Półkrzewy

Półkrzewy – opis, rodzaje, wymagania, uprawa, ciekawostki

Porównując do innych grup roślin, półkrzewy skupiają znacznie mniej gatunków. Mimo wszystko są dość lubianymi roślinami w ogrodzie. Polacy chętnie obsadzają nimi najbardziej reprezentacyjne miejsca. Półkrzewy można hodować przez cały okres wegetacyjny. Nie ma też problemu z ich pielęgnacją zimą. Gdzie naturalnie rosną półkrzewy? Jak wygląda ich uprawa? Sprawdź najciekawsze rodzaje oraz więcej informacji na temat półkrzewów.

Półkrzewy w ogrodzie – definicja, występowanie i uprawa

Czym są półkrzewy? Najważniejsze informacje o roślinach

Półkrzewy to rośliny stanowiące przejściową formę między krzewem a rośliną zielną. Mają pędy, których dolne części są zdrewniałe. Z kolei pozostałe części roślin są zielone. Wraz z końcem okresu wegetacji zielone fragmenty zamierają. Półkrzewy rosną między 60 a 200 cm. Właśnie tak brzmi oficjalna definicja półkrzewów. Warto dodać, że rośliny te coraz częściej pojawiają się w polskich ogrodach. Chętnie wykorzystujemy je jako rośliny okrywowe. Półkrzewy doskonale wyglądają w towarzystwie wyższych drzew i krzewów. Dzięki zróżnicowaniu gatunkowemu obsadzić można nimi zarówno słoneczne, jak i zacienione miejsca. Półkrzewy naturalnie rosną niemal w każdych warunkach. Wybrane gatunki wykorzystać można w wielu formach. Warto posadzić półkrzewy w ogrodzie skalnym, na wrzosowisku lub rabacie, ale też wykorzystać na obwódki.

Uprawa i pielęgnacja półkrzewów nie jest bardzo wymagająca. Najważniejsze jest zapewnienie roślinom podstawowych warunków do rozwoju. Dzięki temu będą mogły szybko zaaklimatyzować się w nowym miejscu. Odpowiednie warunki pozwolą im również zaprezentować w pełnej krasie swoje zalety, a więc walory dekoracyjne. Półkrzewy mają różne wymagania, zatem przed zakupem wybranych należy dokładnie zapoznać się z ich indywidualnymi potrzebami. Półkrzewy najlepiej kupować w szkółkach i sklepach ogrodniczych. Przed posadzeniem do gruntu należy oczyścić je z chwastów i dostosować podłoże pod wymagania roślin. Ziemię półkrzewów należy systematycznie ściółkować, odchwaszczać, nawozić i podlewać. Roślinę warto systematycznie przycinać i chronić przed chorobami lub szkodnikami. Jeśli półkrzew tego wymaga, należy okryć go na zimę.

Szałwia lekarska – najbardziej popularny półkrzew

Rodzaje półkrzewów nie są tak liczne, jak innych roślin. Ich występowanie jest jednak dość powszechne w polskich ogrodach. Na szczególną uwagę zasługuje np. szałwia lekarska. To wieloletni półkrzew, który należy do rodziny jasnotowatych. Rośnie zwykle na wysokość ok. 70 cm. Wyróżnia się owłosioną łodygą i kwiatami zebranymi w grona. Szałwia lekarska jest miododajna. Najlepiej czuje się na słonecznym stanowisku i bogatej w wapń glebie. Powinna być jednak w miarę wilgotna i pulchna. Po kwitnieniu szałwię zawsze należy mocno przycinać. Można rozmnażać ją z sadzonek lub nasion, najlepiej w rozstawie ok. 50 cm. Korzenie szałwii lekarskiej są bardzo rozgałęzione.

Szałwii używa się głównie jako pożyteczne, cenne zioło. Roślinę zbiera się przed kwitnieniem, czyli na początku maja. Można uczynić ją np. częścią ozdobnej rabaty. Wspaniale wygląda w doniczce. Właściwości lecznicze szałwii lekarskiej doceniane są od czasów starożytnych. Roślina znana jest z pomocy w regulowaniu prawidłowej pracy układu pokarmowego. Pozwala również obniżyć poziom cukru we krwi. Należy jednak pamiętać, że stosowanie szałwii lekarskiej w nadmiarze doprowadzić może do zatrucia organizmu.

Najciekawsze półkrzewy do ogrodu – czy znasz je wszystkie?

Ruta zwyczajna – uprawa, pielęgnacja i wymagania

To półkrzew z rodziny rutowatych, który spotkać można rosnący na dziko w większości fragmentów Europy. W naszym kraju chętnie hodujemy go w ogrodach, mimo że półkrzew czasem dziczeje. Rośnie maksymalnie do 1 metra wysokości. W dolnej części ma silnie rozgałęzione, drewniejące pędy. Porośnięte są pierzastymi, jasnozielonymi liśćmi – dodatkowo pokryte są też sinoniebieskim nalotem. Roślina rozwija kwiaty wiosną, które najpiękniej wyglądają zebrane w kwiatostany. Gdy przekwitną, zmieniają się w owocostany z nasionami.

Ruta zwyczajna potrzebuje słonecznego stanowiska o suchej, zasadowej i przepuszczalnej glebie. Nie przepada za mrozem, dlatego zaleca się osłonięcie półkrzewu na zimę. Po każdym kwitnieniu należy przyciąć rutę – sprawi to, że się zagęści oraz ładnie rozkrzewi. Przed zabiegiem przycinania należy przysłonić ręce, bo można się przypadkowo poparzyć. Rutę zwyczajną rozmnażamy wiosną przez sadzonki lub podział. Roślina ma szerokie zastosowanie, dlatego Polacy chętnie uprawiają ją w ogródku:

• Można uprawiać rutę jako ozdobną roślinę leczniczą np. na kwietnych rabatach albo w ogrodzie ziołowym.
  
• Ruta zwyczajna doskonale komponuje się z lawendą, szałwią i krwawnikami.
  
• W roślinie znajdują się cenne sole mineralne, witamina C i olejki eteryczne. Najbogatsze we wszystkie te surowce zielarskie są liście.
  
• Ziele ma działanie żółciopędne, moczopędne i rozkurczowe. Doskonale oddziałuje na pracę układu pokarmowego. W dużym stopniu poprawia trawienie.
  
• Półkrzew nie jest polecany dla każdego, ponieważ może powodować fotouczulenie. Na rutę zwyczajną powinny uważać kobiety w ciąży, osoby z jasną karnacją i alergicy. Nie mogą mieć z nią do czynienia ludzie borykający się z wrzodowymi chorobami układu pokarmowego.
  
• Roślinę można używać jako przyprawy do dań mięsnych, surówek i zup.

Lawenda wąskolistna – najważniejsze zasady pielęgnacji

Ten półkrzew należy do rodziny jasnotowatych. Lawenda nazywana jest również wonną lub lekarską. Naturalnie występuje w rejonie Morza Śródziemnego. Jako że ma szerokie zastosowanie, półkrzew uprawia się w wielu państwach – nie tylko europejskich. Roślina może dorosnąć do 50 cm wysokości. Wyróżniają ja lancetowate liście i drewniejące pędy. W zależności od odmiany kwiaty lawendy przybierają różne kolory. Najbardziej popularna jest jednak lawenda fioletowa i purpurowa. Warto mieć ją w swoim ogrodzie, zwłaszcza że lawenda to roślina miododajna. Jej hodowla jest doskonałym pomysłem, jeśli chcesz zaprosić do ogrodu motyle i pszczoły.

Lawenda wąskolistna ma bardzo specyficzne wymagania. Potrzebuje suchego, ale słonecznego stanowiska i przepuszczanej gleby z dużą zawartością wapnia. Mimo że mróz znosi lepiej niż ruta zwyczajna, półkrzew i tak powinno się okryć na zimę. Lawenda odporna jest na suszę i nie lubi mieć przelanych korzeni. Jeśli planujesz hodować roślinę w doniczce, powinna mieć zrobione na dnie otwory. Nie musisz nawozić lawendy. Gdy jednak zajdzie taka potrzeba, stosuj wyłącznie niskie dawki nawozów. Nie wybieraj świeżego obornika – lawenda wąskolistna bardzo źle go znosi. Półkrzew trzeba przyciąć raz w roku, najlepiej po kwitnieniu. Gdy tego nie zrobisz, straci swoją formę. Należy też ściółkować glebę, bo dzięki temu zapobiec można rozwijaniu się grzybów. Do najpopularniejszych należą odmiany: Alba, Dwarf Blue, Munstead i Hidcote Pink.

Półkrzew wykorzystywany jest głównie jako ozdoba ogrodu. Nie wszędzie traktuje się go jednak wyłącznie w ten sposób. Lawenda wąskolistna popularna jest na południu Europy. Właśnie tam, ze względu na specyficzny zapach rośliny, wykorzystuje się ją głównie do nasadzeń rabatów, żywopłotów i ogródków skalnych. Półkrzew świetnie odnajduje się na obwódkach. Warto zestawić go z bukszpanem i różami, ponieważ znakomicie prezentuje się wśród dwóch tych roślin. Lawenda wykorzystywana jest w przemyśle medycznym i kosmetycznym. Ludzie cenią ją głównie za pachnący olejek eteryczny, który sprawdza się w obu dziedzinach.

Wieloletni półkrzew, czyli psianka słodkogórz

Roślinę spotkać można głównie w Azji i Afryce Północnej, ale też w wielu częściach Europy. Występuje również w naszym kraju. Psianka słodkogórz rośnie maksymalnie do 2 metrów wysokości. Jej pędy są drewniejące w dolnej części i zielone w górnej – jak to zresztą bywa wśród półkrzewów. Pędy rośliny szeroko się rozrastają. Mogą zarówno wspinać się po podporach, jak i pokładać na ziemi. Psianka słodkogórz kwitnie od maja do sierpnia. Trzeba jednak bardzo na nią uważać, ponieważ to silnie trująca roślina. Nie zaleca się jej uprawy w przypadku posiadania małych dzieci i zwierząt.

Psianka słodkogórz najlepiej czuje się w cienistych i półcienistych stanowiskach. Świetnie odnajdzie się również w wilgotnej, a nawet mokrej glebie. Powinna być dodatkowo żyzna i bogata w azot. Psianka jest w pełni mrozoodporna, więc nie wymaga okrywania na noc. Półkrzew można rozmnażać poprzez wysiew nasion. Jeśli jednak decydujesz się na rośliny ozdobne, powinno się to zrobić wegetatywnie. Roślina doskonale wygląda posadzona niedaleko naturalistycznych rabat lub w pobliżu oczek wodnych. Najpopularniejszą odmianą półkrzewu jest Variegatum. Wyróżnia się kremowobiałym obrzeżem i ciemnozielonymi liśćmi.