Szparagi

Szparagi - gatunki, wymagania, sadzenie, uprawa, wykorzystanie

Uwielbiasz szparagi, doskonale znasz przepis na gotowanie szparagów i tworzysz codzienne i wykwintne potrawy ze szparagów? A może planujesz wyhodować w ogródku własne, zdrowe szparagi? Hodowla szparagów w przydomowym ogródku to dobry pomysł, gdyż raz założona plantacja przynosi zbiory przez kolejne 15 lat. Dowiedz się jaką rośliną są szparagi, czym różnią się szparagi białe i zielone oraz jak je uprawiać w ogrodzie lub na działce. Przedstawiamy również szparagi jako roślinę ozdobną do ogrodu i do doniczki.

Szparagi - gatunki, odmiany i zastosowanie

Jak wyglądają i jak rosną szparagi

Szparagi znane sę przede wszystkim ze sztuki kulinarnej. Już w starożytności uważano je za najsmaczniejsze warzyw na świecie. Sezon na szparagi ma miejsce wiosną i trwa krótko. Dlatego jest to okres, aby wykorzystać świeże szparagi i stworzyć pyszne potrawy na obiad.

Na rynku występują dwa rodzaje szparagów: białe i zielone. Nie są to jednak różne gatunki czy odmiany tej rośliny. Szparagi białe i zielone uzyskiwane są z tej samej rośliny poprzez różne sposoby uprawy. Otóż zielone szparagi są pędami, które wyrastają nad ziemię, zaś białe dojrzewają pod ziemią.

Szparagi, czyli szparag lekarski, należą do rodziny szparagowatych i pochodzą z regionu śródziemnomorskiego. Są to byliny, z których jadalne są młode pędy. Obecnie uprawia się je w wielu krajach. Największym producentem i eksporterem szparagów są Chiny. Uprawia się je także w Polsce, jednak w naszej kuchni nie jest to danie popularne. Dlatego też szparagi przeznacza się głównie na eksport.

Zastosowanie szparagów w sztuce kulinarnej - najlepsze potrawy

Szparagi słyną przede wszystkim jako wykwintne warzywo o delikatnym smaku, z którego można wyczarować przepis na wspaniałe danie na obiad. W kuchni wykorzystuje się głównie świeże szparagi, które dostępne są w krótkim sezonie wiosennym. Przez resztę roku możemy cieszyć się mrożonymi szparagami, jednak świeże są najsmaczniejsze.

Potrawy ze szparagów znajdujemy głównie w kuchni niemieckiej, która wykorzystuje szparagi gotowane, smażone lub pieczone. Jada się je jako warzywo na obiad lub przgotowuje się z nich sosy lub zupy. Najprostsze danie na obiad w kuchni niemieckiej stanowią gotowane lub pieczone szparagi polane sosem beszamelowym. Jada się je także polane roztopionym masłem i posypane koperkiem lub tartym parmezanem. Pasują do mięsa, ryb i sałatek. Zielone szparagi można jeść na surowo, lecz białe należy ugotować do miękkości. Gotowane i pieczone szparagi sprawdzą się nie tylko jako danie na obiad, lecz także jako przekąska na co dzień lub na imprezę. Szparagi można wykorzystać praktycznie do wszystkiego, jak każde inne warzywo, tworząc potrawy na obiad, przekąski na imprezę, zupy, sałatki, potrawy śniadaniowe, lub dodatek do kanapek.

Gotowanie szparagów nie jest trudne, jeśli ma się dobry przepis. Używa się do tego specjalnych, wysokich garnków, które umożliwiają gotowanie tych warzyw w ustawionej pionowo wiązce. Przepis wymaga, aby odłamać twarde końcówki i gotować warzywo do miękkości około 10 - 15 minut.

Najciekawsze potrawy ze szparagów:

• gotowane szparagi z sosem beszamelowym,
• szparagi smażone na maśle,
• zupa krem ze szparagów,
• wytrawna tarta ze szparagami,
• imprezowe roladki ze szparagami zawiniętymi w plaster szynki,
• naleśniki ze szparagami i sosem beszamelowym.

Uprawa szparagów - wymagania uprawowe

Uprawa szparagów w celach kulinarnych

Szparagi uprawia się głównie na skalę przemysłową. Można je również z powodzeniem uprawiać w przydomowym ogródku. Jednak uprawa szparagów nie jest łatwa. W tym celu musimy zakupić kapry szparagów lub samodzielnie wyhodować je z nasion. Ziemię pod szparagi musimy odpowiednio wybrać i przygotować. Szparagi nie udadzą się na ziemi ciężkiej, podmokłej i kwaśnej.

Wymagania uprawowe szparagów:

• gleba sucha, wapienna, zawierająca dużo próchnicy,
• podłoże przepuszczalne, szybko nagrzewające się,
• miejsce przewiewne,
• stanowisko nasłonecznione.

Jesienią w roku poprzedzającym sadzenie karp ziemię nawozimy kompostem, obornikiem, nawozami mineralnymi i wapnem. Wiosną sadzimy karpy, zaś na zbiór musimy czekać do trzeciego roku po posadzeniu. Gdy szparagi wzejdą ścinamy je na podstawy długim nożem. Powinny mieć długość około 20 cm. Świeże szparagi należy zużyć w ciągu 1 - 2 dni, gdyż są nietrwałe. Możemy je przechować na dłużej w postaci zamrożonej.

Łatwiejsza i mniej pracochłonna jest uprawa szparagów zielonych. Karpy umieszczamy w usypanych kopczyka. Pielęgnacja szparagów polega na usuwaniu chwastów i nawożeniu. Na zimę musimy zabezpieczyć szparagi przykrywając je gałęziami lub słomą. Nieco trudniejsza jest hodowla białych szparagów. Sadzimy je tak, aby czubek znalazł się tuż po ziemią. Gdy szparagi wzejdą, nie zbieramy ich, lecz przysypujemy ziemią tworząc wał ziemny. W następnym roku powtarzamy czynność. Trud włożony w założenie plantacji szparagów opłaca się, gdyż roślina będzie dostarczała plon przez kolejne 15 - 17 lat. Zbierając białe szparagi, należy rozgarnąć wał, a po wycięciu pędów, ponownie przysypać roślinę ziemią.

Hodowla szparagów jako roślinę ozdobną

Szparagi kojarzą się przede wszystkim jako pyszne warzywo na obiad. Mało kto pamięta, że kiedyś w Polsce popularna była uprawa szparagów lekarskich jako rośliny ozdobnej. Gałązki tej rośliny zwane asparagusem dodawano zwyczajowo do każdego bukietu. Obecnie rzadko dekoruje się bukiety i wiązanki kwiatowe asparagus. Równie tego rodzaju uprawa szparagów zupełnie zanikła, zaś roślina w tej formie stała się całkowicie niemodna.

W naturze szparag lekarski dorasta do 1,5 - 2 metrów wysokości, tworząc długie łodygi rozgałęziające się w cienkie, krótkie, igiełkowate gałązki. W ten sposób roślina przystosowała się do suchych warunków wzrostu. Gałązki przejęły funkcje liści. Liście znajdują się na łodydze w postaci zredukowanych łusek. Wiosną asparagus zakwita wydając małe, niepozorne kwiatki. Późnym latem asparagus wydaje kulkowate owoce, z które z czasem przybierają kolor intensywnie czerwony. Szparag lekarski ma mocny i rozbudowany system korzeniowy w postaci karp, z których wyrastają młode, delikatne pędy, zbierane w celach kulinarnych.

Kiedyś asparagus uprawiany był w ogrodach w celach dekoracyjnych lub jako dodatek do bukietów. Bardzo podobną rośliną jest asparagus pierzasty, pochodzący z Afryki Południowej, który w naszym klimacie może być uprawiany wyłącznie jako domowa roślina doniczkowa. Asparagus pierzasty jest rośliną dość wymagającą w uprawie doniczkowej. Wymaga wilgotnego powietrza i częstego zraszania. Nie znosi ani przesuszenia ani zalania. Zimą szparag przechodzi w stan spoczynku. Należy go przenieść do chłodniejszego pomieszczenia, zaprzestać nawożenia i ograniczyć podlewanie.

Szparagi uprawia się ze względu na jadalne pędy, które stanowią jedno z najsmaczniejszych warzyw świat. Królują głównie w kuchni niemieckiej. Szparagi mają duże wymagania uprawowe i hodowla ich jest pracochłonna, lecz raz założona plantacja daje plon przez 15 lat.