Nazwa rośliny
Jesion wyniosły (łac. Fraxinus excelsior)
Systematyka
oliwkowate > jesion > jesion wyniosły

Jesion wyniosły - opis, wymagania, uprawa, pielęgnacja, porady

Jesion wyniosły to bardzo atrakcyjne drzewo, które znajduje swoje zastosowanie w różnych nasadzeniach. Warto go poznać i dowiedzieć się, jak wygląda liść jesionu, a także nasiona jesionu, które są bardzo charakterystyczne. Jeśli zdecydujemy się na posadzenie tego drzewa w naszym ogrodzie, wtedy warto poznać również podstawowe zasady dotyczące stanowiska oraz wymagań dotyczących pielęgnacji.

Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o jesionach.

Jesion wyniosły - skąd pochodzi drzewo

Jesion wyniosły to drzewo liściaste, które należy do rodziny oliwkowatych - Oleaceae, tak samo jak jesion pensylwański, jesion amerykański, jesion mannowy i wiele innych gatunków, należących do tego rodzaju. Do rodziny oliwkowatych należy aż około 65 gatunków. Są wśród nich drzewa, rzadziej krzewy. Liście jesionów i innych roślin z tej rodziny są nakrzyżległe. Większość roślin jest dwupiennych, co znaczy, że kwiaty męskie znajdują się na męskich osobnikach, natomiast żeńskie, rosną na żeńskich. Owocem jest jednonasienny orzeszek ze skrzydełkiem.

Rośliny z rodziny oliwkowatych rozmnażane są na dwa sposoby. Gatunki rozmnażane są poprzez wysiew nasion po wcześniejszej stratyfikacji w okresie wiosennym. Z kolei odmiany rozmnaża się przez okulizację w okresie letnim, metodą na śpiące oczko. Można również w przypadku odmian wykorzystać szczepienie "za korę", które wykonuje się wiosną lub "w ręku", wykonywane na zimę. Najlepszą podkładką pod te rośliny są właśnie siewki jesionu wyniosłego.

Jesion wyniosły znany jest także jako jesion zwyczajny, a jego łacińska nazwa brzmi Fraxinus excelsior. Dużą popularnością cieszy się również odmiana 'Pendula'. Drzewo to naturalnie występuje w środkowej Europie i południowo-zachodniej Azji Mniejszej. Warto wiedzieć, że te drzewa liściaste są gatunkami krajowymi, które upodobały sobie żyzne, wilgotne i często wapienne tereny. A może zainteresuje cię także ten artykuł o klonie jesionolistnym?

Jesion zwyczajny - cechy charakterystyczne

Fraxinus excelsior to drzewo dorastające do około 30-40 m wysokości. Wyjątkiem jest tutaj odmiana 'Pendula', której wzrost jest niższy. Korona z wyraźnym przewodnikiem jest luźna i z wiekiem coraz bardziej rozłożysta. Często jest ona osadzona nisko. Te drzewa liściaste w młodości charakteryzują się szybkim wzrostem i potrafią dożyć nawet do 200 lat.

System korzeniowy jest zmienny. W pierwszej fazie rozwoju przybiera on kształt palowy, natomiast po około 10 latach rozwija się w płytki, szeroki i mocny system korzeni głównych, od których odrastają pionowo w dół mniejsze korzenie, które sięgają nawet do 1,5 m głębokości. Warto jednak wiedzieć, że system korzeniowy jest wrażliwy na wahania wód gruntowych.

Kora na pniu jesionów zwyczajnych jest gładka, szara, a z wiekiem staje się ciemniejsza i podłużnie bruzdowana. Ich pędy są nagie, spłaszczone w miejscach, gdzie są pąki i zielonkawo-szare. Pąki stanowią bardzo charakterystyczny element, zwłaszcza zimą, kiedy ich kolor jest czarny.

Liście jesionu są nieparzystopierzastozłożone i składają się z 9-13 listków najczęściej siedzących. Pojedynczy liść jesionu jest wąskojajowaty, wzdłuż nerwów owłosiony i karbowano-piłkowany brzegami. Rzadko stają się one żółte, ponieważ już jesienią opadają zielone. Kwiaty jesionu są dwupienne lub jednopienne. Zebrane są one w wiechotki i nie mają one płatków. Są mało dekoracyjne i pojawiają się już w IV-V, czyli przed rozwinięciem się liści. Owocami są z kolei płaskie orzeszki z szerokim skrzydełkiem. Bardzo często pozostają one na drzewie aż do zimy. Wewnątrz orzeszków znajdują się nasiona jesionu. W jednym orzeszku znajduje się tylko jedno nasiono jesionu. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o drzewach liściastych.

Fraxinus excelsior - uprawa i zastosowanie

Jeśli chcemy, aby w naszym ogrodzie wyrosły te piękne i bardzo okazałe drzewa liściaste, powinniśmy zapoznać się z tym, jakie są warunki do ich prawidłowego rozwoju. Mimo tego, że jesiony zwyczajne są dość odporne na zanieczyszczenia powietrza i dobrze sobie radzą z silnym wiatrem, warto poznać kilka zasad, dzięki którym ich uprawa będzie dla nas łatwiejsza. Nie zapominajmy też o tym, że u różnych odmian, np. u 'Panduli', która jest odmianą zwisającą o słabszym wzroście, warunki siedliskowe mogą się minimalnie różnić od wymagań, które ma sam gatunek.

Jesion wyniosły jest dość wymagającym gatunkiem, zwłaszcza jeżeli chodzi o stanowisko, na którym ma rosnąć. Gleby pod te drzewa powinny być przepuszczalne, żyzne, głębokie, dostatecznie wilgotne i najlepiej zasobne w wapń. Nie powinniśmy jednak wybierać gleb zbyt suchych i zbitych. Jesion zwyczajny bardzo dobrze odnajduje się w pobliżu wód płynących, natomiast gorzej radzi sobie przy wodach stojących. Najlepszym rozwiązaniem będzie dobranie stanowiska nasłonecznionego, lecz w młodości może być ono lekko ocienione.

Jesion wyniosły jest bardzo popularny, dlatego że jest gatunkiem krajowym, który w większej mierze przyzwyczaił się już do naszych warunków klimatycznych. Największą uwagę należy poświęcić młodym rośliną, zwłaszcza w pierwszym roku uprawy. Pamiętajmy, aby zawsze po posadzeniu go do odpowiedniego podłoża, mocno podlać drzewo. Warto też zwracać uwagę na to, czy nie pojawiają się na nim choroby lub szkodniki i w miarę możliwości jak najwcześniej rozpocząć walkę z nimi. Dzięki temu zapobiegniemy rozprzestrzenieniu się chorób i szkodników po całej roślinie, a nawet tych, które ją otaczają. A może zainteresuje cię także ten artykuł o dyptamie jesionolistnym?

Fraxinus excelsior jest bardzo popularnym drzewem, wykorzystywanym do nasadzeń w krajobrazie otwartym i w parkach. Nadaje się on również do większych ogrodów przydomowych. Zachowując prawidłowe warunki, nadaje się również do obsadzeń w zieleni miejskiej. W tych miejscach można również sadzić zwisającą odmianę 'Pendula', która wprowadza bardzo malowniczy element do krajobrazu. Nie możemy zapomnieć też o tym, że jesion ma bardzo cenione w stolarstwie drewno, z którego wykonywane są różne meble.

Jeśli chcemy, by w naszym ogrodzie pojawiły się te drzewa liściaste, a ogród nie jest aż tak duży, wtedy możemy zdecydować się na mniejsze odmiany tego gatunku, które nie osiągają aż takich rozmiarów. Jest to bardzo pomocnicze w aranżowaniu naszego ogrodu przydomowego.

Wygląd jesionu wyniosłego

Pochodzenie:
Kaukaz, Europa, Azja Zachodnia
Roczne przyrosty:
20 cm - 40 cm
Maksymalna wysokość:
2500 cm - 4000 cm
Maksymalna szerokość:
2000 cm - 3500 cm
Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:
100 lat


Pokrój jesionu wyniosłego:
wyprostowany, rozłożysty, rozgałęziony, luźny, zaokrąglony
Kolor kwiatów:
zielonkawy
Wielkość i forma kwiatów:
kwiatostan
Rodzaj ulistnienia:
Kształt liścia:
złożone
Kolor liścia:
zielone

Sadzenie i stanowisko dla jesionu wyniosłego

Termin sadzenia:
kwiecień, maj, wrzesień, październik
Rozstaw przy sadzeniu:
500 cm - 1000 cm
Sposób rozmnażania:
nasiona, szczepienie


Stanowisko:
Gleba:
gliniasta, przepuszczalna, próchniczna, żyzna, wilgotna
Odczyn pH gleby:
Wilgotność podłoża:
wilgotne
Strefa mrozoodporności:
bardzo odporna na mróz, odporność poniżej -27 °C


Nadaje się na:
soliter, nasadzenie grupowe, kompozycje, drzewo rodzinne

Pielęgnacja jesionu wyniosłego

Trudność uprawy:
średni
Poziom odporności:
wrażliwa
Typowe szkodniki:
szpeciel jesionowiec, skorupik jabłoniowy, pryszczarek jesionowiec, brosznica jesionówka, pilarz osinowiec

Terminy

IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
Kiedy można sadzić?
Kiedy można przesadzać?
Przesadzać można młode drzewa z odpowiednio dużą bryłą ziemi.
Kiedy kwitnie?
Nawożenie
Nawóz kompost. Nawozić 2 razy w roku.
Podlewanie
Umiarkowane zapotrzebowanie na wodę. Podlewaj raz w tygodniu.
Jeśli jesion nie rośnie w pobliżu wody, należy zapewnić mu regularne nawadnianie, zwłaszcza w okresie suszy i upałów.

Zastosowanie w kuchni

Przydatność do spożycia:
lecznicza
ikona podziel sięPrzekaż dalej