Dąb szypułkowy

Dąb szypułkowy a bezszypułkowy - różnice, cechy charakterystyczne, sadzenie, wymagania

Bardzo często w Polsce odbywa się sadzenie dębów. Z reguły najczęściej spotykany jest dąb szypułkowy i dąb bezszypułkowy, a rzadziej dąb czerwony, charakteryzujący się bardzo interesującymi liśćmi i owocami. Sadzonki obu drzew są dostępne w sklepach ogrodniczych lub budowlano-ogrodniczych. Zobaczmy opis obu tych drzew i poznajmy różnice między ich wyglądem, a także uprawą.

Jeśli szukasz więcej porad i inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o drzewach liściastych.

Dąb szypułkowy - Quercus robur

Jak wygląda dąb szypułkowy?

Dąb szypułkowy Quercus robur jest to drzewo liściaste, należące do rodziny bukowatych - Fagaceae. Rodzina ta liczy około 600 gatunków, w tym przeważnie drzew. Liście tych roślin są sezonowe albo zimozielone i pojedyncze. Mogą też być klapowane, piłkowane lub całobrzegie. Zazwyczaj ułożone są one na pędach skrętolegle. Do rodziny tej zaliczają się rośliny długowieczne i jednopienne, czyli takie, których kwiaty męskie i żeńskie znajdują się na jednym osobniku.

Dąb szypułkowy to duże drzewo, dorastające do 25-35 metrów wysokości, natomiast zdarza się, że osiąga wysokość nawet 50 m. Jego korona jest luźna, świetlista, szeroka, a z wiekiem staje się coraz bardziej malownicza i rozłożysta. Pień tego dębu jest zazwyczaj krótki, a z niego wyrasta wiele równorzędnych konarów. Charakterystyczne jest to, że Quercus robur może żyć nawet do 1000 lat, zazwyczaj jest to jednak około 800 lat.

Kora na pniu dębu jest ciemnoszara, a nawet prawie czarna. Można ją poznać po dość głębokich bruzdach. Młode pędy drzewa są koloru oliwkowego, ale z czasem przybierają brązowe odcienie. Dąb szypułkowy ma także lekko zaostrzone i kopulaste pąki. Jego owoce to bardzo wydłużone żołędzie, które osadzone są na krótkich miseczkach na dość długich szypułkach, osiągających 10-15 cm. Młode żołędzie pokryte są ciemnymi prążkami.

Charakterystyczne są również liście, które niewiele różnią się od tych, jakie posiada dąb bezszypułkowy - Quercus petraea. Mają one dość krótki ogonek liściowy, przez co wydaje się, że liście praktycznie siedzą na pędzie, a także uszatą nasadę. Kształtem są odwrotnie jajowate i całe nieregularnie klapowane. Bardzo interesująco wyglądają jesienią, kiedy przebarwiają się na żółte lub brązowo-żółte barwy i tak zostają bardzo często aż do wiosny. Sprawdź także ten artykuł o popularnych w Polsce drzewach liściastych.

W przypadku dębu szypułkowego jego system korzeniowy do około 30 lat jest typu palowego i sięga dość głęboko, natomiast później ulega przekształceniu. Wytwarza on wtedy bardzo dużo korzeni poziomych, z których wyrastają kolejne korzenie pionowo w dół. U starych drzew system korzeniowy jest już sercowaty. Na słabszych glebach nie jest on już tak głęboki. Musimy też pamiętać, by pielęgnacja wykonywana była we właściwy sposób, ponieważ gatunek ten nie znosi przesuszania korzeni oraz przesadzania w inne miejsce, a gdy już to zrobimy, podlewanie rośliny musi odbywać się regularnie i dość obficie w kolejnych sezonach. Dąb szypułkowy Quercus robur to wybór wart rozważenia.

Uprawa i pielęgnacja popularnego dębu szypułkowego

To długowieczne drzewo występuje naturalnie w lasach, w szczególności w obszarze Azji Mniejszej i Europy. Dąb szypułkowy jest gatunkiem krajowym i bardzo często tworzy on na terenie naszego kraju dąbrowy, ale można go też spotkać w lasach mieszanych, tak jak i dąb bezszypułkowy.

Istotnym elementem w trakcie uprawy są pielęgnacja i zachowanie odpowiednich warunków, w jakich odbywa się sadzenie. Zacznijmy więc od tego, jak wygląda opis wymagań, potrzebnych, by roślina ta prawidłowo się rozwijała.  Quercus robur jest drzewem bardzo tolerancyjnym co do warunków siedliskowych. Najlepiej jednak rośnie na glebach głębokich, świeżych i dobrze zmineralizowanych. Jego sadzonki mogą nie przyjąć się dobrze piaszczystych, kwaśnych, bardzo ubogich w składniki mineralne i ciężkich glebach, a ich liście i kora nie będą miały wtedy odpowiedniej formy. Dodatkowo powinniśmy zapewnić mu słoneczne lub lekko ocienione stanowisko.

Warto wiedzieć, że dąb szypułkowy znosi dobrze nawet ekstremalne temperatury. Nie przeszkadza mu także zmiana wilgotności powietrza, zasolenie oraz okresowe zalewanie, trwające do 3 miesięcy. Jest on jednak dość wrażliwy na obniżenie wód gruntowych, za to nie ma problemu z silnym wiatrem. Stare dęby, rosnące w przestrzeni otwartej, często narażone są na uderzenia piorunów.

Quercus robur, tak jak i Quercus petraea, rozmnażany jest poprzez wysiew nasion w okresie wiosennym, tj. IV-V. Należy jednak pamiętać, że nasiona muszą być odpowiednio przechowywane zimą, tak, by nie obniżyć ich poziomu wilgotności. Różnice można zauważyć podczas rozmnażania odmian, np. 'Fastigiata', która rozmnażana jest poprzez szczepienie. W trakcie uprawy musimy zwracać uwagę na chorobę, jaką jest mączniak prawdziwy dębu - Phyllactinia robori, która atakuje głównie pędy wyrastające w okresie letnim. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie i pielęgnacji kasztanowca?

Dąb bezszypułkowy - Quercus petraea

Charakterystyka długowiecznego drzewa

Dąb bezszypułkowy dorasta do 20-30 metrów wysokości. Jednak pamiętajmy, że dopiero po 100 latach osiąga wysokość docelową. Szerokość jego korony osiąga 15-20 metrów, tak samo, jak dąb szypułkowy i tak samo charakteryzuje się bardzo wyraźnym przewodnikiem aż do samego wierzchołka. Drzewo to żyje około 500-800 lat, co znaczy, że jego długowieczność jest trochę mniejsza niż u Quercus robur.

Kora tego dębu jest szarobrązowa i bruzdowana, natomiast tutaj bruzdy nie są aż tak głębokie, jak u dębu szypułkowego. Jego młode pędy są w oliwkowozielonej barwie o lekkim połysku. Natomiast pąki kwiatowe u tego gatunku charakteryzują się dość wąskim kształtem i zaostrzonym wierzchołkiem.  Dąb szypułkowy, dąb czerwony, a również dąb bezszypułkowy wytwarzają owoce, którymi są żołędzie. W tym przypadku żołędzie umiejscowione są na krótkich szypułkach, a bardzo często są praktycznie siedzące o wydłużonym kształcie. Zebrane są one po kilka. Młode żołędzie nie mają prążków, a są gładkie.

Jeśli chodzi o system korzeniowy dębu bezszypułkowego, bardzo przypomina on ten, który ma dąb szypułkowy. Warto jednak wiedzieć, że istnieje jeden element, poprzez który możemy je rozróżnić. Różnice możemy zauważyć w tym, że dąb szypułkowy ma więcej drobnych korzeni niż dąb bezszypułkowy.

Opis liści również ma dużo wspólnego z tym, jak wygląda podobny do niego gatunek szypułkowy. Otóż liście tego drzewa w zarysie są odwrotnie jajowate i bardzo regularnie klapowane. Są barwy zielonej i błyszczącej, która jesienią przebarwia się na żółto i brązowo. Nasada liści jest klinowata, a ich ogonek dosyć długi.

Dąb bezszypułkowy - co jeszcze warto wiedzieć?

Uprawa tego drzewa jest bardzo prosta. Ma on małe wymagania, lecz najlepiej rośnie na glebach średnio suchych, lekkich, lekko gliniastych, kwaśnych i świeżych. Bardzo dobrze radzi sobie także w warunkach miejskich, lecz należy dobierać mu stanowiska nasłonecznione, a ewentualnie lekko ocienione.

Podczas uprawy należy pamiętać, że sadzonki Quercus petraea nie powinny być uprawiane w miejscu, gdzie jest wysoki poziom wody gruntowej, ponieważ drzewa te nie tolerują przesadzania, przez co może mieć to negatywny wpływ na to, jak wyglądać będzie kora i pokrój.

Bardzo ważną informacją jest to, że ten gatunek krajowy, występujący naturalnie na nieco uboższych siedliskach w Polsce, jest odporny na mrozy, suszę i upały. Element ten jest bardzo ceniony przez wielu ogrodników, ponieważ jego pielęgnacja, a nawet samo sadzenie, nie wymagają wtedy aż tyle wysiłku.

Różnice między gatunkami dębów

Wiele osób ma problem z tym, po czym rozróżnić gatunek, którym jest dąb szypułkowy od dębu bezszypułkowego. Odpowiedź jest bardzo prosta. Zacznijmy od tego, że dąb szypułkowy naturalnie występuje częściej niż dąb bezszypułkowy, a dodatkowo ma on bardziej obfity system korzeniowy. Kolejną różnicą są owoce. U Quercus robur są one osadzone na długich pędach, natomiast u Quercus petraea znajdują się na krótkich szypułkach, a także są węższe i ostrzej zakończone.

Zauważalnym elementem jest bruzdowanie na korze. Większe i głębsze bruzdy ma tutaj dąb szypułkowy, którego liście są nieregularnie klapowane, w przeciwieństwie do dębu bezszypułkowego. Poza tym istotna jest także różnica w wymaganiach dotyczących stanowiska, które to dąb szypułkowy ma większe.

Pomimo różnic i podobieństw, drzewa te są bardzo polecane do parków i ogrodów, a dodatkowo znajdują swoje miejsca w alejach, zieleni miejskiej, w krajobrazie otwartym oraz do osłon przeciwwietrznych, dlatego, że oba gatunki są odporne na bardzo silne działanie wiatrów.