Drzewa liściaste

Drzewa liściaste - gatunki, występowanie, uprawa, ciekawostki

Drzewa liściaste dostarczają drewna, tlenu, cienia, a także owoców. Na co dzień widujemy rodzime, polskie drzewa liściaste, jak dąb czy klon. Coraz częściej spotykamy też obce rośliny inwazyjne jak robinia akacjowa czyli klon jesionolistny. Drzewa liściaste stanowią ozdobę ogrodów przydomowych i źródło owoców na nasz stół. Przedstawiamy rodzaje, gatunki i odmiany drzew liściastych i doradzamy jakie drzewa ozdobne wybrać do ogrodu.

Drzewa liściaste - rodzaje, nazwy i gatunki

Czym się charakteryzują drzewa liściaste

Drzewa to wysokie, długowieczne rośliny charakteryzujące się zdrewniałym pniem, z którego na pewnej wysokości wyrastają zdrewniałe gałęzie. Gatunki drzew dzielą się na iglaste nagonasienne i liściaste okrytonasienne. Cechą drzew liściastych są szerokie liście, które na zimę opadają. W klimacie umiarkowanym mamy bardzo mało gatunków zimozielonych. Drzewa liściaste występują głównie w strefie klimatu ciepłego i umiarkowanego.

Charakterystyczną cechą drzew liściastych jest sposób rozmnażania. Organem rozmnażania drzew jest kwiat, najczęściej obupłciowy, zaś gamety powstają w słupku i pręcikach. Kwiat wytwarza nasiona ukryte wewnątrz owocu. Są one otoczone łupiną i tkanką odżywczą, które zabezpieczają nasiona i młode rośliny przed zmianami środowiskowymi, znacznie lepiej niż to się dzieje w przypadku nagonasiennych. Dlatego też rośliny liściaste okrytonasienne wyparły rośliny nagonasienne z większości stref klimatycznych. Ponadto w przypadku okrytonasiennych zapylanie odbywa się nie tylko przez wiatr, lecz także przez ptaki i zwierzęta. Szerokie blaszki liści umożliwiają bardziej wydajną fotosyntezę, niż to się dzieje w przypadku igieł u drzew nagonasiennych. Dlatego też rośliny liściaste opanowały głównie strefy klimatu ciepłego i umiarkowanego. Dzięki temu, że drzewa liściaste gubią liście na zimę, udało im się zadomowić także w strefach o umiarkowanym i chłodnym klimacie.

Grupa roślin okrytonasiennych obejmuje:

• drzewa liściaste,
• krzewy liściaste,
• pnącza i liany,
• kaktusy,
• rośliny zielne jednoroczne, dwuletnie i byliny,
• rośliny pasożytnicze.

Drzewa liściaste opierają się na zdrewniałym pniu, z którego na pewnej wysokości wyrastają gałęzie pokryte liśćmi tworząc koronę. W strefie umiarkowanej tworzą one lasy liściaste i mieszane, zaś w strefie ciepłego klimatu lasy tropikalne.

Rodzaje, gatunki i nazwy drzew liściastych występujące w Polsce

W Polsce występują następujące drzewa rodzime:

• buk,
• brzoza,
• czeremcha,
• dąb,
• głóg,
• grab,
• jabłoń,
• jarząb,
• jesion,
• klon,
• lipa,
• olsza,
• topola,
• wierzba,
• wiąz,
• wiśnia.

Do najpopularniejszych drzew, których najwięcej występuje w polskich lasach należy dąb, klon i buk. Prócz rodzimych gatunków drzew, w Polsce rosną również obce drzewa introdukowane, czyli gatunki wprowadzone przez człowieka lub pojawiające się przypadkiem. Obce gatunki drzew sprowadzane były celowo przez człowieka, w celu wzbogacenia lasów czy ogródków, z powodu mody czy ciekawości. Przykładem takich drzew są pospolite obecnie kasztanowce. Wśród drzew często spotykanych w miastach i ogrodach są także gatunki inwazyjne, do których zaliczane są: orzech włoski, robinia akacjowa, dąb czerwony, jesion pensylwański lub klon jesionolistny.

Popularne drzewa liściaste, jakie możemy zobaczyć w Polsce - zastosowanie

Drzewa liściaste znaczenie dla środowiska i zastosowanie

Drzewa są głównym producentem tlenu, dzięki czemu możliwe jest życie na planecie. Zapobiegają erozji gleby i łagodzą wpływy pogody. Wychładzają ulice miast i nawilżają powietrze. Mają one znaczenie nie tylko dla środowiska, lecz także dla człowieka. Od wieków dostarczają naturalnego budulca, jakim jest drewno i służą do produkcji papieru. Dostarczają również owoców, kory, kauczuku, itp.

Ze względu na zastosowanie drzewa dzielimy na:

• leśne,
• ozdobne,
• owocowe.

Drzewa ozdobne znajdują zastosowanie w parkach, zieleńcach i zieleni miejskiej, a także do dekoracji gmachów użyteczności publicznej oraz w ogrodach i na działkach rekreacyjnych. Natomiast drzewa owocowe mają znaczenie w gospodarce. Hodujemy je na działkach lub w ogrodach przydomowych, aby mieć własne, niepryskane owoce na stół.

Drzewa owocowe - popularne gatunki i odmiany

Jedyne pospolite, polskie drzewa owocowe to jabłoń i wiśnia. Inne gatunki drzew owocowych to gatunki obce, sprowadzone celem uzyskania plonów pysznych owoców. Oprócz gatunków rodzimych, Polsce uprawia się:

• brzoskwinie i nektarynki,
• grusze,
• morele,
• wiśnie ptasie, czyli czereśnie,
• śliwy.

Spośród drzew orzechowych uprawia się leszczynę i orzech włoski. Drzewem owocowym jest również morwa biała i czarna, które jednak zazwyczaj sadzi się jako rośliny ozdobne. W Polsce rosną również popularne drzewa owocowe, których owoce rzadko wykorzystujemy. Są to śliwa wiśniowa, ałycza i mirabelka. Żółte owoce mirabelki nie są smaczne do jedzenia, nie odchodzą od pestki i są kwaśne. Jednak świetnie nadają się na przetwory.

Do nasadzeń na działkach lub w przydomowych ogrodach nie nadają się drzewa wysokie, które sprawiają trudność przy zbiorze owoców. Najlepiej wybierać odmiany niskie oraz odporne na choroby i zanieczyszczenie środowiska. Warto też wybierać odmiany szybko owocujące. Najlepiej sprawdzają się jabłonie, śliwy, wiśnie, czereśnie, morele, brzoskwinie i gruszki.

Ciekawą i kontrowersyjną rośliną jest orzech włoski. Jest to drzewo łatwe w uprawie. Dostarcza też cennych orzechów, które są korzystne dla zdrowia człowieka. To przydatne drzewo związane jest jednak z kontrowersjami. Jest to gatunek obcy w Polsce i inwazyjny. Młode liście zawierają juglon, czyli toksyczną substancję hamująca rozwój innych roślin. Substancja ta szybko ulega rozpadowi i nie stanowi dużego zagrożenia. Jednak warto sadzić orzecha włoskiego z daleka od wartościowych drzew i krzewów.

Popularne drzewa ozdobne sadzone w Polsce w ogrodach i parkach - rodzaje, nazwy i odmiany

Drzewa liściaste pełnią ważną rolę także jako drzewa ozdobne do ogrodu. Wybieramy drzewka małe, niskie, o ładnych liściach i pokroju. Do ogrodu nie sprawdzają się drzewa wysokie, które nie tylko mogą nadmiernie zacieniać ogród, lecz ich korzenie mogą uszkodzić fundamenty domu lub architektury ogrodowej. Małe drzewka liściaste, poza ozdobą ogrodu, zacieniają zakątki, gdzie chcemy odpoczywać, dostarczają tlen, schładzają powietrze w czasie upałów oraz zwiększają wilgotność powietrza w ogrodzie. Ponadto stają się miejscem bytowania ptaków i owadów.

Drzewa liściaste wykorzystujemy w ogrodzie jako:

• żywopłoty formowane, do których wybieramy gatunki odporne na cięcie, na przykład grab i buk,
• nasadzenia przed domem lub wzdłuż ogrodzenia, aby zasłonić ogród przed niepożądanymi spojrzeniami,
• ozdobne drzewa formowane w celu uzyskania ciekawego kształtu,
• jako soliter lub grupa drzew w celu uzyskania zacienionego zakątka do relaksu.

Ozdobne drzewa liściaste wybieramy ze względu na:

• ozdobne liście, które nierzadko przebarwiają się jesienią,
• kwiaty, które pojawiają się głównie wiosną,
• ciekawy pokrój, na przykład drzewka w stylu ogrodu japońskiego.

Ozdobne drzewa liściaste mają też swoje wady. Największą z nich jest konieczność grabienia nie tylko liści, lecz także owoców, które opadają na grządki, trawniki i ścieżki. Ponadto utrzymanie dobrej formy i atrakcyjnego wyglądu drzew liściastych wymaga więcej pracy i zabiegów ogrodniczych niż w przypadku drzew iglastych.