Nazwa rośliny
Czyściec leśny (łac. Stachys sylvatica)
Systematyka
jasnotowate > czyściec > czyściec leśny

Czyściec leśny - opis, uprawa, wymagania, zastosowanie

Czyściec leśny, tak jak i firletka poszarpana, goryczka trojeściowa czy bez koralowy, to roślina, którą można spotkać na terenie naszego kraju. Jednak zanim zajmiemy się uprawą tej rośliny, powinniśmy dowiedzieć się, jak wygląda sadzenie nasion i sadzonek, jak wygląda uprawa i pielęgnacja, a także jaki sklep wybrać, by kupić nasiona i sadzonki oraz jaka jest ich cena.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o bylinach.

Czyściec leśny (Stachys sylvatica) - opis rośliny

Czyściec leśny - skąd pochodzi

Czyściec leśny - Stachys sylvatica, to gatunek rośliny, która zaliczana jest do jasnotowatych - Lamiaceae. Rodzina jasnotowatych znana jest również jako rodzina wargowych. Jest to bardzo rozwinięta rodzina, do której zalicza się ponad 7200 gatunków, które rozmieszczone są w 236 rodzajach.

Warto wiedzieć, że rośliny z tej rodziny naturalnie występują na całym świecie, poza okolicami okołobiegunowymi. Jednak najbardziej charakterystycznym obszarem ich występowania jest teren śródziemnomorski. Co ciekawe, bardzo duża część z tych roślin zawiera olejki eteryczne, które znajdują swoje zastosowanie w kosmetyce, medycynie i używane są jako przyprawy. Dodatkowo wiele gatunków jest uprawianych jako rośliny ozdobne, a gatunki drzewiaste są źródłem dobrej jakości drewna.

Jeśli chodzi o sam gatunek, jakim jest czyściec leśny, powinniśmy wiedzieć, że występuje on tak samo, jak i firletka poszarpana - Silene flos-cuculi, goryczka trojeściowa - Gentiana asclepiadea, czy bez koralowy - Sambucus racemosa, na terenie Europy, a także na obszarach Azji w klimacie umiarkowanym. Roślina ta jest popularna na terenie Polski, szczególnie na niżu i w niskich położeniach górskich.

Czystek - czym się charakteryzuje

Czyściec leśny to roślina, która może osiągnąć do 1 m wysokości i niestety charakteryzuje się nieprzyjemnym zapachem. Dlatego nie jest ona polecana do sadzenia pod oknami. Jego łodyga jest z reguły rozgałęziona, natomiast czasami zdarza się, że jest pojedyncza. Może być ona wzniesiona prosto do góry lub podnosząca się. Łodyga w górnej części jest pokryta gruczołkami, natomiast reszta łodygi jest miękko owłosiona.

Liście czystka są ogonkowe i układają się na pedzie nakrzyżlegle. Ich blaszka jest zaostrzona, sercowata i charakteryzuje się także grubo piłkowanym brzegiem. Charakterystycznym elementem jest także owłosienie liści, które jest zarówno na górnej stronie blaszki, jak i od spodu.

Kwiaty zebrane są w grona i pojawiają się na szczytach łodyg. Składają się one z 4-6 nibyokółków, które osadzone są w kątach równowąskich i zielonych podsadek. Kwiaty mają czerwonofioletowy lub ciemnokarminowy kolor. Kwiaty możemy zaobserwować na roślinie w okresie od VI do IX. W tym czasie pojawiają się wokół nich owady zapylające. Owocem natomiast jest gładka i trójkanciasta rozłupka, która dorasta do około 2 mm długości. Nasiona, które znajdują się wewnątrz rozłupek, rozsiewane są przez wiatr. Najlepiej wygląd roślin pokazują zdjęcia. Jednak nie na wszystkich zdjęciach zobaczymy drobne cechy charakterystyczne. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie czyśćca wełnistego?

Czyściec leśny (Stachys sylvatica) - zastosowanie rośliny i jej cena

Zanim przejdziemy do tego, jak uprawiana powinna być roślina, jaką jest czyściec leśny - Stachys sylvatica, powinniśmy wiedzieć, jakie zastosowanie ma bylina. Otóż czyśćce znane są także jako rośliny lekarskie, podobnie jak goryczki trojeściowe, czy firletki poszarpane. Zobaczmy więc, jakimi właściwościami cechuje się czyściec lekarski.

Czyściec leśny, przez niektórych znany jako czyściec lekarski, to roślina, która działa przeciwnowotworowo, przeciwzapalnie, hemostatycznie, tonizująco, rozkurczowo, przeciwbólowo, a także przeciwreumatycznie. Oczyszcza ona limfę, krew i cały organizm. Dodatkowo może ona zmniejszać stany zapalne, redukować wydzielanie adrenaliny, uspokajać czy wzmocnić wątrobę. Czyściec działa też moczopędnie, uspokajająco i przyspiesza gojenie się ran.

Przejdźmy jednak do tego, gdzie najlepiej zakupić ziele czystka. Zacznijmy od tego, że ceny za ziele czystka są dość zróżnicowane i zależą od tego, czy zdecydujemy się na sklep stacjonarny, czy też wolimy zakupy w sklepie internetowym. Dodatkowo cena zależy także od producenta. Jednak z reguły ziele czystka możemy kupić za około 3-5 zł za 20 g.

Czystek - jak przebiega uprawa i pielęgnacja

Wymagania rośliny - czego potrzebują nasiona i sadzonki

Zanim przejdziemy do uprawy czystka, czy też nawet bzu koralowego, powinniśmy w pierwszej kolejności dowiedzieć się, na jakich stanowiskach naturalnie rosną te rośliny. W ten sposób dowiemy się mniej więcej, jakie wymagania glebowe, ale i stanowiskowe ma czystek.

Zacznijmy od tego, że czyściec leśny to bylina, która z reguły rośnie na terenach, w których jest klimat oceaniczny i suboceaniczny. W Polsce pojawia się ona od niżu po regiel górny. Powinniśmy wiedzieć, że ten gatunek rośliny jest azotolubny. Dodatkowo najlepiej pod uprawę rośliny wybierać gleby świeże.

Czyśćce leśne, jak sama nazwa wskazuje, spotykane są naturalnie w górskich olszynach, buczynach i grądach. Dlatego, jeśli chcemy dobrać odpowiednie stanowisko dla rośliny, możemy dobrać nawet lekko ocienione miejsca. Na takich stanowiskach czyściec będzie czuł się bardzo dobrze.

Uprawa czystka - zabiegi pielęgnacyjne

Bez względu na to, jaką roślinę chcemy uprawiać, musimy wiedzieć, jak przebiega jej uprawa. Warto zapoznać się także z tym, jak wyglądają zdjęcia rośliny i do jakiej wysokości ona dorasta, ponieważ wtedy możemy bez problemu dobrać odpowiednie miejsce do jej uprawy w naszym ogrodzie.

Czystki mogą być rozmnażane przez wiosenny wysiew nasion lub przez podział rośliny, który zapewnia zachowanie cech rośliny matecznej. Warto też wiedzieć, że stosując podział roślin raz na kilka lat, w naturalny i korzystny sposób odmłodzimy naszą roślinę, przez co będzie lepiej się rozwijała i wyglądała.

Jeśli chodzi o zabiegi pielęgnacyjne, praktycznie nie są one konieczne, bo czyściec leśny jest mało wymagający. Natomiast w okresie wielkich upałów i suszy, warto go podlewać. Wtedy wszystkie rośliny potrzebują znacznie większego zainteresowania niż w okresach deszczowych.

Wygląd czyśćca leśnego

Pochodzenie:
Europa, Azja
Roczne przyrosty:
30 cm - 100 cm
Maksymalna wysokość:
30 cm - 100 cm
Maksymalna szerokość:
20 cm - 40 cm
Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:
2 lata


Pokrój czyśćca leśnego:
wyprostowany, kępiasty, rozgałęziony, wzniesiony
Cechy charakterystyczne:
Kolor kwiatów:
czerwonofioletowy, ciemnokarminowe
Wielkość i forma kwiatów:
wargowate
Rodzaj ulistnienia:
Kształt liścia:
lancetowate
Kolor liścia:
zielone

Sadzenie i stanowisko dla czyśćca leśnego

Termin sadzenia:
kwiecień, maj, wrzesień, październik
Rozstaw przy sadzeniu:
20 cm - 40 cm
Sposób rozmnażania:
podział, nasiona, rozłogi


Gleba:
przepuszczalna, próchniczna, żyzna, wilgotna, gliniasto-piaszczysta
Odczyn pH gleby:
Wilgotność podłoża:
wilgotne
Strefa mrozoodporności:
bardzo odporna na mróz, odporność poniżej -27 °C


Nadaje się na:
soliter, nasadzenie grupowe, okrywa powierzchni, w pojemnikach, rabaty, kompozycje, obwódki rabat, nad wodą

Pielęgnacja czyśćca leśnego

Trudność uprawy:
łatwy
Poziom odporności:
bardzo odporna

Terminy

IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
Kiedy można sadzić?
Kiedy można przesadzać?
Kiedy należy przycinać?
Dobrze znosi przycinanie.
Po zimie należy ściąć suche pędy, aby zrobić miejsce dla nowych.
Kiedy kwitnie?
Nawożenie
Nawóz kompost. Nawozić 2 razy w roku.
Podlewanie
Umiarkowane zapotrzebowanie na wodę. Podlewaj co 3 dni.
Roślinie należy zapewnić umiarkowanie wilgotne podłoże bez zastoju wody.

Zastosowanie w kuchni

Przydatność do spożycia:
lecznicza
ikona podziel się Przekaż dalej