Skrzyp

Skrzyp - występowanie, właściwości, zastosowanie, ciekawostki

Skrzypy to jedne z najstarszych roślina na świecie. Ogromne skrzypy porastały niegdyś lasy karbońskie. Jednak nie wszystkie gatunki skrzypów wymarły. W Polsce rośnie ich 9 gatunków, które są głównie zwalczane jako chwasty. Skrzyp znamy także jako cenny surowiec zielarski. Z uwagi na dużą zawartość krzemionki ma on korzystne działanie na skórę, włosy i paznokcie. Dowiedz się jak wygląda skrzyp polny oraz jak przygotować prozdrowotny wywar lub napar. Doradzamy na jakie choroby i problemy pomaga herbata ze skrzypu.

Skrzyp - roślina historyczna, trudny do zwalczenia chwast i cenny surowiec zielarski

Skrzyp - gatunek, uprawa i zastosowanie

Skrzyp kojarzy się najczęściej z prehistorią, kiedy to ziemię porastały skrzypy i widłaki ogromnej wielkości. Obecnie najbardziej znany jest skrzyp polny, mała roślinka, rodzima dla flory Polski i występująca prawie wszędzie, ale głównie na łąkach, nieużytkach, przy drogach, na torach kolejowych. Niektóre gatunki skrzypów rosną w wodzie, na bagnach i w podmokłych lasach. Inne wolą tereny suche, jak łąki, lasy, nasypy, miejsca przy torach i drogach. Na polach uprawnych i w ogrodach skrzyp uważany jest za trudny do wyplenienia chwast, gdyż rozmnaża się z podziemnych kłączy. Jednak najważniejszą cechą skrzypu są jego właściwości lecznicze i kosmetyczne.

Skrzypy występowały niegdyś na kuli ziemskiej w dużych ilościach. Ogromne skrzypy były stałym elementem lasów w karbonie. Obecnie zaś większość gatunków skrzypów to rośliny wymarłe znajdowane w wykopaliskach. W obecnych czasach istnieje tylko 15 gatunków skrzypowatych.

Skrzypy to rodzaj roślin wieloletnich, z których w Polsce rośnie 9 gatunków, z których najbardziej znane to:

• skrzyp bagienny Equisetum fluviatile,
• skrzyp błotny Equisetum palustre,
• skrzyp gałęzisty Equisetum ramosissimum,
• skrzyp leśny Equisetum sylvaticum,
• skrzyp łąkowy Equisetum pratense,
• skrzyp olbrzymi Equisetum telmateia,
• skrzyp polny Equisetum arvense,
• skrzyp pstry Equisetum variegatum,
• skrzyp zimowy Equisetum hyemale.

Skrzypy - zastosowanie historyczne i współczesne

Skrzypy są roślinami jadalnymi, choć nie mają zastosowanie w sztuce kulinarnej. W niektórych regionach świata wykorzystywało się do jedzenia podziemne bulwy, młode kłącza czy pędy. W Polsce skrzypem żywiono się w czasach głodu. Skrzyp polny zjedzony w dużych ilościach może być trujący, szczególnie dla koni lub świń.

Skrzyp ma bardzo dużo krzemionki i jest szorstki w dotyku. Dlatego też różne gatunki skrzypów wykorzystywano niegdyś do szorowania metalowych garnków i polerowania metalu. Wyrabiano z nich też żółty i zielony barwnik. Najważniejsze zastosowanie ma jednak skrzyp polny i leśny, które mają udowodnione właściwości lecznicze.

Jak wygląda skrzyp polny

Skrzyp polny jest niedużą rośliną dorastającą do wysokości 40 cm. Jest to roślina zarodnikowa, która żyje na całym świecie. W Polsce skrzyp polny jest rośliną rodzimą pospolicie rosnącą na podmokłych polach uprawnych.

Skrzyp rozrasta się z kłączy, dlatego też jest trudnym do zwalczenia chwastem. Co roku roślina ta wydaje dwa rodzaje pędów naziemnych: pęd zarodnionośny i pęd płonny. Pędy zarodnionośne wyrastają wiosną od marca do maja. Są one pozbawione chlorofilu i odżywiają się składnikami odżywczymi pobieranymi z kłącza. Na ich szczycie znajduje się klos zarodniowy. Po dojrzeniu i wysypaniu zarodników obumierają. Wówczas wyrastają pędy płonne. Pędy płonne skrzypu są zielone. Mają charakterystyczny wygląd jakby mini sosenki z gwiaździście rozgałęziającymi się gałązkami.

Skrzyp zastosowanie i właściwości lecznicze

Na co działa skrzyp polny

Od wieków skrzyp polny miał duże zastosowanie w ziołolecznictwie i kosmetyce. Surowcem zielarskim jest zielony pęd płonny w formie suszonej. Pędy płonne zbiera się od połowy lipca do sierpnia. Następnie skrzyp należy wysuszyć w cieniu, pod przykryciem, w temperaturze do 40 stopni. Ważne jest, aby skrzyp do celów zielarskich nie stracił zielonego koloru.

Właściwości skrzypu polnego:

• wzmacniające,
• moczopędne,
• przeciwobrzękowe,
• odtruwające,
• przeciwzapalne,
• przeciwkrwotoczne,
• regulujące przemianę materii.

Skrzyp zawiera bardzo dużo krzemionki, która podawana w postaci preparatów ze skrzypu jest łatwo przyswajalna i wydalana z moczem. Krzemionka jest potrzebna do zachowania prawidłowej elastyczności skóry, tkanki łącznej i błon śluzowych. Jest ważnym składnikiem włosów i paznokci. Dostarczanie krzemionki jest szczególnie ważne dla osób starszych, gdyż z wiekiem organizm ją traci.

Oprócz cennej krzemionki skrzyp zawiera również liczne składniki mineralne i witaminy, jak:

• żelazo,
• mangan,
• kobalt,
• potas,
• wapń,
• fosfor,
• witamina c,
• polifenole (flawonoidy, saponiny, garbniki, kwasy organiczne, sterole roślinne).

Najważniejsze działanie preparatów ze skrzypu polnego i dlaczego warto je stosować:

• obniża ciśnienie krwi,
• pomaga przy obfitych i bolesnych miesiączkach,
• dobrze działa na stan kości i tkanki łącznej,
• oczyszcza organizm,
• pomaga przy nietrzymaniu moczu,
• pomaga przy bólach artretycznych,
• pomaga przy reumatoidalnym zapaleniu stawów,
• zapobiega kamicy moczowej,
• zapobiega miażdżycy,
• łagodzi krwawienia z dziąseł.

Jak zrobić napar ze skrzypu

Preparaty ze skrzypu stosujemy zewnętrznie i wewnętrznie. Ze skrzypu robimy takie preparaty jak:

• odwar do picia przy takich chorobach jak: cukrzyca, choroby dróg moczowych, łuszczyca, wypadanie włosów, chorób wątroby, pękanie naczyń krwionośnych i inne,
• odwary do stosowania zewnętrznego do płukania ust i gardła oraz w formie okładów na problemy skórne,
• świeży sok ze skrzypu,
• napar w celach kosmetycznych do użytku zewnętrznego,
• wywar do celów kosmetycznych.

Napar ze skrzypu robimy podobnie jak herbatę. Jedną łyżkę suszu skrzypu zalewamy gorącą wodą i czekamy 15 minut aż się zaparzy. Pijemy 3 razy dziennie. Odwar robimy przez gotowanie pół litra wody z 2 łyżkami ziela. Gotujemy na małym ogniu przez 15 minut. Następnie odstawiamy na 10 minut i przecedzamy. Odwar pije się 3 razy dziennie po pół szklanki.

Dlaczego przyjmowanie preparatów ze skrzypu należy skonsultować z lekarzem

Preparaty ze skrzypu można kupić w aptece bez recepty lub zrobić samodzielnie z surowca zielarskiego. Warto jednak skonsultować się z lekarzem, gdyż przyjmowanie skrzypu nie jest wskazane przy ciąży i karmieniu oraz takich chorobach jak:

• dna moczanowa,
• cukrzyca,
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• zaburzenia pracy serca i nerek.

Skrzyp jest zielem bezpiecznym. Jednak jego długotrwałe przyjmowanie może szkodzić lub pomagać przy różnych chorobach. Herbata ze skrzypu może pomóc osobom z dną moczanową, chorobami nerek lub cukrzycą. Dlatego też w takich przypadkach niezbędna jest konsultacja z lekarzem.

Warto wiedzieć, że herbata ze skrzypu, przyjmowana przez długi okres czasu może spowodować niedobór witaminy B1. Dlatego też należy robić przerwy lub suplementować tę witaminę. Warto również pamiętać, że preparaty ze skrzypu wchodzą w interakcje z różnymi lekami, na przykład moczopędnych. Dlatego też o przyjmowaniu skrzypu należy poinformować lekarza.

Działanie skrzypu polnego na włosy

Od wieków znane jest dobroczynne działanie skrzypu polnego na włosy. Napar ze skrzypu, szczególnie zrobiony własnoręcznie, korzystnie działa w przypadku:

• przetłuszczania się włosów,
• łupieżu,
• słabych i cienkich włosów,
• włosów rozdwajających się,
• włosów wypadających.

Na włosy pijemy herbatę ze skrzypu. Doskonale działa również płukanka na bazie naparu ze skrzypu. Przygotowujemy napar i płuczemy nim włosy po każdym myciu. Po kilku tygodniach takiej kuracji należy zrobić przerwę.

Skrzyp polny jest rośliną zarodnikową, rodzimym gatunkiem występującym w Polsce. Jest to trudny do zwalczenia chwast, a jednocześnie cenny surowiec zielarski, który ma działanie prozdrowotne wewnętrzne przy różnych chorobach i zewnętrzne na włosy.