Czarnuszka (Nigella) jest jednoroczną rośliną,
której drobne nasiona, nazywane czarnym kminkiem, są aromatyczną przyprawą i,
często, posypką na pieczywie. W ogrodzie chętnie wysiewana jest czarnuszka
damasceńska (Nigella damascena),
ceniona za walory estetyczne i właściwości lecznicze. Jej kwiaty i owoce
wykorzystuje się do przygotowania mieszanek ziołowych potpourri lub do
wzbogacenia żywych i suchych bukietów. Przeczytaj, jak wygląda uprawa
dekoracyjnej czarnuszki damasceńskiej.
Jeśli szukasz więcej porad i
informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o roślinach na stanowiska
nasłonecznione.
Jaka jest czarnuszka damasceńska –
charakterystyka gatunku
Czarnuszka damasceńska rośnie w południowo-wschodniej
Europie, w Azji oraz w północnej Afryce. W Polsce w stanie dzikim spotykana
jest czarnuszka polna (Nigella arvensis),
porastająca południowe rejony kraju - nieużytki i pola, na których uważana
jest za chwast. W ogrodzie, oprócz czarnuszki damasceńskiej, uprawiana jest
czarnuszka siewna (Nigell sativa)
oraz czarnuszka hiszpańska (Nigella
hispanica), tworząca dekoracyjne odmiany.
Nigella damascena
to jednoroczna roślina, osiągająca około 40 cm – 70 cm wysokości. Na tle
charakterystycznych pierzastosiecznych liści, w maju, pojawiają się dość duże i
pachnące landrynkowo kwiaty, o średnicy 6 cm – białe, błękitne, różowe oraz
intensywnie niebieskie. Dekorują czarnuszkę do sierpnia. Nad rabatami uwijają
się owady zapylające, bowiem czarnuszka jest miododajna i owadopylna. Owoce, w
kształcie mieszków nasiennych, kryją drobne czarne i lśniące nasiona.
W ogrodzie uprawiane są również efektowne odmiany, o
różnobarwnych kwiatach:
- czarnuszka
damasceńska ‘Miss Jekyll’ – dorastająca do 50 cm wysokości i tworząca
niebieskie pełne kwiaty,
-
czarnuszka
damasceńska ‘Blue Midget’ – o kwiatach błękitnych, pojawiających się na
sztywnej 25-cm łodydze,
-
czarnuszka
damasceńska ‘Miss Jekyllhybrys’ – osiągająca 70 cm wzrostu i tworząca
podwójne kwiaty, wybarwione na biało, niebiesko i różowo,
-
czarnuszka
damasceńska z grupy Perian Jewel - o efektownych białych różowych i
niebieskich kwiatach.
Osoby zainteresowane amatorska uprawą czarnuszki
damasceńskiej, chętnie korzystają z forum ogrodniczego, by wymienić się
doświadczeniami i opiniami, na temat hodowanych roślin. Godnym polecenia jest
forum ogrodnicze OAZA, na którym mamy możliwość obejrzeć zdjęcia roślin oraz
zamieścić zdjęcia własnego ogrodu. A może zainteresuje cię także ten artykuł z
poradami, kiedy siać kwiaty w ogrodzie?
Jak wygląda uprawa i pielęgnacja Nigella damascena? Poradnik
Roślina uprawiana jest z siewu, bezpośrednio na rabaty
kwiatowe lub do skrzynek, na rozsady. Nasiona czarnuszki damasceńskiej można
przechowywać do 3 lat. Wysiewa się je od marca do czerwca, pamiętając, że
wykiełkują, jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki: ciepłe i żyzne podłoże,
bogate w składniki pokarmowe oraz przepuszczalne gleby, o lekko kwaśnym do
obojętnego odczynie pH. Czarnuszka damasceńska wykiełkuje po dwóch tygodniach
od zasiania. Dobrze rozwija się na słonecznych stanowiskach. Nie toleruje miejsc
podmokłych. Nasiona siejemy w rzędach, na głębokości 1 cm.
Siewki czarnuszki, zbytnio zagęszczone, wymagają
przerywania. Wyciągamy z ziemi roślinki, gdy dorosną do wysokości około 5 cm,
zwracając uwagę, by pozostały tylko najsilniejsze. Na rabacie, w rzędzie,
powinny rozwijać się czarnuszki w rozstawie, co 15 cm, natomiast najlepsza
odległość między rzędami wynosi 25 cm. Wyciągnięte z ziemi siewki można
posadzić w innym miejscu. W czasie upalnego lata czarnuszka damasceńska wymaga
regularnego podlewania. Stanowisko z młodymi roślinami systematycznie
odchwaszczamy, zapewniając im pełny dostęp do wody i składników pokarmowych. W
czasie kwitnienia należy czarnuszkę zasilać nawozami wieloskładnikowymi.
Przekwitłe kwiatostany usuwamy, jeśli chcemy, by czarnuszka
ponownie zakwitła. W sierpniu i we wrześniu dojrzewają mieszki nasienne –
zmienia się wówczas barwa owoców, z zielonego na ciemnobrązowy. Zbiór nasion
polega na pozyskaniu całej torebki nasiennej i dokładnym jej wysuszeniu, w
ciepłym i przewiewnym miejscu. Wysypane z mieszków nasiona musimy dosuszyć,
bowiem łatwo ulegają pleśnieniu. Warto zaznaczyć, że obfitość nasion uzyskamy,
siejąc roślinę w kwietniu. Czarnuszka wysiana w maju dostarczy mniej nasion,
ale będą zawierały więcej zdrowotnego oleju.
Jakie zastosowanie ma czarnuszka
damasceńska?
Czarnuszka damasceńska jest spokrewniona z czarnuszką
siewną. Pozyskane nasiona znajdują podobne zastosowanie, a ich właściwości
lecznicze cenione są od stuleci. Nasiona i uzyskany z nich olejek eteryczny,
wspierają pracę układu odpornościowego, pomagają zwalczać pasożyty i niektóre
alergie, np. uporczywy nieżyt nosa. Wykorzystywane są przy leczeniu stanów
zapalnych oraz wspomagają terapię antydepresyjną. Są moczopędne oraz
żółciopędne. Przypisuje się im również właściwości antynowotworowe.
Olej z czarnuszki damasceńskiej bogaty jest w niezbędne
nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT, mające wpływ na odpowiedni poziom
cholesterolu oraz pracę serca i układu krwionośnego. Stosowany bywa w
kosmetyce, jako cenny składnik preparatów pielęgnujących skórę oraz jako
dodatek do olejków eterycznych, przeznaczonych do leczniczych masaży. Po olej z
czarnuszki powinny sięgać osoby ze słabymi włosami. Regularne stosowanie
specyfiku wzmocni włosy i poprawi ich wzrost.
Na rabatach kwiatowych czarnuszka damasceńska ładnie
komponuje się z kolorowymi bylinami, takimi jak nachyłek okółkowy lub innymi
jednorocznymi roślinami, kwitnącymi w tym samym czasie, np. z fioletowym
ubiorkiem. W ogrodzie warto zasadzić wyższe rośliny, o kontrastowym wybarwieniu
kwiatów. Jako efektowne tło sprawdzi się różowa ślazówką letnia lub słoneczny
nachyłek okółkowy. Czarnuszka damasceńska z powodzeniem wypełni pustą rabatę po
przekwitłych kwiatach wiosennych.