Poziomka

Poziomka - odmiany, sadzenie, wymagania, nawożenie

Pyszne, malutkie, słodkie, czerwone owoce, jakimi są poziomki można z powodzeniem uprawiać we własnym ogródku czy działce. Mają liczne wartości odżywcze i nadają się do spożycia na surowo lub na przetwory. Uprawa jest zupełnie bezproblemowa. Pytanie jest tylko jedno co zrobić, aby plonowała obficie? Jakie odmiany polecają ogrodnicy?

Poziomka – opis i charakterystyka

Poziomka to niewielka bylina z pysznymi jadalnymi owocami powszechnie rosnąca na terenie Europy, Azji, a także Ameryki Północnej. W Polsce spotykany w naturze (obrzeża lasów), jak i ogrodach przydomowych czy działkach.  W budowie morfologicznej zbliżona do truskawki. Poziomka liczy około 20 gatunków, przy czym tylko kilka uprawianych jest w naszym kraju:

• poziomka pospolita Fragaria vesca L.;
• poziomka twardawa Fragaria viridis Weston;
• poziomka wysoka Fragaria moschata Duchesne ex Weston.

Bylina ta dorasta do 25-30 cm wysokości oraz ma formę krzewiastą. Jej liście są ciemnozielone. Okres kwitnienia przypada na połowę maja. Z kolei w czerwcu pojawiają się owoce. Zależnie od odmiany owocuje aż do października. Jest mrozoodporna nawet do – 25 st. C.

Owoce oraz liście poziomek wykazują właściwości  lecznicze oraz prozdrowotne. Zawdzięczają to witaminom, flawonoidom, garbnikom, kwasom organicznym i minerałom.  Mają pozytywny wpływ na regulację przemiany materii i poprawę odporności. Spora zawartość potasu w owocach wpływa dobroczynnie na funkcje układu krwionośnego człowieka.

Poziomki dzielą się na:

• rozłogowe
• bezrozłogowe.

Te pierwsze są bardziej wymagające w uprawie - częste cięcia rozłogów, które mogą dorastać do 1,5 metra długości. Rozmnaża się przez podział rozłogów. Bezrozłogowe poziomki rozmnaża się tylko z nasion.

Uprawa oraz pielęgnacja poziomki

Poziomka z powodzeniem może być uprawiana  w gruncie, ale też w różnego rodzaju skrzynkach. Można nawet powiedzieć, że w skrzynkach jest mniej kłopotliwa jeśli chodzi o atakowanie przez ślimaki. Poziomka ogrodowa to dla tych szkodników prawdziwy przysmak.

Warunki co do stanowiska muszą być zbliżone do naturalnych tzn. słoneczne i ciepłe. Ewentualnie minimalnie zacienione. Od ilości słońca zależy smak i kolor. Jest to zatem konieczny warunek. Gleba musi być lekko wilgotna.  

Poziomki mają mało rozbudowany system korzeniowy, zatem ziemia dla nich powinna być żyzna, przepuszczalna i raczej kwaśna. Nie będą plonować na podłożu piaskowym lub gliniastym.  Dobrą ziemię łatwo otrzymać w skrzynkach czy pojemnikach. To samo dotyczy wilgotności podłoża. Jest konieczne. W ogrodzie nie można zapomnieć o podlewaniu jej. Zwłaszcza w upalne dni.

Umieszczając sadzonki w odchwaszczonym gruncie pamiętajmy, aby dołki miały maksymalnie 20-25 cm. Chwasty wokół zakłócają rozwój poziomek. Głównie za sprawą tego, że będą zabierać bylinie cenną wodę z gleby. Należy je na bieżąco usuwać. Jeśli chodzi o nawożenie to w zupełności wystarczą nawozy domowe np. obornik czy kompost.

Rozmnażanie poziomek

Chcą rozmnożyć poziomki z nasion trzeba przygotować rozsadę i to już w lutym. Nasionka siejemy pasowo lub rzutowo. Ziemia, kompost i torf to najlepsza mieszanka dla nich. W równych proporcjach. Nasiona lekko dociskamy do ziemi i przysypujemy cieniutko. Podlewamy wodą. Nasiona wypuszczą przy 20 st. C. kiedy siewki będą miały po 2 listki przepikowujemy na rozstaw 2x2 cm. Gdy urosną na 4x4 cm.  Całość pod  koniec maja można posadzić na stałe miejsce.

Ziemia dla poziomek koniecznie musi być próchnicza, przepuszczalna oraz odrobinę kwaśna. Nowoczesnym produktem jest TerraCott. To preparat do zmieszania z ziemią. Ma on podstawową ilość nawozu potrzebnego roślinie na start. Ponadto pomaga zatrzymać wilgoć, ponieważ zabiera hyrożel.

Jeśli chodzi o sadzonki poziomki to sadzimy je w maju do ziemi w odstępach 20-25 cm. Takie przerwy będą optymalne dla rozwoju owoców. Sadzonki nie będą sobie nawzajem zabierać składników z ziem. Wiosenne sadzonki powinny zakwitnąć po 4 tygodniach. Będą owocować do jesieni. Ceny sadzonek nie są wielkie i zależą od odmiany. Będzie to od 4- 12 zł za sadzonkę.

Poziomka to bylina wieloletnia. Jednak plonowanie najobfitsze będzie miało miejsce przez 2-3 lata. Średnio można spodziewać się 1,5-2 kg na 1 m2. Poleca się wymianę sadzonek co 3 lata, ponieważ po tym czasie owocowanie znacznie spada.

Poziomki zimą i po zimie – zabiegi

Poziomki uprawiane na stanowisku w gruncie poradzą sobie z polską zimą bez przeszkód.  Z kolei krzaczki w skrzynkach  muszą być na okres zimowy wniesione do pomieszczenia. Oczywiście chłodnego z oknem np. piwnica lub weranda. Poleca się owinąć je jeszcze tkaniną ogrodniczą. Wczesną wiosną można je wynieść z powrotem.

Co zrobić z sadzonkami po zimie? Aby plony były obfite, należy oberwać z sadzonek stare, zeschnięte, przemarznięte liście oraz pędy. Ziemię wokół roślin trzeba oczyścić z chwastów, suchych resztek sąsiednich roślin. Motyką spulchniamy glebę wokół poziomek. Nawozimy kompostem lub obornikiem.

Niektórzy ogrodnicy ścinają liście po skończonym owocowaniu jesienią. Wtedy nie trzeba ich obrywać wiosną. Nie jest to jednak konieczny zabieg. Zdania są podzielone co do tego jesiennego zabiegu.

Choroby poziomek

Najczęściej  pojawiająca się choroba na poziomach to szara pleśń. Poraża kwiaty oraz owoce. Co powoduje, że się pojawia? Nadmierna wilgoć i ciepło. Kwiaty opadają, a owoce pokrywają się brązowymi plamami. Potem pojawia się szarawy nalot. Choroba zostanie zahamowana przez stosowanie środków ochrony roślin dostępnych w sklepach.

Drugą chorobą dotykającą poziomi może być Mączniak prawdziwy. Ten z kolei poraża liście. Pojawia się pokrywają się na nich biało- szary nalot. W efekcie liście wysychają, zwijają się do góry i pokrywają się plamami. Pojawia się, gdy poziomki mają zbyt mało słoneczne stanowisko i zbyt dużo wilgoci. Choroba zostanie zahamowana przez stosowanie środków ochrony roślin dostępnych w sklepach.

Poziomki to rarytas dla ślimaków. Jak je odstraszyć?  Gotowe preparaty  lub mączka bazaltowa dostępne w sklepach.

Najlepsze odmiany poziomek:

• Poziomka 'Rugia' – to ulubiona odmiana Polaków. Kształt owoców to wydłużony stożek o czerwonym kolorze. Bardzo soczyste i przypominają smakiem leśne.
  
• Poziomka 'Baron Solemacher' - odmiana o bardzo dużych owocach o kształcie serca. Kolor owoców to ciemnoczerwony. Owoce rosną aż do października.
  
• Poziomka ‘Regina’ wielkoowocowa – odmiana rośnie bardzo szybko i obficie owocuje. Owoce są kuliste i duże- niemal dwa razy większe niż stare odmiany.  Owocowanie odbywa się od czerwca do połowie jesieni. Mrozoodporna, lecz przy dużych mrozach i braku zabezpieczenia sadzonki mogą nie zakwitnąć kolejnego roku.
• Poziomka 'Attila' – odmiana rozłogowa, wisząca. Rozwija aż 1,5 metrów rozłogów z czerwonymi owocami. Spotyka się je najczęściej w podwieszanych doniczkach, gdyż zwisają bardzo dekoracyjne. To bardzo pożądana odmiana ostatnimi czasy. Poziomka ta owocuje aż do przymrozków. W gruncie sadzimy je w rozstawie 30x35 cm. Potrzebują sporo miejsca.
• Poziomka 'Yellow Wonder' – poziomka nie musi być czerwona. Oto nowoczesna odmiana, której owoce są kremowo-żółte i mają kształt stożka. Wyglądają jakby były niedojrzałe. Nic bardziej mylnego. Mają wyśmienity smak i aromat.