Bukszpan zwyczajny (bukszpan wieczniezielony, gryszpan, gryczpan)

Zwiń

Nazwa rośliny

Bukszpan zwyczajny (łac. Buxus sempervirens) znana też jako bukszpan wieczniezielony, gryszpan, gryczpan

Systematyka

bukszpanowate > bukszpan > bukszpan zwyczajny

Trudność uprawy:

łatwy

Pochodzenie:

Europa Południowa
Europa Środkowa
Kaukaz
Azja Mniejsza
Afryka Północna

Rozmiary i wygląd bukszpanu zwyczajnego

Bukszpan wieczniezielony - charakterystyka

Charakter wzrostu:

krzew

Rodzaj ulistnienia:

liściaste

Termin kwitnienia:

marzec
kwiecień

Przydatność do spożycia:

trująca

Czy przyciąga zwierzęta:

Tak

Czy zimozielona:

Tak

Przeznaczenie bukszpanu zwyczajnego

Miejsce uprawy:

ogród przydomowy
ogród wiejski
ogród różany
ogród naturalny
ogród śródziemnomorski
pod koronami drzew

Możliwe wykorzystanie:

żywopłot
soliter
nasadzenie grupowe
kompozycje

Jak wygląda gryszpan?

Walory rośliny:

ciekawy pokrój
ozdobne liście
zimozielona

Jak sadzić bukszpan zwyczajny?

Przyrosty roczne i docelowe wymiary

Roczne przyrosty:

5 cm - 10 cm

Maksymalna wysokość:

100 cm - 300 cm

Maksymalna szerokość:

100 cm - 400 cm

Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:

30 lat

Kwiaty i liście

Wielkość i forma kwiatów:

kwiatostan

Czy pachnąca:

Tak

Kształt liścia:

eliptyczne

Kolor liścia:

ciemnnozielone

Stanowisko dla bukszpanu zwyczajnego

Rodzaj stanowiska:

słoneczne
półzacienione
zacienione
jasne

Strefa mrozoodporności:

dobra odporność na mróz, do -20 °C

Wilgotność podłoża:

umiarkowane

Rodzaj gleby:

przepuszczalna
próchniczna
żyzna
lekko wilgotna

Odczyn pH gleby:

lekko zasadowy

Sadzenie

Sposób rozmnażania:

sadzonki pędowe

Rozstaw przy sadzeniu:

15 cm - 25 cm

Termin sadzenia:

marzec
kwiecień
wrzesień
październik

Przesadzanie

Termin przesadzenia:

marzec
kwiecień
wrzesień
październik

Bukszpan wieczniezielony - pielęgnacja

Choroby i szkodniki typowe dla rośliny

Poziom odporności:

dobra odporność

Choroby:

mączniak prawdziwy
fytoftoroza
zgorzel zgnilakowa
zamieranie pędów

Szkodniki:

przędziorki
ćma bukszpanowa
wzdymacz bukszpanowy
pryszczarek bukszpanek

Przycinanie

Czy przycinać:

Tak

Terminy przycinania:

kwiecień
maj
czerwiec
lipiec
sierpień

Jak znosi przycinanie:

doskonale

Dodatkowe informacje:

Krzewom swobodnie rosnącym wystarczy sanitarne ciecie wczesną wiosną. Bukszpan formowany w skomplikowane kształty wymaga częstego przycinania w okresie wzrostu (do pięciu razy).

Zabiegi pielęgnacyjne

Typ zabiegu:

ochrona zimowa

Terminy zabiegów:

październik, listopad

Dodatkowe informacje:

W chłodniejszych regionach bukszpan może przemarzać i wymaga zimowej osłony przed mrozem.

Nawożenie

Czy konieczność nawożenia?

Tak

Typ nawozu:

kompost

Częstotliwość:

2 razy w roku

Terminy nawożenia:

marzec, wrzesień

Dodatkowe informacje:

Bukszpan zwyczajny uprawiany w pojemnikach należy od kwietnia do sierpnia nawozić regularnie raz w tygodniu razem z podlewaniem.

Podlewanie

Okres podlewania:

kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień

Częstotliwość:

raz w tygodniu

Zapotrzebowanie na wodę:

umiarkowane - podlewa się wtedy, gdy sucha warstwa podłoża w doniczce ma około 15 mm

Dodatkowe informacje:

Jako roślina zimozielona bukszpan wymaga podlewania również zimą w bezmroźne dni. Krzewy uprawiane w pojemnikach wymagają latem codziennego nawadniania.

Zobacz inne rośliny podobne do bukszpanu zwyczajnego

Bukszpan wieczniezielony (buxus sempervirens) w ogrodzie

Buxux sempervierens wieczniezielony bukszpan to krzew występujący naturalnie w wielu miejscach Europy i Azji, także w Himalajach. W Polsce uprawia się bukszpany jako krzewy ozdobne, w tej roli występowały już w ogrodach szlacheckich setki lat wstecz. Bukszpan zimozielony idealnie nadaje się na żywopłot, ponieważ jest bardzo gęsty. Teoretycznie może osiągnąć 4 metry wysokości, jednak to zdarza się bardzo rzadko. Najczęściej te krzewy liściaste mają niewiele ponad metr wysokości.

Drobne, błyszczące, eliptyczne liście rosną naprzeciwlegle na pędach. Są ułożone jeden przy drugim. Krzew ma głęboki, zielony kolor, a ponieważ skórzasta powłoka jest lekko śliska, jest także dość błyszczący. To wszystko sprawia, że bukszpan wieczniezielony bardzo ładnie się prezentuje i jest ozdobny przez cały rok. Drobne kwiaty, wyrastające z kątów liści, nie mają większej wartości dekoracyjnej, to w kwiatach i pokroju tkwi cały urok rośliny.

Uprawa bukszpanu – odpowiednie stanowisko

Bukszpan wieczniezielony nie jest szczególnie wymagający. Jednak należy przygotować mu odpowiednie stanowisko. Powinno być półcieniste, chociaż roślina dobrze znosi zarówno cień, jak i niewielkie nasłonecznienie. Warto posadzić krzew w zacisznym miejscu, gdzie będzie chroniony przed zimnymi podmuchami wiatru zimą. Młode egzemplarze czasami przemarzają, dlatego zaciszne stanowisko jest bardzo istotne. Sprawdź także porady, z czego wykonać żywopłot.

Gleba powinna być maksymalnie żyzna i umiarkowanie wilgotna. Bukszpan nie lubi nadmiaru wilgoci w podłożu, dlatego też nie sadzi się go przy oczkach i zbiornikach wodnych. Gleba powinna mieć także odpowiednie pH – to roślina tolerująca wyłącznie zasadowe podłoże.

Bukszpan dość mocno się rozrasta, jednak należy sadzić go dość gęsto, zwłaszcza, jeśli chcesz uzyskać obwódkę lub żywopłot. W tym przypadku rośliny sadzi się nawet co 10-15 cm. Jeśli zależy ci na tym, by żywopłot był naprawdę wysoki, rozstaw między egzemplarzami powinien wynosić 20-25 cm. Wtedy obwódka będzie mniej gęsta, ale rośliny będą miały więcej miejsca, by się rozwijać i piąć w górę.

Bukszpan wieczniezielony - pielęgnacja bukszpanu krok po kroku

Bukszpan zimozielony to roślina o niewielkich wymaganiach pielęgnacyjnych. W zasadzie nie musisz poświęcać mu czasu ani uwagi. Wymaga sporadycznego podlewania – nawadnianie jest szczególnie istotne w czasie największych upałów i długo trwającej suszy. Ponadto od czasu do czasu krzewy ozdobne warto nawieźć specjalnym preparatem przeznaczonym do roślin zielonych. Na rynku dostępne są nawet specyfiki przeznaczone do bukszpanów, które nie zmniejszą pH gleby.

W przypadku młodych egzemplarzy bardzo ważna jest pielęgnacja przed zimą. Rośliny powinny być dokładnie opatulone agrowłókniną lub chochołem ze słomy. Można je okryć także gałązkami świerkowymi. Dzięki temu będą lepiej chronione przed mrozem i podmuchami wiatru. Bardzo dobrym rozwiązaniem w przypadku niewielkich roślin są tak zwane kaptury. Zrobione z agrotkaniny lub tkaniny jutowej worki można po prostu założyć na krzew i lekko ściągnąć je na spodzie. Naturalne materiały pozwalają roślinie i ziemi oddychać, dzięki czemu na pędach i liściach nie pojawi się pleśń.

Pielęgnacja bukszpanu: cięcie

Jak w przypadku wszystkich krzewów ozdobnych, cięcie jest zdecydowanie najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym. Częstotliwość i sposób jego przeprowadzania jest zależny od tego, w jakim celu hodujesz rośliny. Inaczej przycina się bukszpan na żywopłot, inaczej, jeśli ma rosnąć swobodnie.

Rośliny doskonale znoszą przycinanie i błyskawicznie odrastają. Zabieg ma na celu przede wszystkim uformowanie pokroju i wyrównanie krzewów. Bukszpan jest tak odporny na przycinanie, że jego krzewy często służyły do robienia zielonych „rzeźb” w parkach i pałacowych ogrodach. Solitery przycina się raz w roku, chyba, że chcesz uformować konkretny kształt rośliny.

Jeśli chcesz zrobić z bukszpanów regularny, formowany żywopłot, przycinanie bukszpanu należy przeprowadzić nawet kilka razy w roku. Pierwszy cięcie robi się tuż po posadzeniu – wtedy wszystkie pędy skraca się aż o połowę. Dzięki temu roślina lepiej się przyjmie i będzie się zagęszczała już od podstawy. Później przycina się rośliny wczesną wiosną. Najlepszym momentem jest przełom marca i kwietnia. Wtedy wszystkie pędy skraca się o około 1/3 długości. Drugim terminem obowiązkowego cięcia jest przełom lipca i sierpnia. W tym czasie powinno się skrócić tylko jednoroczne przyrosty. Ucina się je na 1/3-1/4 długości. Cięcia nie można przeprowadzić zbyt późno, ponieważ wtedy roślina będzie miała zbyt mało czasu, by zregenerować się przed zimą. Najpóźniejszy możliwy termin to początek sierpnia.

Bukszpan zwyczajny

Rozmiary i wygląd bukszpanu zwyczajnego

Jak sadzić bukszpan zwyczajny?

Bukszpan wieczniezielony - pielęgnacja

Zobacz inne rośliny podobne do bukszpanu zwyczajnego

Interesuje cię bukszpan wieczniezielony? Zobacz też te rośliny

Bukszpan wieczniezielony (buxus sempervirens) w ogrodzie

Uprawa bukszpanu – odpowiednie stanowisko

Bukszpan wieczniezielony - pielęgnacja bukszpanu krok po kroku

Pielęgnacja bukszpanu: cięcie