Nazwa rośliny
Ciemiernik biały (łac. Helleborus niger) znana też jako róża Bożego Narodzenia, ciemiernik czarny
Systematyka
jaskrowate > ciemiernik > ciemiernik biały

Ciemiernik biały - wymagania, uprawa, pielęgnacja, porady praktyczne

Ciemiernik biały – Helleborus niger – to roślina nazywana różą Bożego Narodzenia, bowiem delikatne kwiaty byliny pojawiają się zimą, w okresie, gdy inne rośliny w ogrodzie są uśpione. W stanie dzikim spotykamy ciemierniki na obrzeżach lasów i na łąkach środkowej i południowej Europy. W naszym kraju dekoracyjne byliny uprawiane są na ogrodowych rabatach oraz w domu. Roślina jest trująca, więc należy zwrócić uwagę na dzieci i zwierzęta, przebywające w jej pobliżu.

Jeśli szukasz więcej porad i inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o ciemiernikach.

Kwiat ciemiernik – uprawa i pielęgnacja

Helleborus niger swoją łacińską nazwę niger, czyli czarny, zawdzięcza ciemnemu zabarwieniu korzeni. Bylina dorasta do 30 cm wysokości. Zimą, wśród zimozielonych skórzastych liści pojawiają się duże pojedyncze kwiaty o pięciu płatkach, osiągające średnicę do 8 -12 cm. Termin kwitnienia uzależniony jest od jesiennej aury – ciepła i słoneczna jesień oznacza wcześniejsze kwitnienie ciemierników. Kwiaty zdobią bylinę do marca.

Hodowla atrakcyjnej rośliny nie przedstawia większych problemów. Wymagania ciemierników to:

  • wybór odpowiedniego stanowiska w ogrodzie – lekko zacienionego lub cienistego, osłoniętego przed wiatrem, np. pod drzewami i krzewami,
  • nasadzenie na glebach z dużą zawartością wapnia, dobrze przekopanych, próchnicznych i wilgotnych,
  • niezbyt głębokie nasadzenie, co umożliwi roślinie szybkie wytworzenie kwiatów,
  • zasilanie byliny nawozami wieloskładnikowymi – raz w roku,
  • nieprzesadzanie roślin, ponieważ łatwo uszkodzić ich delikatny system korzeniowy. A może zainteresuje cię także ten artykuł o ciemierniku wschodnim?

Pielęgnacja ciemierników polega na ich zabezpieczeniu przed mrozem, w razie braku opadów śniegu. Roślina powinna zostać zabezpieczona agrowłókniną, suchymi liśćmi lub słomą. Obfite kwitnienie uzyskamy poprzez usunięcie starych liści, by kwiat ciemiernik uzyskał bezproblemowy dostęp do światła. Po przekwitnieniu kompostujemy glebę wokół roślin, a kwiatostany usuwamy. Prawidłowa hodowla umożliwi podziwianie wspaniałych zimowych kwiatów nawet przez 10 lat.

Ciemiernik biały najlepiej rozmnaża się przez nasiona. Zbieramy je w maju i w czerwcu i wysiewamy do doniczek lub na stałe miejsce – do gruntu. Młode roślinki pojawią się w następnym roku, na wiosnę. Kwiaty zobaczymy po około 3 latach wzrostu byliny. Można rozmnożyć roślinę przez podział dużych kęp. Czynimy to po jej przekwitnięciu lub latem, gdy młode liście staną się mocne i duże. Pozyskane części muszą mieć kilka liści oraz 3 pączki. Sadzimy je do pojemników, a na miejsce stałe wysadzamy dopiero za rok, pojedynczo lub po 2-3 rośliny, w rozstawie około 50 cm. Ciemiernik biały nadaje się do uprawy w ogrodach naturalistycznych, na przydomowych rabatkach, a także do ogrodów skalnych i hodowli w domu – na balkonach i tarasach. Wspaniale prezentuje się jako kwiat cięty, utrzymujący się w wazonie nawet przez dwa tygodnie. Sprawdź także ten artykuł o uprawie ciemiernika kaukaskiego.

Ciemiernik biały – uprawa ciekawych odmian

  • Ciemiernik biały ‘Praecox’ – jest odmianą kwitnącą już jesienią. Duże białe kwiaty, o średnicy do 8 cm, pojawiają się już we wrześniu. Kwiat ciemiernik dorasta do 30 cm wysokości. Jest odporny na mrozy, dochodzące do -35 stopni Celsjusza. Wymagania uprawowe odmiany ‘Praecox’ to zacienione stanowisko, o wilgotnym, żyznym podłożu, ze znaczną zawartością wapnia. Podobnie jak wszystkie ciemierniki, roślina jest trująca.
  • Ciemiernik biały ‘Christmas Carol’ – jest odmianą dorastającą do 40 -50 cm wysokości. Białe kwiaty pięknie prezentują się na tle ciemnozielonych skórzastych liści. Zimozielona bylina wytwarza kwitnie od grudnia do marca. Dobrze rośnie na żyznych glebach, w zacienionych miejscach, np. pod drzewami i krzewami. Sadzimy odmianę w rozstawie 50x50 cm.

Helleborus Niger – choroby i szkodniki

Rośliny są odporne na większość chorób i szkodników. Dolegliwości ciemierników mogą wystąpić na nieodpowiednim stanowisku. Zbytnie nasłonecznione miejsce może stać się przyczyną zasychania liści, a niedostatecznie wilgotne podłoże nie sprzyja bujnemu rozwojowi.

Do chorób, występujących na ciemiernikach, zaliczamy głównie:

  • czarną plamistość liści - choroba grzybowa, objawiające się pojawieniem się na liściach czarnych plam. Zarażone liście należy usuwać i niszczyć, bowiem na opadłych liściach znajduje się grzyb. A może zainteresuje cię także artykuł o uprawie smagliczki skalnej?

Szkodniki, żerujące na ciemierniku białym, to:

  • opuchlaki – owady z rzędu chrząszczy, których larwy żerują na korzeniach roślin grubolistnych. Na skutek podgryzania korzeni, aż do zupełnego ich obcięcia, roślina zamiera. Dorosłe chrząszcze żerują na brzegu liści. Zwalczanie szkodników – zarówno larw, jak i chrząszczy – polega na mechanicznym usuwaniu z rośliny oraz przez zastosowanie środków chemicznych.
  • mszyce – niewielkie owady są najpopularniejszymi szkodnikami roślin. Na skutek żerowania, młode liście deformują się i przebarwiają. Możemy odstraszyć je, stosując naturalny oprysk roślin wyciągiem z pokrzyw,
  • wciornastki – są owadami, wysysającymi z rośliny soki. Objawami ich żerowania na ciemierniku białym są zdeformowane kwiaty. Szkodniki atakują rośliny ogrodowe i doniczkowe. Do zwalczania wciornastków stosowane są pałeczki nawozowo-owadobójcze oraz preparaty do zwalczania szkodników roślin ogrodowych. Najszybciej na rabatkach wyeliminują je przymrozki. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o jesiennych kwiatach.

Wygląd ciemiernika białego

Pochodzenie:
Europa Południowa, Europa Środkowa
Roczne przyrosty:
20 cm - 30 cm
Maksymalna wysokość:
20 cm - 30 cm
Maksymalna szerokość:
20 cm - 50 cm
Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:
1 rok
Ciemiernik biały dorasta do 40 cm wysokości. Jego ciemne i skórzaste liście są zimotrwałe i stanowią ozdobę przez cały rok.


Pokrój ciemiernika białego:
rozkrzewiony, kępiasty, gęsty
Cechy charakterystyczne:
przyciąga zwierzęta
zimozielona
ozdobne kwiaty, ozdobne liście, ozdobne owoce
Kolor kwiatów:
biały
Wielkość i forma kwiatów:
pojedyncze
Rodzaj ulistnienia:
Kształt liścia:
złożone
Kolor liścia:
ciemnnozielone

Sadzenie i stanowisko dla ciemiernika białego

Termin sadzenia:
styczeń, luty, marzec, kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik, listopad, grudzień
Rozstaw przy sadzeniu:
50 cm - 60 cm
Sposób rozmnażania:
nasiona, podział kłącza
Dodatkowe informacje:
Ciemierniki nie lubią przesadzania. Rozmnaża się je poprzez wysiew nasion, pozyskanych z dojrzałych owoców typu mieszek. Można też rozdzielać kępy na mniejsze części. Jeśli decydujemy się na ten ruch, to należy zrobić to zaraz po zakończeniu kwitnienia. Trzeba być ostrożnym, ponieważ posiada bardzo kruche i delikatne korzenie. Sadzonki można sadzić przez cały rok, dopóki ziemia nie jest zmarznięta.


Gleba:
przeciętna ogrodowa, przepuszczalna, żyzna, lekko wilgotna
Odczyn pH gleby:
Wilgotność podłoża:
umiarkowane
Ciemiernik biały wymaga przepuszczalnej i lekkiej gleby o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.
Strefa mrozoodporności:
bardzo odporna na mróz, odporność poniżej -27 °C


Nadaje się na:
nasadzenie grupowe, w pojemnikach, rabaty, kompozycje
Ciemiernik biały dobrze komponuje się w ogrodach wiejskich, naturalnych i leśnych, a nawet w pojemnikach na tarasie. Nie znosi pełnego nasłonecznienia, stąd wymaga półcienistego, a nawet zacienionego stanowiska. Preferuje gleby żyzne i przepuszczalne. Wymaga ciągle lekko wilgotnego podłoża.

Pielęgnacja ciemiernika białego

Trudność uprawy:
średni
Poziom odporności:
dobra odporność
Typowe choroby:
Typowe szkodniki:

Terminy

IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
Kiedy można sadzić?
Kiedy można przesadzać?
Roślina nie znosi przesadzania. Jeśli już decydujemy się na ten ruch, należy postępować ostrożnie ze względu na jej delikatne korzenie.
Kiedy kwitnie?
Nawożenie
Nawóz wieloskładnikowy, kompost, organiczny. Nawozić 2 razy w roku.
Ciemierniki białe nie wymagają nawożenia. Można zasilić je na początku wiosny oraz latem, aby odzyskały siły po intensywnym kwitnieniu.
Podlewanie
Umiarkowane zapotrzebowanie na wodę. Podlewaj co 2 dni.
Podłoże ciemierników białych powinno być stale lekko wilgotne. W okresach suszy należy podlewać rośliny, starając się unikać kontaktu w ody z liśćmi.
Usuwanie starych liści
Tuż przed kwitnieniem można usnąć uszkodzone liście ciemierników. Ten zabieg zwiększa walory estetyczne rośliny i chroni je przed chorobami.

Zastosowanie w kuchni

Przydatność do spożycia:
ikona podziel się Przekaż dalej