Platan

Platan - charakterystyka, wymagania, sadzenie, cięcie, zimowanie

Eleganckie, okazałe i wysokie drzewa o charakterystycznej jasnej korze, która łuszczy się dużymi płatami tworząc ciekawe mozaiki w odcieniach szarości, to platany zdobiące parki i zieleń miejską. Zachwyca nieco egzotycznym kolorem kory i liści i tworzy w ogrodzie i w parku śródziemnomorski nastrój. Dowiedz się czy warto posadzić platan w ogrodzie i jak go pielęgnować. Przedstawiamy wymagania platanów, jakie należy spełnić sadząc to piękne drzewo w naszym klimacie.

Platan - okazałe, ozdobne drzewo liściaste

Jak wygląda platan

Platan to wysokie drzewo liściaste, które należy do rodziny platanowatych. Rodzina ta obejmuje 9 gatunków drzew, z których 7 rośnie w Ameryce Północnej i w Meksyku, zaś 2 pozostałe w Azji. Platany uprawiane są głównie jako drzewa ozdobne do dekoracji parków i ogrodów. Od wieków w kulturze Islamu uprawiany był platan wschodni, który wykorzystywano do ozdoby parków.

Obecnie bardzo popularną odmianą jest platan klonolistny będący krzyżówką platana wschodniego i zachodniego. Właśnie ta odmiana jest głównie wykorzystywana w Polsce do dekoracji parków z uwagi na mrozodoporność. Nie wiadomo, czy odmiana ta została wyhodowana, czy też powstała samoistnie.

Platan jest wysokim, rozłożystym drzewem, które dorasta do wysokości około 50 m. Jego charakterystyczną cechą jest gładka, jasna kora, która łuszczy się dużymi płatami. Nie wiadomo dlaczego platan zrzuca korę. Jednak przypuszcza się, że jest to odpowiedź drzewa na zanieczyszczenie środowiska.

Liście platanów opadają na zimę. Są duże, klapowane i błyszczące. Kwiaty są niepozorne i nie pachną. Platan kwitnie na przełomie kwietnia i maja. Natomiast owoce platana wyglądają ciekawie, gdyż zwisają na długich szypułkach jako kuliste owocostany.

Platan ma skomplikowany system korzeniowy. Główny korzeń sięga głęboko w podłożu. Zaś odgałęzienia korzeni, które od niego odchodzą, rozciągają się płytko pod powierzchnią gruntu. Platany można przesadzać, a drzewo dobrze to znosi. Należy jednak przesadzać drzewa w stanie bezlistnym i starać się nie uszkodzić korzeni.

Platan - odmiany i zastosowanie

Jako drzewo okazałe, platan sprawdzi się raczej w dużym ogrodzie. Najczęściej wykorzystuje się go do obsadzania parków i ulic, gdyż jest to drzewo dobrze znoszące zanieczyszczenie powietrza. Sadzi się go głównie w szpalerach, na ulicach i w parkach. Natomiast do ogrodów warto wybierać odmiany karłowate. Decydując się na platany w ogrodzie, warto wiedzieć, że ich pyłek jest silnie alergizujący.

Warto również pamiętać, że platan posadzony w ogrodzie może zagłuszyć inne drzewa, z powodu wielkości jego korony i rozłożystego systemu korzeniowego.

W regionie śródziemnomorskim najczęściej rośnie platan wschodni. Sadzi się go także w Polsce, głównie jako drzewo ozdobne w parkach i alejach. Jest mrozoodporny i dobrze znosi trudne warunki miejskie. Drewno platana wschodniego wykorzystuje się w meblarstwie, budownictwie, a także do wyrobu instrumentów muzycznych i papieru.

W Polsce najczęściej sadzi się nieco mniejszy platan klonolistny, który uważany jest za mieszańca platana wschodniego i zachodniego. Jesienią jego liście przebarwiają się na żółto i pomarańczowo. Platan klonolistny znajduje zastosowanie głównie jako roślina ozdobna. Gatunek ten bardzo dobrze znosi długie zimy Europy Środkowowschodniej, dlatego też jest chętnie sadzony w Polsce, głównie w parkach, jako solitery lub drzewa szpalerowe.

Pełną mrozodoporność osiąga platan w starszym wieku, dlatego też do Polski sprowadza się z południa drzewka 12-15 letnie. Jeśli chcemy posadzić młode drzewko, należy pamiętać o starannym okryciu go na zimę. Drzewo okrywamy słomianymi matami lub grubą włókniną. Platany można rozmnażać z nasion czy też sadzonek zdrewniałych. Można również zakupić platan szczepiony na pniu. Są to dobre rozwiązania tylko wtedy, jeśli dysponujemy zacisznym miejscem, gdzie młode drzewka nie przemarznie podczas zimy. Pełną mrozoodporność platan osiąga po około 10 latach.

Odmiana ta dobrze znosi zanieczyszczenie powietrza. Lubi piaszczysto-gliniaste gleby i dobrze znosi przesadzanie. Dorasta do wysokości 35 metrów. Jego pień może osiągnąć średnice nawet do 3 metrów, zaś korona do 30 metrów. Dlatego też nie nadaje się do sadzenia w ogrodzie. Dostępne są jednak odmiany karłowate tego gatunku, które świetnie sprawdzają się jako ozdoba ogrodu. Co ciekawe, platany można sadzić również w donicach. Najmocniejszą odmianą jest 'Alphen’s Globe', który dorasta do 10 metrów wysokości. Platany dobrze znoszą przycinanie, dzięki temu można je odpowiednio prowadzić, tak aby zmieściły się w ogrodzie.

Platan klonolistny 'Alphen's Globe' nadaje się do uprawy w donicy w ogrodzie lub na balkonie. Osiąga on średnicę korony około 6 metrów. Przyjmuje ciekawy, kulisty kształt. Nieco wyższą, choć nadal niedużą odmianą jest Tremonia o pokroju stożkowatym. Piękna odmiana Suttneri osiąga wysokość do 20 metrów. Jest to bardzo ciekawa, ozdobna odmiana, gdyż posiada liście nakrapiane białymi plamkami.

Platan - sadzenie i pielęgnacja w ogrodzie i w parku

Platan - wymagania uprawowe

Platan jest drzewem łatwym w uprawie, niewymagającym i mrozodopronym. Jednak młode drzewka mogą zimą przemarzać. Platany można sadzić przez cały okres wegetacyjny. Lubią ciepło, dlatego też lepiej wybrać dla nich miejsce osłonięte od wiatru.

Jest to długowieczne, szybko rosnące drzewo. Jego korona może dojść do 30 metrów. Dlatego też drzewka należy sadzić w odpowiednich odstępach, co najmniej 5 metrów.

Główne wymagania uprawowe platanów:

• lekka, przepuszczalna gleba, najlepiej piaszczysto-gliniasta,
• stanowisko słoneczne,
• miejsce zaciszne i osłonięte od wiatru,
• umiarkowane podlewanie.

Platan lubi glebę wilgotną, szczególnie w pierwszych latach wzrostu. Nie znosi suszy i gleby ubogiej w składniki odżywcze. Dobrze rośnie w pobliżu stawów i oczek wodnych.

Platan dobrze znosi cięcia formujące. Zazwyczaj przycina się drzewo, aby uzyskać długi i prosty pień. Wtedy przycina się boczne gałęzie w pierwszych latach wzrostu. Cięcie platanów wykonujemy wczesną wiosną. Usuwamy także gałązki chore i uschnięte.

Platany są jednak w Polsce jeszcze mało popularne. Dzieje się tak na skutek rozmiarów drzewa, które nie nadaje się do sadzenia w ogrodzie. Ponadto wymaga zakupu kilkunastoletniego drzewka do posadzenie. Platany sadzone w Polsce narażone są także na antraknozę platana, groźną chorobę grzybiczą która może doprowadzić do obumierania drzewa.

Platany to ozdobne drzewa liściaste, gubiące liście na zimę, które wykorzystywane są jako eleganckie drzewa do parków i ogrodów. Do sadzenia w naszym klimacie sprowadza się kilkunastoletnie platany klonolistne, które są mrozoodporne.