Petunia

Petunia - odmiany, opis, wymagania, uprawa, nawożenie, porady

Petunia jest jedną z najpopularniejszych roślin ozdobnych. Jako roślina doniczkowa króluje na balkonach i tarasach. W ogrodach i parkach zwykle zdobi rabaty. Dzięki długiemu okresowi kwitnienia i odporności na zmienne warunki pogodowe może pełnić rolę ozdobną przez cały sezon.

Petunia – charakterystyka i rodzaje

Petunia to w naturze roślina wieloletnia, obficie kwitnąca i płożąca. Zwykle rozrasta się w kępy lub dywany, nie wzwyż. Hybrydy są uprawiane jako rośliny jednoroczne. Ogólna nazwa - petunia ogrodowa obejmuje kilka rodzajów tej rośliny. Można je klasyfikować ze względu na sposób rośnięcia pędów lub na wielkość kwiatów. Poza tym liczne odmiany mają swoje specyficzne cechy, wyróżniają się przede wszystkim różnorodnymi kolorami.

• Multiflora – odmiany o wielu, średniej wielkości kwiatach
• Miniflora – kwiaty są liczne, ale małe (do 3 cm średnicy)
• Grandiflowa – odmiany o szczególnie dużych kwiatach (do 10 cm. średnicy).

Jeżeli chodzi o pędy, to wyróżnia się rośliny o długich pędach zwisających (pendula – inaczej surfinie), o pędach średniej długości 40-80 cm (media) i o krótkich pędach do 30-40 cm (nana, również sprzedawana jako niska). Niskie odmiany dobrze nadają się na frontowe rabaty. Nieco wyższe (media) są doskonałą rośliną okrywową i dobrze rosną w klombach. Odmiany z rodzaju pendula są najchętniej uprawiane na balkonach, parapetach i w donicach.

Petunie kwitną od maja do października, dlatego tak chętnie używa się ich do ozdabiania rabat i balkonów. Raz zasadzone, jeżeli odpowiednio o nie zadbamy, będą pełniły rolę dekoracyjną przez cały ciepły sezon.

Popularne odmiany

Petunia dobrze nadaje się do tworzenia nowych kultywarów. Obecnie jest ich na rynku ogrodniczym ponad 200. W poniższej tabeli przedstawiamy jedne z najpopularniejszych:

Odmiana	Charakterystyka
Pendula „vulgaris”	Podstawowa odmiana petunii zwisającej. Kwiaty mają średnicę 7 cm, pędy długie – do 80 cm; kolory mogą być różnorodne
Pendula „grandiflora”	Petunia zwisająca wielkokwiatowa. Kwiaty o średnicy do 11 cm, długie pędy;
Pendula „vulgaris plena”	Pokrój podobny do podstawowej odmiany zwisającej. Kwiaty są pełne (mają zwiększoną ilość płatków).
Pendula „grandiflora fimbriata”	Petunia zwisająca o dużych kwiatach, płatki karbowane.
Nana „grandiflora”	Odmiana niska, wielkokwiatowa; Kwiaty dorastają do ok. 10 cm średnicy, ale sama roślina nie przekracza 40 cm wysokości.
Nana „compacta”	Niska, do 30 cm wysokości. Kwitnie długo i obficie.

To nie wszystko co musimy wiedzieć o odmianach petunii. Istnieją produkowane przez konkretne firmy i hodowców grupy odmianowe np. Bonnie, Trilogy, Opera Supreme, które dodatkowo dzielą się na pododmiany o kombinacji korzystnych cech i oszałamiających kolorów. Producenci prześcigają się w nadawaniu swoim kwiatom niezwykłych cech. Zwykle łączą tradycyjne metody z inżynierią genetyczną. Przykładem może być petunia zwisająca Royal Sky – o ciemnoróżowych, biało nakrapianych kwiatach. Wygląda jakby z płatków mrugały do nas gwiazdy. Jest przy tym bardziej odporna, jak wszystkie odmiany oznaczane kodem F1.

Uprawa petunii

Petunia należy do tych roślin, które mają niewielkie wymagania. Potrzebuje tylko słonecznego miejsca i w miarę wilgotnej ziemi. Jeżeli jednak chcemy, żeby uprawa przebiegała bezproblemowo, musimy zapewnić jej pewien minimalny komfort. Szczególnie petunia rabatowa jest narażona na niekorzystne warunki pogodowe i ataki szkodników.

Najlepsza ziemia dla petunii jest przepuszczalna, żyzna, lekko kwaśna. Zasadzoną roślinę należy dość obficie podlewać, ale nie przelewać. Można też wspomóc jej rozwój nawozem. Nawozimy co tydzień do 10 dni, środkami o zmniejszonej zawartości azotu, za to bogatymi w potas.

Jako roślina doniczkowa petunia sprawia mniej kłopotów. Jeżeli pogoda jest zbyt wilgotna lub zbyt wietrzna zawsze możemy zabrać kwiaty do domu lub przesunąć w głąb balkonu.

Choroby i pielęgnacja

Każda odmiana może mieć trochę inną odporność, ale pielęgnacja polega nie tylko na nawożeniu i podlewaniu. Trzeba kontrolować czy nie pojawił się grzyb, mszyce czy ślimaki. W przypadku tych pierwszych należy usunąć zarażone części przed potraktowaniem preparatem grzybobójczym. Konieczne może się okazać ograniczenie podlewania (petunie stojące w wodzie są bardziej podatne na grzyba).

Jeżeli pojawią się mszyce, to stosujemy odpowiednie preparaty.

Bardziej zaawansowane problemy petunii to choroby wirusowe. Przede wszystkim wirus mozaiki tytoniu. Jeżeli zauważymy zielono-żółte przebarwienia na liściu, to trzeba roślinę wyrzucić i zniszczyć. W ten sposób jest szansa, że zapobiegniemy jego rozprzestrzenianiu.

Nieodpowiednie nawożenie lub brak pewnych składników w glebie mogą skutkować problemami ze wzrostem i wybarwieniem. Jeżeli liście są blade, to znaczy, że w glebie brakuje żelaza. Natomiast brak kwiatów lub ich niewielka ilość może świadczyć o źle dobranym nawozie (za dużo azotu – cała energia idzie w liście). Innym powodem słabego kwitnienia może być zbyt zacienione miejsce. Chodzi nie tylko o brak odpowiedniego światła (choć to bardzo ważne), ale zbyt zimne noce. 

Pielęgnacja petunii to także przycinanie. Niezależnie od tego czy kupiliśmy rośliny na balkon czy do ogrodu, warto usuwać blednące kwiaty i pożółkłe liście, żeby nie zabierały roślinie energii. Poza tym co jakiś czas powinno się przycinać pędy – najlepiej łodygi bez kwiatów. Dotyczy to szczególnie odmian o długich pędach.

Niektórzy hodowcy zalecają też przycinanie korzeni. W każdym razie petunia doniczkowa powinna być przenoszona do większego pojemnika kiedy korzenie wypełnią doniczkę. Ciasnota części podziemnej rośliny jest jedną z przyczyn chorób i słabszego wzrostu.

Petunia – ozdoba na balkon

Petunie niskie, ale również kaskadowe świetnie nadają się do ozdabiania balkonów. Można je sadzić same, zwłaszcza jeżeli mamy do dyspozycji mały kawałek przestrzeni (np. parapet). Na większych balkonach zwykle petunie zestawia się z innymi kwiatami o podobnym wyglądzie i wymaganiach. Najbardziej popularne to pelargonie, wilczomlecze, a nawet niezapominajki. Jako zielone dopełnienie kompozycji może posłużyć bluszczyk kurdybanek lub dichondra.

Petunie balkonowe dobiera się z innymi kwiatami nie tylko pod kątem wymagań, ale przede wszystkim kolorystyki. Jeżeli mamy tradycyjne białe, różowe lub fioletowe, to bez problemu dobierzemy inne elementy zestawu np. wspomniane pelargonie czy begonie. Dobrze, żeby balkonowa kompozycja równomiernie kwitła. Pod względem kolorystyki dobrym dopełnieniem petunii jest lobelia. Ma drobniejsze kwiaty i będzie stanowiła piękne tło np. dla okazałych kwiatów grandiflory.

Kolory można też kontrastować np. białe drobne lobelie i większe, fioletowe czy intensywnie różowe petunie.

Petunie wielokolorowe najlepiej komponują się bez dodatków. Same w sobie są bardzo dekoracyjne i w zestawieniu z kwiatami w innym kolorze mogłyby wyglądać zbyt pstrokato.

Wysiew i rozmnażanie

Na potrzeby upraw amatorskich najczęściej kupuje się gotowe sadzonki. Postępujemy z nimi według instrukcji sadzenia powyżej.

Drugim popularnym sposobem jest wysiew nasion. Nasiona dostaniemy bez problemu w odpowiednich sklepach stacjonarnych i internetowych. Jednak przed ich zasadzeniem może być konieczne kilka zabiegów. Jeżeli nasiona nie są granulowane, to należy je zdezynfekować nadmanganianem potasu. Można też zanurzyć na jakiś czas w stymulatorze wzrostu.

Sadzimy w ziemi do sadzonek (instrukcję jej przygotowania znajdziecie w internecie). Najlepiej w osobnych pojemnikach, żeby później nie trzeba było wykopywać poszczególnych roślinek.

Zapewniamy w pomieszczeniu wysoką temperaturę (ok. 25 stopni) i czekamy na wschody.

Gdy pojawi się kilka liści prawdziwych, przenosimy sadzonkę do doniczki z drenażem. Stąd będziemy przesadzać do gruntu lub właściwych pojemników.

Petunie są gwarantowaną ozdobą balkonu. Jeżeli uda nam się zapewnić im odpowiednie warunki, będą obficie kwitły.

Petunia to popularny kwiat na Polskich balkonach w donicach, a także w ogrodzie. Nazwa pochodzi od słowa petum, które wymyślili rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej na określenie tej rośliny. Polską odmianę uzyskano około 125 lat temu przez skrzyżowanie właśnie dzikich gatunków Ameryki Południowej. Jej piękne kielichy mierzą przeszło do 10 cm średnicy i mają liczne barwy- zależnie od odmiany.

Petunia hybrida w Polsce

Kilka słów o roślinie

Petunia w naszym kraju to jednoroczna roślina. Pochodzi z rodziny psiankowatych z trenu Ameryki Południowej (pierwsza petunia została znaleziona w Urugwaju w 1793).

Odznacza się dość wrażliwymi kielichami, o sporej wielkości – do 10 cm, które mogą mieć liczne barwy - od białego, przez odcienie żółtego, różowego, czerwonego, aż do niebieskiego i fioletowego. Roślina ma wiele odmian. Najpopularniejsza wśród nich jest petunia zwisająca- kaskadowa, czyli surfinia.

Petunia kwitnie bujnie przy prawidłowej pielęgnacji i uprawie przez cały sezon wegetacyjny- zwykle czerwiec-październik. Znaczy to, że kończą go pierwsze mrozy. Jej forma  może być oparta na pędach wznoszących się do góry lub w dół (surfinia). Te mierzą od 30 do 80 cm długości–zależnie od odmiany. Charakterystyczną cechą petunii są jej łodygi, które są lekko omszone. Liście tej rośliny mają jajowaty kształt  z lekko spiczastym końcem.

Uprawa petunii

Petunie preferują słoneczne, ale zaciszne miejsca. Najlepsze będą stanowiska od południa i wschodu. Trzeba wiedzieć, że zbyt duża ilość cienia spowoduje opóźnienie kwitnienia i mniej bujne kwiaty. Dlaczego zaciszne? Kielichy niezbyt dobrze znoszą wiatr i silny deszcz z powodu swojej delikatności. Mogą wówczas zostać uszkodzone.

Petunia jest wytrzymała na upały i suche powietrze. Jednak, żeby bujnie kwitła, należy ją podlewać regularnie. Co najemnej raz dziennie. By kwiaty cieszyły oczy do jesieni, należy zastosować nawozy wieloskładnikowe co dwa lub trzy tygodnie. Obrywanie przekwitłych kwiatostanów również przedłuży kwitnienie. Gleba dla tych kwiatów powinna być dość żyzna i przepuszczalna, z odczynem 5-6,5 pH.

Petunia ogrodowa, czyli odmiana rosnąca w glebie na rabatach nie wymaga tak regularnego podlewania. Przy naszym klimacie w kraju wystarcza im woda pobierana z gleby. Dodatkowe podlewania wymaga tylko podczas okresów susz. Poleca się je nawozić nawozem z dodatkiem potasu nie azotu. Odmiana ogrodowa jest zdecydowanie bardziej odporna niż ta uprawiana w donicach.

Uprawa petunii zwyczajnej na balkonie

Petunie zawdzięczając swoją popularność bardzo długiemu i bujnemu kwitnieniu. To jednak jest możliwe za sprawą właściwej uprawy czy pielęgnacji. Trzeb poznać wymagania odmiany, aby się nie dobrze zaopiekować. Również bluszcz na balkon ma swoje wymagania.

Petunia na balkonie czy tarasie ma te same oczekiwania co do pielęgnacji i uprawy jak petunia ogrodowa. Należy jednak pamiętać, że jest bardziej wrażliwa i delikatna. Odmiana doniczkowa potrzebuje częstszego podlewania. Szczególnie w upalne dni. Poza tym odmiany doniczkowe powinniśmy zasilać nawozami wieloskładnikowymi, aby długo kwitły. Istotne jest również regularne ucinanie suchych czy zwiędłych części rośliny.

Okazy doniczkowe nie mogę stać w wodzie np. po ulewie czy przelaniu, ponieważ wtedy korzenie zgniją. Trzeba usuwać nadmiar wody z podstawek lub doniczek. Najlepiej jest posadzić je w donicach z otworami. To jednak tyczy się niemal każdej rośliny. Szczególnej opieki wymaga petunia zwisająca ze względu na długie pędy. Te dorastają do 100 cm w dół, dlatego trzeba je podcinać częściej i usuwać obumarłe części. A na pewno nawozić do dwa tygodnie.

Posadzenie petunii na źle dobranym podłożu nie da nam efektów, a nawet może doprowadzić do rozwoju chorób i szkodników np. mszyce. Szczególnie te na tarasie warto czasem dokładnie obejrzeć. W momencie zobaczenia szkodników najlepiej od razu zastosować preparat na mszyce. Z kolei petunie ogrodowe są narażone na atakowanie przez ślimaki.

Rozmnażanie petunii

Petunia ogrodowa czy inaczej rabatowa jest rozmnażana z sadzonek lub nasion. Wysiew petunii z nasion wykonuje się w miesiącu lutym. Firmy specjalizujące się w uprawie tej rośliny robią to w szklarni, ale można też zrobić to na mniejszą skalę, mając słoneczny parapet od południowej strony. Wymagana temperatura to około 20 st. C.

Do pojemników ze specjalną ziemią stosowaną do wysiewu nasion sadzimy nasionka i podlewamy regularnie. Kiedy pojawią się trzy listki, można przesadzić je do małych doniczek oraz zacząć nawozić. Wybierzmy nawozy wieloskładnikowe. Tak przygotowane malutkie petunie można po ustaniu przymrozków sadzić do ogrodu.

Odmiany petunii

Petunia - podział odmian

Sklepy i centra ogrodowe mają do dyspozycji wiele odmian oraz serii. Niemal każdy hodowca petunii stosuje swoje podziały i nazwy. A z roku na rok hodowcy tworzą jeszcze nowe i bardziej atrakcyjnej odmiany. Nie mniej głównym podziałem jest jednak ten dzielący petunie na ogrodowe i balkonowe oraz ten dzielący odmiany petunii  ze względu na kolory: odmiany o kwiatach jednego koloru i o kwiatach dwubarwnych.

Kolejny naczelny podział powstał w oparciu o wysokość:

• Petunia pendula – zwisająca- czyli surfinia popularnie. Mierzy powyżej 80 cm,
• Petunia media osiąga wysokość od 40 do 80 cm,
• Petunia nana – osiąga do 40 cm.

Inny podział dotyczy wielkości kwiatów i pokroju:

• Grandiflora– odmiany wytwarzają kwiaty od około 6 do 10 cm średnicy,
• Multilfora– odmiany wytwarzają kwiaty do około 5 cm średnicy, jednak na jednym okazie jest ich więcej,
• Miliflora– odmiany wytwarzają malutkie kwiaty do 3 cm średnicy, ale za to bardzo gęsto ułożone.

Mieszańce petunii

Seria o nazwie Supertunia – charakteryzuje się gęsto ułożonymi kwiatami o średnicy 5-6 cm i zwartym pokroju, a te cechy są najbardziej poszukiwane przy tworzeniu kompozycji z kwiatów. Długość pędów odmian tej serii mierzy do 100 cm. Te odmiany rosą najszybciej i wykazują najwyższą odporność na warunki.

Seria o nazwie Minutunia - charakteryzuje się kwiatami o średnicy 3-4 cm i pędami około 80 - 100 cm. Są bardzo odporne warunki i na deszcz.

Seria o nazwie Partitunia - cechą odmian tej serii jest lekki układ kwiatów. Tworzy jakby kapelusze kwiatostanów nad donicami, prawie całkowicie zamykając boki. Pędy rosną do 80 cm.

Najpiękniejsze odmiany

Pełna gama kolorów i form kwiatów petunii pozwali nam stworzyć unikalne kompozycje na balkonach i rabatach. Prosta uprawa i niezbyt trudna pielęgnacja powoduje, iż petunie tuż obok pelargonii są najpopularniejszymi letnimi kwiatami. Pośród licznych odmian wyróżniamy odmiany dwubarwne.

Pośród dwubarwnych za najpopularniejsze uważa się petunie:

• z białym brzegiem po zewnętrznej stronie kielicha,
• o kwiatach, których część kielicha ma postać białej gwiazdy, reszta ma inny kolor,
• o kwiatach jednego koloru z żyłkowaniem o innym kolorze,
• o kwiatach z poprzecznymi białymi cieniowanymi paskami.

Do najpiękniejszych i najnowszych odmian należą między innymi:

‘Rhytm Blues’, która średniej wielkości kwiaty o ciemnoniebieskiej barwie z białym brzegiem wokół kielicha. Mierzy do 40 cm wysokości.

‘Pink Lemonade’, której wnętrze kwiatu ma kolor zbliżony do owocu limonki, a obrzeże jest różowe.

‚Black Ray’ , która ma unikalne bo żółto-czarne kielichy.

‘Night Sky’, której kwiaty są ciemnogranatowe z białymi plamkami- całość przypomina niebo nocą.

Poznaj także roślinę o nazwie Tillandsia. To dopiero unikat. Nie potrzebuje do życia ziemi.