Rodzaj gleby

Szczaw polny jest dwupienną byliną, powszechnie spotykaną w naszym kraju na kwaśnych pastwiskach i ugorach. w dawnych czasach wykorzystywano szczaw jako bogate w witaminę C warzywo i roślinę leczniczą. Dzisiaj wiadomo, że duża zawartość kwasu szczawiowego w liściach rośliny może być szkodliwa dla zdrowia. Niewielka ilość szczawiu może być jednak przyjemnie kwaśnym i lekko ostrym dodatkiem do sosów i sałatek.

Sit rozpierzchły jest rodzimą byliną spotykaną na wilgotnych terenach, na podmokłych pastwiskach i zabagnieniach. Tworzy gęste, żywozielone kępy. Obok formy botanicznej uprawiane są w ogrodach odmiany situ rozpierzchłego różniące się kształtem i zabarwieniem łodyg. Doskonale nadaje się do nasadzeń w strefie przybrzeżnej oczka wodnego i do ozdoby ogrodowych akwenów.

Odmiana 'Duke' jest jedną z najlepszych odmian borówki wysokiej, nazywanej ze względu na pochodzenie borówką amerykańską. Jej zaletą są nie tylko smaczne i duże owoce, ale również dekoracyjny wygląd. Ciemnozielone liście zmieniają jesienią kolor na odcienie czerwieni, purpury i pomarańczu; w maju rozwijają się kremowe beczułki kwiatów, a w lipcu dojrzewają luźne grona ciemnoniebieskich, ale pokrytych jasnym nalotem owoców.

Rzadki, występujący endemicznie na wyspach południowo-wschodniej Azji storczyk macodes petola nie doczekał się jeszcze polskiej nazwy. Posiada niezwykle intrygujące liście o ciemnozielonej, aksamitnej górnej powierzchni, na której cienkie, złote nitki nerwów świecą niczym przechodząca przez środek błyskawica. Trudno uwierzyć, że takie klejnoty rosną zwyczajnie w deszczowych lasach.

Pochodząca z górskich regionów tropikalnej Ameryki Południowej miechunka peruwiańska, w naszych warunkach jest uprawiana jako roślina jednoroczna. Owoce tej rośliny są jadalne, mają oryginalny słodkawo-kwaskowaty smak, można jeść je na surowo, robić przetwory albo suszyć - i wtedy przypominają rodzynki. Nazwa rodzajowa Physalis pochodzi od greckiego physa = "bąbel, bańka" i nawiązuje do zrośniętych działek kielicha otaczających jagodę.

Mieszaniec kwaśnej mandarynki (Citrus reticulata) z kumkwatem japońskim (Fortunella japonica), nazywany kalamondyną albo kwaśną pomarańczą, powstał w Chinach prawdopodobnie jako naturalna hybryda. To miniaturowe drzewko cytrusowe można uprawiać w mieszkaniu, gdzie przez cały rok cieszy oko subtelnymi kwiatami i pięknymi, pomarańczowymi owocami. Owoce są jadalne i chociaż niezbyt smaczne, możne jeść je razem ze słodką skórką.

Dziewanna wielkokwiatowa rozwija w pierwszym roku rozetę liści, a w drugim imponującej wielkości kwiatostan dochodzący do 2 m wysokości. Duże, żółte kwiaty rozwijają się stopniowo od dołu łodygi do góry, tworząc ozdobę ogrodu od lipca do września. Cała roślina jest pokryta gęstym, żółtawym kutnerem, który chroni przed promieniowaniem słońca i nadmiernym parowaniem wody.

Rosnąca dziko również w Polsce jabłoń leśna samoczynnie utworzyła przed wiekami krzyżówkę z jabłonią niską (Malus pumila), dając początek jabłoni domowej uprawianej obecnie na świecie w tysiącach kultywarów. Wprawdzie małe owoce jabłoni dzikiej są kwaśne i twarde, i nie specjalnie nadają się do spożycia, jednak drzewo jest bardzo dekoracyjne i warto posadzić je w ogrodzie.

Chmiel zwyczajny jest bujnie rosnącym, bylinowym pnączem, którego owocostany są wykorzystywane w warzeniu piwa. Może również z powodzeniem pełnić rolę rośliny ozdobnej w ogrodzie, ponieważ wiosną, w ciągu kilku tygodni, potrafi stworzyć gęstą, zieloną zasłonę. Chmiel zwyczajny jest rośliną dwupienną - na roślinach męskich rozwijają się wiechy zielonkawych kwiatów, a na żeńskich ozdobne, szyszkowate kwiatostany.

Szarotka alpejska jest byliną rosnącą w Polsce dziko w Tatrach. Kwiatostan szarotki składa się z żółtawych, niewielkich kwiatów zebranych w koszyczki, pod którymi wyrasta kilka liści przykwiatowych pokrytych szarobiałym kutnerem. Nazwa rodzajowa Leontopodium pochodzi od greckich słów leon = "lew" i podion = "stopa", i odnosi się do filcowatego, białego owłosienia przykwiatków.

Dzwonek ogrodowy jest dwuletnią rośliną z południa Europy. W pierwszym roku wytwarza rozetę liści, a w drugim pęd kwiatowy. Ozdobę stanowią duże, charakterystyczne dzwonkowate kwiaty. Roślina doskonale nadaje się do tworzenia kompozycji z innymi bylinami ogrodowymi.

Żagwin zwyczajny jest byliną pochodzącą ze wschodnich obszarów śródziemnomorskich. Tworzy niskie, gęste dywany liści, które w czasie kwitnienia całkowicie pokrywają się kwiatami w intensywnych odcieniach niebieskich i różowofioletowych. Najlepiej rośnie i kwitnie w pełnym słońcu.

Kocanki ogrodowe są od dawna cenionym i lubianym kwiatem ogrodowym. Roślina szczególnie nadaje się do tworzenia suchych bukietów, ponieważ niepozorne, żółte kwiaty rurkowe, otoczone barwnymi listami okrywy koszyczka, są bardzo trwałe - stąd potoczna nazwa "nieśmiertelniki". Chociaż w swojej australijskiej ojczyźnie słomianka jest byliną, to w naszych ogrodach rośnie jako roślina jednoroczna.

Rozplenica japońska 'Red Head' jest jedną z najpiękniejszych odmian tego gatunku. Wspaniała trawa ozdobna zachwyca swoimi czerwonawymi wiechami kwiatów w formie szczotki do butelek oraz świeżą zielenią malowniczo rozłożonych na boki liści. Odmianę pochodzącej z Azji Wschodniej i Australii trawy wyhodowano w Illinois w Stanach Zjednoczonych.

Kalatea falistolistna jest bardzo dekoracyjną rośliną doniczkową o pięknych, pofalowanych liściach. Jak wszystkie kalatee posiada zdolność szybkiej zmiany położenia blaszki liściowej w stosunku do kąta padania promieni słonecznych. Liście w południe są niemal poziome, a wieczorem ustawiają się pionowo do góry, pokazując bordowy spód.

Żółte kwiaty z czerwoną plamką u nasady dziewanny pospolitej, zebrane na szczycie łodygi w długie grono, wnoszą do każdego ogrodu jasny, słoneczny akcent. W naturalnym środowisku można często spotkać dziewannę pospolitą na polanach, w zaroślach, przydrożach i brzegach rzek. Kwitnie długo od czerwca do września.

Perełkowiec drobnolistny, nazywany też szupinem albo soforą drobnolistną, pochodzi z Nowej Zelandii i należy do rodziny bobowatych, znanej z symbiozy z bakteriami brodawkowymi. W swojej ojczyźnie dorasta do 8 m wysokości i szerokości, jednak w naszych warunkach może być uprawiany tylko w doniczkach. Ozdobę stanowią rozwijające się bujnie w kwietniu złote, motylkowate kwiaty oraz długie liście złożone z ustawionych parami małych owalnych listków.

Klon jesionolistny 'Flamingo' jest odmianą o szczególnie dekoracyjnych liściach. Wykazuje oryginalne, rzadko spotykane połączenie kolorów; liście 'Flamingo' posiadają dużą różową obwódkę na młodych przyrostach, która z czasem wybarwia się na biało. Jest mało wymagający i łatwy w uprawie. Doskonale nadaje się do tworzenia barwnych kompozycji drzew i krzewów.

Kolkwicja chińska, krzew kwiatowy rosnący dziko w środkowych Chinach, swoją nazwą rodzajową upamiętnia niemieckiego botanika Richarda Kolkwitz'a. Ozdobę krzewu stanowią obficie rozwijające się białoróżowe kwiaty, a później szczeciniasto owłosione niełupki. Owoce kolkwicji przypominają małe jeże, co dosłownie oznacza właśnie chińska nazwa wèi shí.

Nachyłek okółkowy jest kłączową byliną z Ameryki Północnej, gdzie rośnie w widnych i suchych lasach. W naszych warunkach jest łatwą w uprawie rośliną rabatową o długim okresie kwitnienia. W pełnym słońcu tworzy zwarte kępy, a jego duże, złote koszyczki kwiatów rozwijają się od czerwca do września.

Kolokazja jadalna, znana jako taro, jest byliną uprawianą od tysięcy lat ze względu na bulwiaste kłącza, stanowiące ważne źródło pożywienia w tropikalnej Azji. Kolokazja należy do rodziny obrazkowatych, jednak jadalne są zarówno jej bulwy, jak i młode liście i kwiaty. W naszych warunkach może być uprawiana jako roślina doniczkowa albo ogrodowa z zimowaniem w pomieszczeniu.

Rdest himalajski, rosnący pierwotnie na cienistych łąkach i w lasach Himalajów, cieszy się również u nas rosnącą popularnością. Jest to bylina łatwa w uprawie, odporna na choroby i szkodniki, i kwitnąca przez całe lato aż do późnej jesieni. Czerwone kwiaty rdestu himalajskiego zebrane w wąskie kłosy wnoszą do ogrodu barwny akcent.

Rdest plamisty jest rośliną jednoroczną spotykaną na terenach podmokłych, przy zbiornikach wodnych i rowach, a także na polach uprawnych. Charakterystyczną cechą gatunku jest ciemna plama na środku blaszki liściowej. Różowe, drobne kwiaty są zebrane w gęsty kłos. W medycynie ludowej był cenną rośliną leczniczą.

Szanta zwyczajna jest śródziemnomorską byliną o zapachu tymianku, która już w średniowieczu była uprawiana i rozprzestrzeniła się po całej Europie. Jako roślina lecznicza była bardzo popularna w ogrodach klasztornych. Niesłusznie zapomnianą szantę zwyczajną warto na nowo wprowadzić do naszych ogrodów, nie tylko jako zioło lecznicze, ale również ze względu na jej subtelną urodę.

Nachyłek okółkowy jest kłączową byliną z Ameryki Północnej, gdzie rośnie w widnych i suchych lasach. W naszych warunkach jest łatwą w uprawie rośliną rabatową o długim okresie kwitnienia. W pełnym słońcu tworzy zwarte kępy, a jego duże, złote koszyczki kwiatów rozwijają się od czerwca do września.

Kolokazja jadalna, znana jako taro, jest byliną uprawianą od tysięcy lat ze względu na bulwiaste kłącza, stanowiące ważne źródło pożywienia w tropikalnej Azji. Kolokazja należy do rodziny obrazkowatych, jednak jadalne są zarówno jej bulwy, jak i młode liście i kwiaty. W naszych warunkach może być uprawiana jako roślina doniczkowa albo ogrodowa z zimowaniem w pomieszczeniu.

Strączyniec cewiasty należy do znanej rodziny motylkowatych i w swojej ojczyźnie wyrasta na okazałe drzewo. W naszych warunkach może być uprawiany wyłącznie w doniczkach i pojemnikach, które na zimę można przenieść do ciepłego pomieszczenia. Późną wiosną rozwija długie girlandy pachnących, żółtych kwiatów.

Tygrysówka pawia jest meksykańską byliną z podobnymi do cebuli bulwami. Duże, szeroko otwarte, o egzotycznym wyglądzie kwiaty składają się z sześciu listków: trzech szerokich i trzech wąskich i małych, kontrastowo zabarwionych. Nazwa rodzajowa jest czasem myląca, ponieważ wiele gatunków tygrysówki posiada kwiaty raczej cętkowane jak lampart, niż paskowane jak futro tygrysa.

Sit rozpierzchły jest rodzimą byliną spotykaną na wilgotnych terenach, na podmokłych pastwiskach i zabagnieniach. Tworzy gęste, żywozielone kępy. Obok formy botanicznej uprawiane są w ogrodach odmiany situ rozpierzchłego różniące się kształtem i zabarwieniem łodyg. Doskonale nadaje się do nasadzeń w strefie przybrzeżnej oczka wodnego i do ozdoby ogrodowych akwenów.

Pochodzący z Meksyku Epiphyllum anguliger posiada bardzo dekoracyjne pędy i kwiaty. Podobnie jak kaktus wielkanocny rośnie w naturze jako epifit, wykorzystując do podpory drzewa w lesie deszczowym. Jego długie, spłaszczone pędy o zygzakowatym kształcie przypominają niektórym rybie ości, a innym ogon krokodyla.

Kolkwicja chińska, krzew kwiatowy rosnący dziko w środkowych Chinach, swoją nazwą rodzajową upamiętnia niemieckiego botanika Richarda Kolkwitz'a. Ozdobę krzewu stanowią obficie rozwijające się białoróżowe kwiaty, a później szczeciniasto owłosione niełupki. Owoce kolkwicji przypominają małe jeże, co dosłownie oznacza właśnie chińska nazwa wèi shí.

Dziewanna wielkokwiatowa rozwija w pierwszym roku rozetę liści, a w drugim imponującej wielkości kwiatostan dochodzący do 2 m wysokości. Duże, żółte kwiaty rozwijają się stopniowo od dołu łodygi do góry, tworząc ozdobę ogrodu od lipca do września. Cała roślina jest pokryta gęstym, żółtawym kutnerem, który chroni przed promieniowaniem słońca i nadmiernym parowaniem wody.

Szanta zwyczajna jest śródziemnomorską byliną o zapachu tymianku, która już w średniowieczu była uprawiana i rozprzestrzeniła się po całej Europie. Jako roślina lecznicza była bardzo popularna w ogrodach klasztornych. Niesłusznie zapomnianą szantę zwyczajną warto na nowo wprowadzić do naszych ogrodów, nie tylko jako zioło lecznicze, ale również ze względu na jej subtelną urodę.

Języczka Przewalskiego jest okazałą i efektowną byliną pochodzącą z północnych Chin. Epitet gatunkowy upamiętnia Mikołaja Przewalskiego, rosyjskiego geografa i badacza polskiego pochodzenia. Nad dużymi, mocno powcinanymi liśćmi wznoszą się wysmukłe i delikatne kwiatostany, przypominające złote świece.

Gailardia oścista rośnie w naturze w jasnych lasach sosnowych i zaroślach na zachodzie Ameryki Północnej. Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego botanika Maître Gaillard de Charentonneau. Ozdobę stanowią duże koszyczki kwiatów w jaskrawych kolorach, umieszczone na długich łodygach.

Krwiściąg mniejszy wraz ze swoim większym krewniakiem krwiściągiem lekarskim należą do rodzimych ziół, używanych w lecznictwie i w kuchni. Podczas gdy większy brat preferuje wilgotne łąki na terenach zalewowych, krwiściąg mniejszy woli wyraźnie suchsze i bardziej zasadowe stanowiska. Posiada ozdobne liście i kwiaty, a młode liście o smaku ogórka nadają się jako dodatek do zup i sałatek.