardzo ciekawym smakiem odznaczają się ogórki z papryką oraz ogórki z czosnkiem. Polecane rodzaje ogórków to z tej grupy to między innymi polan, Izyd i lider.

Nie należy też zapominać o ogórkach szklarniowych. To właśnie je najczęściej spotykamy w sklepach. Wyróżniają się dwiema podstawowymi cechami. Po pierwsze osiągają największe rozmiary. Ich długość może sięgać nawet 30 cm. Po drugie mają gładką, lśniącą ciemnozieloną skórkę. Można je określić, jako ogórki kanapkowe. Świetnie sprawdzają się w roli takiego dodatku. Na które odmiany warto zwrócić uwagę? Bardzo smaczne i pozbawione goryczy są ogórki Atos. Poza nimi ciekawe są ogórki kanapkowe Skierniewickie. W porównaniu z innymi są dość krótkie, osiągają zaledwie 17 cm. Rodzaje ogórków już za nami, teraz czas na wymagania uprawowe.

Sadzenie i uprawa ogórków

Ogórki w musztardzie czy ogórki małosolne najlepiej smakują, gdy owoce wyhodowaliśmy samodzielnie. Nie jest to trudne zadanie, trzeba jednak poznać wymagania tych roślin. Wszystkie rodzaje, gruntowe, szklarniowe i ogórki korniszony mają bardzo podobne wymagania uprawowe. Bardzo ważne jest to, że te dyniowate są roślinami ciepłolubnymi. Najlepsza dla nich temperatura powinna utrzymywać się w przedziale 18-30°C. Jeśli spadnie w okolice 10°C ogórki mogą obumrzeć. Jeśli zaś chodzi o stanowisko, musi być nasłonecznione i osłonięte przed wiatrem.

Chcąc przygotować ogórki z chili lub ogórki konserwowe potrzebne będą dorodne plony. Uzyskamy je, jeśli zapewnimy roślinom odpowiednią glebę. Polecane są podłoża szybko nagrzewające się. Najlepsza ziemia jest też żyzna, próchniczna i przepuszczalna. Ważne by była stale lekko wilgotna. Nie bez znaczenia jest odczyn gleby, zalecany przedział wynosi od 6 do 7,2 pH. W okresie wzrostu ogórki potrzebują regularnego podlewania i nawożenia. Do tej drugiej czynności nadadzą się nawozy z potasem lub mineralne mieszanki wieloskładnikowe. Zasilanie należy wykonywać, co dwa tygodnie. Zbiory można przeprowadzać po około 12 tygodniach od wysiewu. Po tym pozostaje już tylko przygotować ogórki w occie czy ogórki z papryką.

Sadzenie ogórków przeprowadzamy na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest wysiew nasion w drugiej połowie maja. Poszczególne nasiona powinny być od siebie oddalone o 15 cm a odstępy między rzędami winny wynosić od 70 do 120 cm. Optymalna głębokość dla nasion to 2 cm. Drugą metoda jest przygotowanie rozsady. Ten proces zaczynamy już w kwietniu. Nasiona wysadzamy do niewielkiej doniczki. Następnie sadzonkę przenosimy do gruntu w drugiej połowie maja. Ta metoda może przyspieszyć zbiory o 2-3 tygodnie. W obu przypadkach grządki trzeba odpowiednio przygotować, czyli wzbogacić kompostem lub obornikiem.

Przepisy na przetwory – ogórki z miodem, ogórki z czosnkiem i nie tylko

Ogórki kiszone to bodaj najpopularniejsze przetwory z tych warzyw. Powstają na kilka sposobów. Niemniej w zalewie zawsze jest koper, czosnek i chrzan. Ogórki kiszone mogą być wzbogacone również innymi dodatkami. Równie popularne są ogórki konserwowe. Tu w skład zalewy zwykle wchodzi ocet, cukier oraz sól. Inne składniki dobieramy według własnego smaku. Ogórki konserwowe mogą zawierać liść laurowy, czosnek, gorczycę itp. Doskonałym dodatkiem do obiadu są ogórki korniszony. Przepisy uwzględniają wykorzystanie chrzanu, kopru, octu, soli. Dodajemy też nieco cukru, pieprzu i ziela angielskiego. Dzięki tym składnikom ogórki korniszony zyskują niepowtarzalny smak.

Ogórki małosolne mają swoich oddanych miłośników. Poza typowymi składnikami jak chrzan i koper można do nich dodać liście porzeczek lub wiśni. By powstały ogórki małosolne na litr wody przypada czubata łyżka soli. Bardzo ciekawym smakiem odznaczają się ogórki w occie. Już nazwa wskazuje, jaki składnik zalewy jest najważniejszy. Poza nim ogórki w occie zawierają sól, cukier, ziele angielskie, liść laurowy i pieprz ziołowy. Można też postawić na słodycz i zrobić ogórki z miodem. Oprócz standardowych składników przepisy uwzględniają sporą ilość naturalnego miodu. Ogórki z miodem to nie jedyna propozycja.

Ogórki w musztardzie to propozycja dla osób lubiących niecodzienne smaki. Tak jak w poprzednich przepisach baza marynaty jest podobna. Chyba nie trzeba dodawać, jaki składnik sprawia, że ogórki w musztardzie są tak wyraziste. Jeśli wolimy klasyczne rozwiązania to najlepsze będą ogórki z papryką. Przypominają raczej sałatkę, ponieważ są pokrojone. Ogórki z czosnkiem są równie popularne, co ogórki z papryką. Również przybierają formę sałatki uzupełniającej obiad. Ogórki z czosnkiem należą do klasyki. Nieco nowszą wersją przetworów są ogórki z chili. Ta przyprawa wnosi ostre akcenty, które ładnie komponują się z głównym składnikiem. Ogórki z chili to nasza ostatnia propozycja.