Nazwa rośliny
Farbownik lekarski (łac. Anchusa officinalis) znana też jako wołowe ziele, czerwieniec, wołowy język
Systematyka
ogórecznikowate > farbownik > farbownik lekarski

Farbownik lekarski - opis, występowanie, właściwości lecznicze

Farbownik lekarski to roślina, którą tak jak pysznogłówkę szkarłatną, gorczycę czarną czy ewodię, możemy spotkać w Polsce. Zanim jednak zakupimy nasiona roślin, powinniśmy zapoznać się z opisem farbownika i poznać informacje na temat jego wymagań, uprawy, a także zastosowań i właściwości. Zapoznajmy się więc z kilkoma podstawowymi informacjami na temat farbownika lekarskiego.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o roślinach leczniczych.

Farbownik lekarski Anchusa officinalis - skąd pochodzi roślina

Farbownik lekarski - Anchusa officinalis, to roślina, która zalicza się do rodziny ogórecznikowatych - Boraginaceae, znanej również jako rodzina szorstkolistnych. Nazwa ta wywodzi się nie bez powodu, bo rośliny należące do tej rodziny charakteryzują się bardzo szorstkim owłosieniem umiejscowionym zarówno na pędach, jak i na liściach.

Rodzina ogórecznikowatych jest dość złożoną rodziną, ponieważ zaliczanych jest do niej około 94-135 rodzajów roślin, oczywiście w zależności od ujęcia. W tych rodzajach znajduje się od około 1800 do ponad 2500 gatunków roślin zielnych oraz krzewów z rzędu ogórecznikowców.

Jeśli chodzi natomiast o sam farbownik lekarski - Anchusa officinalis, powinniśmy wiedzieć, że jest to roślina, która występuje pod wieloma nazwami. Na farbownik lekarski mówi się czerwieniec, wołowy język, czy też wołowe ziele. Warto wiedzieć, że czerwieńce pochodzą ze strefy umiarkowanej Europy i Turcji, w przeciwieństwie do wielu innych roślin, np. do rośliny którą jest gorczyca czarna, pysznogłówka szkarłatna, czy też tropikalna ewodia.

Jednak tak samo, jak i pysznogłówka szkarłatna, ewodia, czy gorczyca czarna, wołowe ziele rozprzestrzeniło się praktycznie po całej Europie, Ameryce Północnej, w niektórych krajach Ameryki Środkowej, Azji, czy też Afryki. W samej Polsce z wołowym zielem możemy spotkać się na niżu i pogórzu, gdzie występuje pospolicie.

Anchusa officinalis - opis

Kiedy mamy już informacje na temat tego, skąd pochodzi czerwieniec - Anchusa officinalis, możemy już przystąpić do tego, jak wygląda opis rośliny. Otóż wołowe języki są bylinami, a także hemikryptofitami. Charakterystyczne dla ich rozwoju jest to, że w pierwszym roku uprawy pojawia się jedynie rozeta odziomkowych liści, a dopiero w kolejnych latach wyrasta łodyga z kwiatami, owocami i nasionami.

Farbownik lekarski to roślina miododajna, która jest zapylana przede wszystkim przez błonkówki. Charakteryzuje się on prostą i wzniesioną do góry łodygą, która jest szorstko owłosiona. Dorosnąć ona może do około 30-90 cm wysokości. Owocem są brodawkowate i pofałdowane rozłupki, w których znajdują się nasiona.

Najważniejszymi i najbardziej widocznymi elementami są jednak liście oraz kwiaty. Liście ułożone są na pędach skrętolegle. Pojedyncze liście są podłużne lub równowąskolancetowate. Z reguły są one całobrzegie i obustronnie szorstko owłosione. Warto wspomnieć o tym, że liście górne są siedzące, natomiast liście dolne są długoogonkowe.

Poza liśćmi możemy również zaobserwować kwiaty, które znajdują się na krótkich szypułkach. W trakcie owocowania kwiat rośliny powiększa się i sprawia wrażenie kulistego dzwonku. Korona kwiatów jest 5-krotna i początkowo wybarwiona na kolor czerwonofioletowy, natomiast z czasem osiąga ona fioletowoniebieski kolor. Jeśli szukasz inspiracji, sprawdź także ten artykuł o bylinach na skalniak ogrodowy.

Wołowy język - gdzie znajduje swoje zastosowanie i jakie ma właściwości

Jeśli interesują nas rośliny, jakimi są farbowniki lekarskie, powinniśmy wiedzieć, że ich naturalnym środowiskiem są wysypiska, rumowiska, przydroża, nieużytki, mury miejskie, czy też szczeliny między płytami chodnikowymi. Dlatego właśnie możemy już stwierdzić, że jego wymagania są znikome. Dodatkową ciekawostką jest to, że wołowy język jest gospodarzem grzybów, które powodują rdzę brunatną żyta, czy też rdzę brunatną pszenicy.

Jednak te negatywne informacje nie powinny nas odstraszać od tej rośliny. Otóż niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że farbownik lekarski to roślina, której wymagania są znikome, a właściwości i zastosowanie robią wrażenie. Zacznijmy od tego, że czerwieniec to roślina miododajna. Co ciekawe, z jednego ha powierzchni, możemy uzyskać około 40 kg pyłku, a także 170 kg miodu. Kolejnym zastosowaniem jest pozyskiwanie czerwonego barwnika z kwiatów rośliny.

Najważniejsze jest jednak to, że farbownik lekarski wykazuje właściwości lecznicze. Surowcem lekarskim jest ziele, a nawet i korzeń wołowego ziela. Ziela zbiera się w okresie kwitnienia, natomiast korzenie zbieramy jesienią lub wczesną wiosną. Zebrane ziele lub korzeń powinno się wysuszyć w cieniu w przewiewnym miejscu.

Farbownik lekarski - Anchusa officinalis, bardzo dobrze wpływa na odbudowę nabłonka, tkanki chrzęstnej oraz tkanki kostnej, a także przyspiesza przemianę materii. Dodatkowo działa przeciwzapalnie na błony śluzowe, czy też skórę. Potrafi złagodzić nieżyty oskrzeli i działa nawet przeciwnowotworowo.

Właśnie przez te właściwości wołowy język znajduje swoje zastosowanie przy stanach zapalnych oskrzeli i gardła, zapaleniu dziąseł, czy też parodontozie. Wykorzystuje się go przy problemach z suchym łupieżem, suchą skórą, wypryskami i ropniami. Możemy zastosować go także na odleżyny, oparzenia, rany, świąd odbytu, stłuczenia, obrzęki węzłów chłonnych, zapalenie jelita grubego, płuc, piersi, a nawet i na kaszel. Możliwości jest wiele, dlatego, jeśli interesuje nas działanie tej wyjątkowej rośliny, powinniśmy zapoznać się z dokładnymi informacjami na jej temat.

Wygląd farbownika lekarskiego

Pochodzenie:
Europa, Azja
Roczne przyrosty:
30 cm - 100 cm
Maksymalna wysokość:
30 cm - 100 cm
Maksymalna szerokość:
20 cm - 40 cm
Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:
2 lata


Pokrój farbownika lekarskiego:
wyprostowany, wzniesiony, w formie rozety, słabo rozgałęziony
Cechy charakterystyczne:
Kolor kwiatów:
fioletowoniebieski, czerwonofioletowy
Wielkość i forma kwiatów:
pojedyncze
Rodzaj ulistnienia:
Kształt liścia:
lancetowate
Kolor liścia:
zielone

Sadzenie i stanowisko dla farbownika lekarskiego

Termin sadzenia:
kwiecień, maj
Rozstaw przy sadzeniu:
40 cm - 60 cm
Sposób rozmnażania:
nasiona


Stanowisko:
Gleba:
przepuszczalna, lekka, próchniczna, żyzna
Odczyn pH gleby:
Wilgotność podłoża:
umiarkowane
Strefa mrozoodporności:
bardzo odporna na mróz, odporność poniżej -27 °C


Nadaje się na:
nasadzenie grupowe, rabaty, dywany kwiatów, kompozycje

Pielęgnacja farbownika lekarskiego

Trudność uprawy:
łatwy
Poziom odporności:
bardzo odporna
Typowe choroby:
mozaika ogórka

Terminy

IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
Kiedy można sadzić?
Kiedy można przesadzać?
Co kilka lat należy przesadzić farbownik na nowe miejsce.
Kiedy kwitnie?
Nawożenie
Nawóz kompost. Nawozić 1 raz w roku.
Podlewanie
Umiarkowane zapotrzebowanie na wodę. Podlewaj co 2 dni.
Farbownik dobrze znosi okresy suszy, bardziej szkodzi mu zastój wody niż krótkotrwałe przesuszenie.
Usuwanie przekwitłych kwiatów
Usuwanie przekwitłych kwiatów poprawia wygląd rośliny oraz ogranicza niekontrolowany samosiew.

Zastosowanie w kuchni

Przydatność do spożycia:
lecznicza
ikona podziel się Przekaż dalej