Jastrun właściwy

Złocień właściwy (jastrun właściwy) - uprawa, właściwości, zastosowanie

Złocień właściwy to gatunek rośliny popularnie nazywanej margerytką lub margarytką. Delikatne białe kwiaty ze słonecznym środkiem zachwycają urodą. Chociaż należą do roślin pospolitych, margaretki chętnie uprawiane są w ogrodzie, dekorując rabatki i trawniki. Występują na terenie całej Polski, sięgając górskich hal.

Jeśli interesuje cię więcej ciekawych porad na temat uprawy złocienia, znajdziesz je w tym artykule.

Złocień właściwy – opis rośliny

Jaki jest Leucanthemum vulgare Lam?

• Występowanie złocienia właściwego - złocień właściwy, o synonimicznych nazwachjastrun wczesny i jastrun właściwy Leucanthemum vulgare Lam. jest gatunkiem z wielkiej rodziny roślin astrowatych. Kępiasto rosnąca bylina, dorastająca do 60 cm wysokości, kwitnie od czerwca do sierpnia. Jastrun właściwy występuje nie tylko w Polsce, ale w Europie, w Turcji i na Kaukazie. Rozprzestrzenił się również na terenie Ameryki. Na obszarze Polski złocień właściwy jest rośliną pospolitą, rozprzestrzeniającą się w dwóch podgatunkach: jastrun właściwy alpejski oraz złocień właściwy typowy.
• Wygląd - jastrun właściwy - prosto wzniesiona łodyga byliny wyrasta z krótkiego kłącza. Bywa słabo rozgałęziona. Kwiatostany margaretki znajdują się na szczycie łodyżki i ujęte są w pojedyncze koszyczki. Brzeżne kwiaty języczkowe, o białym zabarwieniu, otaczają żółte kwiaty rurkowe. Liście odziomkowe, wyrastające z kłącza, należą do listków długoogonkowych, charakterystycznie karbowanych, o kształcie łopatkowatym lub odwrotnie jajowatym. Liście na łodydze, siedzące - nie posiadają ogonków, a ich brzegi są grubo ząbkowane. Owocem, wytwarzanym przez złocień pospolity, jest mała niełupka, o wypukłych żeberkach, bez puchu kielichowego. Złocieńce uprawia się także na kwiat cięty.
• Wymagania złocieni - złocień właściwy nie ma wysokich wymagań glebowych. Roślina lubi świeże łąki, gleby średnio próchniczne, gliniaste oraz piaszczysto-gliniaste. Jako hemikryptofit przystosowana jest do przetrwania zimy, poprzez wytworzenie przy powierzchni ziemi pączków, gwarantujących odrodzenie się byliny. Dobrze czuje się w ogrodzie, zdobiąc rabaty i ogródki skalne.

Złocień pospolity – czy jastrun właściwy jest trujący?

Leucanthemum vulgare Lam znajdował zastosowanie w medycynie ludowej. Zalicza się do roślin jadalnych, chociaż na pytanie, czy jastrun właściwy jest trujący, musimy udzielić odpowiedzi twierdzącej, bowiem analiza składu chemicznego ujawnia obecność olejku eterycznego, którego głównym składnikiem jest toksyczny tujon. Zebrane zioła jastruna właściwego wykorzystywano między innymi do zwalczania pasożytów. Świeże liście Leucanthemum vulgare Lam uważano za pomocne przy leczeniu niestrawności i duszności oraz jako środek moczopędny i uspokajający. Obecnie stosowany jest w lekach przeciw pasożytom jelitowym. Margaretki znajdują swoje miejsce w kuchni. Jako rośliny jadalne mogą stanowić składnik sałatek, wzbogacając je aromatem i gorzkawym posmakiem. Sprawdź także rośliny trujące.

Jastrun właściwy – uprawa

Margerytki ogrodowe

Rozmnażanie roślin przez podział kłączy należy przeprowadzić wczesną wiosną. Z końcem wiosny, w czerwcu, wysiewamy nasiona margerytek. Rabatki, na których będzie wzrastał złocień właściwy, powinny znajdować się w nasłonecznionej części ogrodu, na glebie zasadowej lub obojętnej, o pH od 6,6 do 7,2. Na ziemi kwaśnej łodygi roślin mogą ulec deformacji. Jastrun właściwy nie wymaga specjalnego podlewania. Nadmiar wody uszkodzi system korzeniowy i margerytki zaczną ginąć. Podlewanie rabatek zalecane jest w czasie przedłużającej się suszy. Roślin nie musimy również nawozić. Jeśli zamierzamy złocienie odżywić, możemy zastosować kompost, wymieszany z ziemią. Piękne kwiaty roślin są efektem właściwej pielęgnacji:

• usuwania zwiędłych kwiatostanów,
• przycięcia roślin przed zimą – pozostawienie jedynie przyziemnej części,
• przerzedzania rozrośniętych kęp,
• okrywania roślin włókniną lub ściółką w czasie ostrej zimy.

Jaki jest złocień żółty?

Atrakcyjną odmianą złocieni jest złocień żółty, zwracający uwagę pełnymi kulistymi kwiatami, o intensywnym żółtym zabarwieniu. W ogrodzie uprawiany jest na słonecznych kwiatowych rabatach, dorastając do 40 cm wysokości. Sprawdza się również uprawa złocienia jako rośliny balkonowej i tarasowej, wysadzanej w miejscach nasłonecznionych. Złocień żółty kwitnie od czerwca do pierwszych przymrozków. Nie wymaga skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych. Raz w tygodniu odżywiamy roślinę nawozem dla kwiatów doniczkowych. Należy także regularnie przycinać przywiędłe kwiatostany.

Margerytka ogrodowa pełna

Uprawa roślin o białych pełnych kwiatach jest łatwa i satysfakcjonująca. Margerytki dorastają do 80 cm wysokości. Ich wyróżnikiem są duże kwiatostany, na które składają się śnieżnobiałe kwiaty brzeżne języczkowe, otaczające kwiaty rurkowe. Margerytki kwitną od czerwca do końca sierpnia. Nasiona wysiewamy wiosną w inspektach, w żyznej ziemi i przenosimy rośliny na słoneczne rabaty pod koniec lata. Wykorzystanie złocieni na cięte kwiaty, przez długi czas umożliwi udekorowanie mieszkalnego wnętrza.

Margerytki na kwietną łąkę

Jastrun właściwy Leucanthemum vulgare Lam doskonale wypełni trudniej dostępne miejsca w ogrodzie. Kwietne łąki i ekologiczne trawniki są wspaniałym urozmaiceniem ogrodowych powierzchni. Uprawa ekologicznego trawnika najlepiej sprawdzi się, jeśli zastosujemy odpowiednie zabiegi:

• rozluźnienia i napowietrzenia gleby, dzięki przeprowadzonej jesienią orce i wysypaniu piasku pomiędzy skibami,
• wysianie wiosną roślin,
• wałowanie gleby,
• nawilżanie ziemi, do chwili pojawienia się młodych roślinek.

Złocienie na pewno spełnią nasze oczekiwania. Są roślinami wieloletnimi. Po wysianiu latem, pokryją łąkę kwiatami w następnym roku, w sposób oryginalny dekorując nasz ogród.

Literatura:

• Pospolite rośliny środkowej Europy, praca zbiorowa, Warszawa 1990.
• P. Urbański, Trawnik przez cały rok, Warszawa 2002.