Jałowiec płożący

Jałowiec płożący i podobne rośliny płożące - poradnik ogrodnika

Rośliny płożące pełnią w ogrodzie wiele funkcji. Przede wszystkim służą jako rośliny okrywowe, pokrywające mniejsze lub większe połacie gruntu. Są nie tylko funkcjonalne, ale też zazwyczaj bardzo dekoracyjne. Do roślin okrywowych zalicza się niskie krzewy iglaste i liściaste o długich, często ścielących się po ziemi pędach. Należą do nich też gatunki zielne oraz krzewinki, tworzące jednorodne powierzchnie w postaci gęstych zielonych lub kolorowych dywanów.

Jeśli interesuje cię także aranżacja ogrodu przydomowego, w tym artykule znajdziesz praktyczne porady.

Rośliny płożące w ogrodowych kompozycjach

Iglaki płożące w roli roślin okrywowych

Rośliny okrywowe powinny być dekoracyjne przez cały rok i jednocześnie odporne na choroby i szkodniki, a ich uprawa i pielęgnacja nie może być skomplikowana. Grupa ta obejmuje zazwyczaj gatunki o niewielkich wymaganiach życiowych, mrozoodporne i w miarę możliwości samodzielnie rozmnażające się poprzez odrosty, szybko ukorzeniające się pędy albo też z nasion.

Rośliny okrywowe rozmieszcza się w takiej rozstawie, bo po dwóch -  trzech latach utworzyły zwarty kobierzec kwiatów, liści lub igieł. Dając im przestrzeń do rozrastania się, wcześniej starannie przygotowujemy glebę. Zasadą jest, że na niewielkich przestrzeniach sadzi się iglaki płożące tego samego gatunku, natomiast na większych obszarach albo skarpach łączy się kilka gatunków. Możemy nawet połączyć drobne iglaki płożące z krzewami kiściastymi. Oczywiście pod warunkiem, że zapewnimy dla każdego gatunku odpowiednie podłoże i że nasza kompozycja nie straci na jakości dekoracyjnej. Jeśli interesuje cię także uprawa jałowca, przeczytaj ten artykuł.

Niskie iglaki płożące mają zazwyczaj pokrój rozgałęziony, o pędach skierowanych skośnie ku górze albo poziomo ułożonych, dzięki czemu tworzą charakterystyczne poduchy lub tylko płożą się horyzontalnie po ziemi. Iglaki płożące ładnie dopasowują się do podłoża. Stanowią tym samym tło dla wyższych roślin.

Krzewy płożące jako rośliny okrywowe - barwinek pospolity i floks szydlasty

Do bylin liściastych wykorzystywanych od dawna jako rośliny okrywowe należy bardzo popularny w naszym kraju barwinek pospolity, w łacińskiej systematyce botanicznej określany jako vinca minor. W Polsce rośnie w stanie naturalnym tylko ten jeden gatunek. Vinca minor to zimotrwała krzewinka o cienkich płożących się pędach, które same się ukorzeniają. Roślina ma liliowo-niebieskie kwiaty o średnicy około dwóch i pół centymetra, osadzone w kątach liści. Barwinek pospolity kwitnie od czerwca do sierpnia. W ogrodach sadzi się odmiany o kwiatach od białych po czerwono-fioletowe. Rzadziej spotykanym krewniakiem vinca minor jest vinca major, czyli barwinek o większych liściach.

Barwinek pospolity to tradycyjna roślina okrywowa, dobrze znosząca cień. Jej uprawa i pielęgnacja nie sprawia żadnych trudności, ponieważ barwinek pospolity raz posadzony, dobrze rośnie przez wiele lat. Nie można jednak dopuścić rośliny do wyschnięcia. Vinca minor ma bardzo ładne, eliptyczne lub eliptycznolancetowate błyszczące liście, wyróżniające się szczególnie na tle niewielkich warstw śniegu.

Floks szydlasty to już inna roślina okrywowa o silnie rozgałęzionych pędach, które również samoistnie ukorzeniaj się. Bylina ta ma igiełkowate zimozielone liście. Te ładne rośliny płożące rosną dziko na wschodzie Ameryki Północnej. Preferują słoneczne stanowiska oraz przepuszczalną i piaszczystą glebę o umiarkowanej wilgotności, w której tworzą zbitą darń z płożących się pędów. Najlepiej posadzić je w zwartych grupach po kilkanaście sztuk. Rośliny te znakomicie nadaje się do tworzenia kolorowych dywanowych kompozycji. Floks szydlasty kwitnie na biało, purpurowo, fioletowo, karminowo i różowo. Rozmnaża się na wiosnę oraz od lipca do września przez podział, a także w sierpniu i wrześniu z sadzonek wierzchołkowych.

Iglaki płożące z rodzaju juniperus (jałowiec)

Rodzaj juniperus to także rośliny płożące

Nazwa rodzajowa juniperus pochodzi ze starożytnego Rzymu. Rodzaj ten jest bardzo licznie reprezentowany na kuli ziemskiej. Obejmuje gatunki rosnące w Europie, Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Środkowej. Największa ich koncentracja występuje w basenie Morza Śródziemnego. W Polsce na naturalnych stanowiskach rośnie powszechni jałowiec pospolity oraz w górach - jałowiec sawina. Jako pierwszy został sprowadzony do Europy jałowiec wirginijski. Roślina ta pochodzi z Ameryki Północnej, a do Europy trafiła w 1664 roku. Z kolei z Japonii przybył jałowiec rozesłany w 1843 roku oraz jałowiec chiński odmiany aurea, w 1865 roku. Natomiast z Chin jako pierwszy - jałowiec łuskowaty odmiany fargesii. Przeczytaj także nasz artykuł: Najlepsze krzewy ozdobne do Twojego ogrodu.

Do rodzaju juniperus należą rośliny o zielonych, niebieskawo-zielonych, szarozielonych lub srebrzystych igłach, mające przeważnie cienką i łuszczącą się wąskimi pasmami korę. Igły jałowców są mocno kłujące, kolczasto zakończone i bardzo sztywne. Ich górna strona jest wklęsła, natomiast dolna wypukła. Rodzaj juniperus liczy około sześćdziesięciu gatunków, w tym liczne płożące odmiany ogrodowe. Obejmuje on zimozielone krzewy lub drzewa o bardzo różnym pokroju oraz wysokości. Najwyższy w tej grupie jest jałowiec afrykański, sięgający czterdziestu metrów wysokości. Do najniższych należy z kolei jałowiec płożący, a także jałowiec rozesłany i jałowiec nadbrzeżny. Do piętnastu metrów wysokości dorasta jałowiec pospolity.

Owoce jałowca to mięsiste szyszkojagody, typowe wyłącznie dla jałowców, a powstałe wskutek wtórnego zrośnięcia się owocolistków. Mają one różne kształty i różną wielkość. Są kuliste, gruszkowate, sercowate, eliptyczne itd. i na ogół bardzo drobne - od pięciu do dziesięciu milimetrów średnicy. Ich barwa zmienia się w ciągu dojrzewania, co trwa od jednego do dwóch lat. Szyszkojagody są najpierw zielone, a potem granatowe lub prawie czarne. Niektóre gatunki mają jagody czerwone lub brązowe.

Ponieważ jałowce są niewymagające w stosunku do podłożą, ich uprawa i pielęgnacja nie jest pracochłonna. Większość z nich dobrze rośnie na glebach piaszczystych, suchych i lekkich. Dobrze też znoszą zanieczyszczenia. Wszystkie gatunki bardzo lubią światło. Jeśli interesuje cię także uprawa cyprysika, w tym artykule znajdziesz niezbędne informacje.

Jałowiec płożący (juniperus horizontalis) - charakterystyka

Dość rozpoznawalny w tej grupie jest jałowiec płożący, czyli juniperus horizontalis. W stanie naturalnym rośnie on w Ameryce Północnej nad jeziorami, w górach i na nadmorskich piaskach. Rozrasta się dość szybko, dlatego uważa się te krzewy płożące za idealne rośliny okrywowe. Niektóre ich formy dorastają do wysokości jednego metra.

Jałowiec płożący to bardzo niski, prawie przyziemny krzew, o długich pełzających pędach, tworzący w ogrodach zielone kłujące dywany. Krótkie pędy tego gatunku, pokryte igłami lub drobnymi łuskami, unoszą się charakterystycznie do góry. Zazwyczaj mają stalowy, szaro-zielony lub niebieski kolor, a niektóre przebarwiają się na fioletowo lub brązowo. Owocem jałowców płożących są szyszkojagody o średnicy od siedmiu do dziewięciu milimetrów. Pojawiają się one dość rzadko na wygiętych do dołu krótkopędach. W środku znajdują się tylko dwa - trzy nasiona.

Jałowiec płożący ładnie prezentuje się na niskich skarpach, w ogródkach skalnych i w małych ogrodach. Często sadzony w naszym kraju jest juniperus horizontalis duńskiej odmiany blue chip oraz kanadyjski prince of wales. Te rośliny płożące mają płytki system korzeniowy, a ich korzenie są długie i szeroko rozpostarte. Przesadzać należy tylko młode okazy, ponieważ rozpierzchły system korzeniowy nie sprzyja przesadzaniu starszych egzemplarzy. Rozmnaża się te krzewy płożące głównie przez sadzonkowanie, rzadziej poprzez wysiew nasion.

Krzewy płożące z rodzaju taxus (cis)

Taksus, tak dawni Rzymianie nazwali grupę zimozielonych drzew i krzewów o mocnych, ostrych i spłaszczonych igłach, których górna strona jest zazwyczaj zielona i błyszcząca, natomiast dolna - matowa i jaśniejsza. Kwiaty cisów rozwijają się wcześnie wiosną i są bardzo niepozorne, ale za to mocno pylące. Nasiona mają jajowaty kształt i długość od pięciu do siedmiu milimetrów. Kiedy dojrzeją, są oliwkowe lub brązowe, a każde jest osadzone na dnie czerwonej osnówki o kieliszkowatym kształcie. Prawie cała roślina jest trująca, a szczególnie igły. Sprawdź także w tym artykule, jak uprawiać judaszowiec kanadyjski.

Najbardziej popularny w Polsce jest nasz rodzimy cis pospolity, czyli taxus baccata. Jego łacińska nazwa gatunkowa pochodzi od słowa bacca - jagoda. Cis pospolity występuje w formie drzewa lub krzewu. W Polsce rośnie na zachodzie, południu i północy kraju. Największy jego rezerwat znajduje się w Borach Tucholskich. W ogrodach rosną też liczne odmiany ogrodowe, przeważnie krzaczaste.

Do form, które najbardziej przypominają krzewy płożące zaliczane są odmiany horizontalis i repandens. Horizontalis ma długie i szeroko horyzontalnie rozłożone pędy. Prawdopodobnie cechę tę odziedziczył po roślinie matecznej, która była pierwotnie drzewem. Rośliny będące w uprawie nie mają przewodnika, dlatego przez długi czas rosną szeroko i bardzo płasko. Krzewy płożące horizontalis wyhodowano w Wersalu w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku. Podobnie, prawie poziomo rozłożone są pędy odmiany repandens, mocno rozrastającej się na szerokość. Starsze okazy dorastają do pół metra, przy średnicy dwóch - trzech metrów. Cis pospolity odmiany repandens został rozpowszechniony pod koniec wieku dziewiętnastego i do dziś jest popularny w Europie Zachodniej. W Polsce jest raczej rzadko uprawiany, choć to jedna z najlepszych odmian.

Są w ogrodzie rośliny, których głównym zadaniem jest szczelne wypełnienie pustych miejsc. Jeśli mamy takie miejsca w ogrodzie i nie wiemy co z nimi zrobić, postawmy na płożące rośliny iglaste lub liściaste. Wyhodowane specjalnie w tym celu szybko urosną, pokryją ładnym kobiercem nawet bardzo duże przestrzenie i nie sprawią trudności w uprawie.

Źródła:

1. Frazik-Adamczyk M., Wojdała A., Łabanowski G., Najpiękniejsze iglaki. Warszawa 2002.
2. Krejča J., Jakȃbova A., Rośliny skalne. Warszawa 1982.
3. Podbielkowski Z., Słownik roślin użytkowych. Warszawa 1985.
4. Seneta W., Dendrologia. Warszawa 1983.
5. Seneta W., Drzewa i krzewy iglaste. Cz. 1, 2. Warszawa 1987.