Jeżówka purpurowa

Jeżówka purpurowa - właściwości, zastosowanie lecznicze, porady

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) i jeżówka biała (Echinacea purpurea Alba) to wyjątkowe i bardzo atrakcyjne byliny ogrodowe. To prawdziwe królowe kolorowych, letnich rabat. Ich uprawa w ogrodzie to świetny pomysł nie tylko ze względu na ich piękne kwiaty, lecz także z tego powodu, że te rośliny mają nieocenione właściwości lecznicze. Sprawdzają się między innymi w leczeniu przeziębień, lecz nie tylko. Dowiedz się, jak przebiega uprawa tej wyjątkowej rośliny i jak zrobić wartościowy wyciąg z jeżówki.

Jeśli szukasz firmy, która wykona aranżację ogrodu, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza uzyskasz dostęp do najlepszych ofert sprawdzonych fachowców.

Jeżówka purpurowa echinacea – kilka słów o gatunku

Jeżówka biała czy jeżówka purpurowa?

Jeżówka purpurowa echinacea i jeżówka biała to w zasadzie dwie przedstawicielki tego samego gatunku Echinacea purpurea. Jeżówka biała to po prostu kolorystyczne odmiany tego gatunku, które wyróżniają się jaśniejszym kolorem płatków. Pozostałe różnice między nimi są praktycznie nie do zauważenia.

Jeżówki są często sadzone w ogrodzie, ponieważ wyróżniają się bardzo długim okresem kwitnienia i mają naprawdę przepiękne, bardzo ciekawe kwiaty. Ponadto są mrozoodporne, bardzo łatwe w uprawie i nie wymagają szczególnych zabiegów. Dawniej sięgano po nie w leczeniu różnorodnych chorób i schorzeń, jeżówki były używane do odprawiania czarów. Obecnie raczej rzucają urok swoim pokrojem, i chociaż współczesne ziołolecznictwo także docenia ich właściwości, są to nieco zapomniane rośliny lecznicze. Powoli jednak wracają do łask i coraz częściej można spotkać plantacje jeżówki z przeznaczeniem na surowiec dla przemysłu farmaceutycznego. Więcej roślin leczniczych znajdziesz w tym miejscu.

Pochodzenie nazwy i wykorzystanie jeżówki

Jeżówki swoją nazwę zawdzięczają łacińskiej – Ecinacea purpurea pochodzi od greckiego echinos, co tłumaczy się po prostu jako jeż. Prawdopodobnie skojarzenie z tym sympatycznym zwierzątkiem, jeżówka biała zawdzięcza wyglądowi swoich płatków: są długie, wąskie, dość ostro zakończone i bardzo liczne. Płatki jeżówki otaczają wyraziste „oczko”, które w zasadzie jest złożone z kwiatów rurkowatych. Tak zbudowany koszyczek kwiatostanowy pojawia się na szczycie pojedynczych, wzniesionych łodyg i otwarty bardzo długo się utrzymuje. Kwitnienie zaczyna się pod koniec maja lub w czerwcu i może trwać nawet do końca września – to jeden z powodów, dla których jeżówka purpurowa echinacea, na przykład White swan często pojawia się w ogrodzie. Zdarza się także uprawa jeżówki na skalę handlową, ponieważ piękne kwiaty długo utrzymują się w wazonie i mogą być wykorzystywane do bukietów.

Jak wygląda jeżówka w ogrodzie?

Na łodydze pojawiają się naprzemianległe, jajowate lub lancetowate liście w wyrazistym, żywo-zielonym kolorze, co także dodaje roślinom uroku. Bylina rośnie w dość dużych grupach, w zależności od odmiany tworząc wyższe lub niższe kępy pełne kwiatów i liści. Ich maksymalna wysokość wynosi 150 cm, jednak zdarza się rzadko i jest zależna od odmiany. Średnia wysokość jeżówki waha się w granicach między 60-80 cm, więc nadaje się także na kwiat cięty w domu jako roślina ozdobna.

Jeżówka purpurowa pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, gdzie dziko rośnie na preriach i wzgórzach, jednak jest tam także popularna w uprawie, podobnie jak w całej Europie. Pochodzenie rośliny to gwarancja, że świetnie sprawdzi się w naszym klimacie – nie przemarznie, dobrze czuje się w przejściowych sytuacjach braku wody czy nadmiaru słońca.

Miejsce dla jeżówki w ogrodzie

Uprawa w ogrodzie, czyli wymagania stanowiskowe jeżówki

Jeżówka biała i purpurowa to jedne z najmniej kapryśnych roślin ogrodowych. Ich największą zaletą jest fakt, że mają naprawdę minimalne wymagania, więc z pewnością znajdziesz dla nich odpowiednie miejsce w ogrodzie. Te rośliny lecznicze wymagają jedynie odpowiedniego nasłonecznienia, jednak nie jest trudno im je zapewnić. Mogą rosnąć w miejscu słonecznym, a także takim, do którego od czasu do czasu dochodzi cień. W kompletnie zacienionym stanowisku mogą mieć problem z kwitnieniem, więc jeśli zależy ci na ich pięknych kwiatach lub chcesz je wykorzystać w leczeniu, koniecznie zapewnij roślinom dobre nasłonecznienie. Jeśli szukasz inspiracji na rośliny na balkon, znajdziesz je w tym artykule.

Jeżówka biała preferuje żyzne stanowisko, optymalnie dość przepuszczalne. I chociaż lubi opady deszczu, nadmiar wody nie jest dla niej dobrym pomysłem, więc podstawą jest zapewnienie jej odpowiedniego drenażu. W przypadku tych roślin, bardzo dobrze sprawdza się gleba piaszczysto-gliniasta. Jeżówka nie udaje się na glebach piaszczystych i jałowych, zbyt lekkich i szybko wysychających. Nad miejscem dla tej rośliny warto dobrze się zastanowić, ponieważ przesadzanie jest dla niej najczęściej bardzo stresujące i może spowodować, że uprawa nie powiedzie się.

Jak uprawiać jeżówkę?

Roślinę uprawia się najczęściej z wysiewu nasion wprost do gruntu. Nasiona na uprawę wysiewa się wczesną wiosną, najlepiej na stanowisko, które wcześniej zostało wzmocnione obornikiem lub poplonem w postaci roślin motylkowych. Optymalna głębokość siania wynosi 0,5 cm, należy także pamiętać, że rośliny nie mogą znajdować się zbyt blisko siebie. Warto także wysiać najpierw nasiona do inspektu i później rozprzestrzenić niewielkie rozsady. Można także rozsadzić sadzonki jeżówki, zarówno takie kupione w sklepie, jak i uzyskane samodzielnie, poprzez rozdzielenie kęp matecznych. Rozsadzanie także można przeprowadzać wiosną.

Jeżówka purpurowa – uprawa w pigułce

Jak pielęgnować jeżówkę w ogrodzie?

Te rośliny lecznicze nie wymagają szczególnej pielęgnacji, są raczej mało wymagające, jednak od czasu do czasu potrzebują nieco uwagi. Pielęgnacja jeżówki polega w głównej mierze na regularnym odchwaszczaniu. Jest to dość ekspansywna roślina, która potrzebuje sporo miejsca, jednak jednocześnie jest wrażliwa na konkurencję ze strony chwastów wieloletnich (mniszek, perz, powój czy ostrożeń). Dlatego warto na bieżąco regulować ich ilość w uprawie, dzięki czemu jeżówka purpurowa będzie miała tyle miejsca, ile potrzebuje. W przeciwnym wypadku od czasu do czasu będziesz zmuszony użyć także środków ochrony roślin, które mogą negatywnie wpłynąć na rozwój jeżówki.

Oczywiście uprawa jeżówki zakłada także dość regularne podlewanie, zwłaszcza, że jest to roślina lubiąca wodę. Szczególnie w okresie letnim, gdy temperatura jest naprawdę wysoka a stan suszy się przeciąga, nie można zapomnieć o podlewaniu. Wyższe odmiany jeżówki potrzebują także palikowania i podwiązywania, ponieważ bardzo długie łodygi mogą zacząć się pokładać. Najczęściej wystarczy jeden niewielki palik na kępę, wokół której luźno zawiążesz tasiemkę – rośliny powinny pozostać wyprostowane. Jeżówka dobrze sprawdza się w towarzystwie kocimiętki - sprawdź w tym artykule, jak ją uprawiać.

Jeżówka biała i jeżówka purpurowa - nawożenie

Jeżówka biała i purpurowa mogą wymagać także nawożenia, zwłaszcza, jeśli gleba w twoim ogrodzie nie jest szczególnie urodzajna. Warto użyć nawozów wieloskładnikowych, optymalnie takich, które w swoim składzie mają azot i potas. Dzięki temu rośliny będą bujniejsze, a ich kwiaty bardziej okazałe. Szczególnie ważny w przypadku tych kwiatów jest azot, który sprawia, że jeżówka wytwarza więcej liści i kwiatów. Nawóz używa się wczesną wiosną, najlepiej już pogłównie, chociaż w przypadku specyfików wyłącznie azotowych zalecane jest stosowanie dwufazowe – pierwszy zabieg przeprowadza się jeszcze przed wschodem roślin. Jesienią można zasilić kępy niewielką ilością nawozu zimowego, który wprowadzi je w stan uśpienia i pomoże przyspieszyć wegetację wiosną. W tym przypadku sprawdzi się uniwersalny specyfik do kwitnących roślin ogrodowych.

W przypadku jeżówki bardzo istotne jest także, by stopniowo zbierać przekwitłe kwiatostany. Dzięki temu rośliny będą piękniej wyglądać, kępy staną się bardziej zagęszczone. Można robić to na bieżąco, warto jednak zostawić kilka późnojesiennych kwiatów, by ładnie się prezentowały pod śniegiem lub ścięte mrozem. Niektóre odmiany jeżówki utrzymują kwiaty aż do pierwszych przymrozków, więc w takiej formie mogą być ozdobą zimowego ogrodu.

Właściwości lecznicze jeżówki

Na co pomaga nalewka z jeżówki i inne przetwory?

Właściwości lecznicze jeżówki trudno przecenić. Są naprawdę bardzo liczne i w zależności, czy zrobisz syrop z jeżówki, czy wyciąg z jeżówki, mogą być przydatne w leczeniu innego schorzenia. W leczeniu stosuje się zarówno korzeń jeżówki, jak i jej ziele. Obie te części mają niezwykłe właściwości lecznicze i zawierają mnóstwo dobroczynnych składników.

Właściwości lecznicze jeżówki były znane już w starożytności i przez wiele wieków wykorzystywane przez amerykańskich Indian. Roślina zyskała sławę jako specyfik na przeziębienie, a wyciąg z jeżówki, posiadający właściwości lecznicze, stał się świetnym sposobem na kaszel i ból gardła. Dodatkowo znana jest także ze względu na swoje właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne, więc świetnie sprawdzała się jako środek uśmierzający i odkażający.

Właściwości lecznicze jeżówki - na przeziębienie

Obecnie właściwości lecznicze jeżówki są lepiej poznane i zbadane. Okazuje się, że jest to idealna roślina lecznicza, a sok z jeżówki, przetworzony na nalewkę z jeżówki lub syrop z jeżówki, sprawdza się w leczeniu wielu dolegliwości. Jeżówka oczywiście jest dobra na przeziębienie, jednak sprawdza się także w leczeniu otyłości, ponieważ wydajnie przyspiesza przemianę materii. Właściwości lecznicze tej choroby jednak się na tym nie kończą. Te rośliny lecznicze świetnie sprawdzają się także w leczeniu zaburzeń układu trawienia – działają żółciopędnie, pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i stymulują do działania trzustkę. Dodatkowo jednak sok z jeżówki działają napotnie, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie, immunostymulująco, napotnie i przeciwwysiękowo. Ostatnie badania wykazały, że jeżówki mają także działania regeneracyjne, przyspieszają gojenie się ran.

Działanie regeneracyjne dotyczy jednak nie tylko ran, ale także skóry i produkcji kolagenu. Dzięki temu jeżówka biała i purpurowa mogą być wykorzystywane w kosmetyce, gdzie często stają się elementem przeciwzmarszczkowych kremów i serum. Dobrze sprawdzają się zwłaszcza w przypadku skóry z tendencją do przetłuszczania się. Można używać ich także w leczeniu trądziku, ponieważ przyspieszają proces gojenia się wyprysków. Właściwości prozdrowotne ma także orzech włoski, o którym więcej przeczytasz w tym artykule.

Nalewka z jeżówki, wyciąg z jeżówki i inne specyfiki

Co i jak można zrobić z jeżówki?

Obecnie specyfiki z dodatkiem jeżówki można kupić niemal w każdej drogerii i w każdej aptece. Jest to coraz popularniejszy składnik leków, suplementów diety i kosmetyków, jednak czasami stare, domowe sposoby są niezawodne, można więc samodzielnie zrobić różnego rodzaju lecznicze syropy. Jednym z najczęściej stosowanych jest nalewka z jeżówki, posiadająca właściwości lecznicze.

Nalewka z jeżówki na przeziębienie powstaje nie na bazie ziela, ale na podstawie korzenia tej rośliny. Można oczywiście pozyskać go samodzielnie ze swojej ekologicznej uprawy, jednak można także kupić go w niemal każdym sklepie zielarskim, a nawet ze sklepami ze zdrową żywnością. Świetnie sprawdza się korzeń sproszkowany, czyli najpierw musisz go dobrze wysuszyć, a później rozetrzeć na pył. Korzeń w tej postaci należy zalać alkoholem w stężeniu 40-50%. Wyższy woltaż może zabić lecznicze właściwości jeżówki. Tak przygotowana nalewka z jeżówki świetnie sprawdza się na przeziębienie, ale może być także stosowana w małych ilościach rozkurczowo na bóle brzucha. Na przeziębienie pije się ją 2-3 razy dziennie w objętości 5 ml. Nalewka z jeżówki powinna być przechowywana w chłodnym i ciemnym miejscu.

Na co nalewka z jeżówki i wyciąg z jeżówki? Właściwości lecznicze

W przypadkach przejściowych infekcji świetnie sprawdza się napar z jeżówki purpurowej, który można używać także w przypadku problemów z ciśnieniem i krążeniem. Napar robi się zarówno z korzenia, jak i z nadziemnych części roślin. Suszone ziele w tym celu można kupić niemal w każdym sklepie zielarskim. Poleca się robić napar za pomocą wody destylowanej, oczywiście zagotowanej do temperatury wrzenia. Gorącą wodą zalewa się 15 gramów korzenia i trochę suszonych liści. Po przecedzeniu i wystygnięciu wypija się szklankę, maksymalnie do 250 ml. Napar można stosować nawet dwa razy dziennie.

Jeżówki to rośliny lecznicze, które nie mają skutków ubocznych i które można stosować przez dłuższy czas. Wymienione preparaty używa się przez miesiąc i później robi się kilka dni przerwy. Ponieważ nie mają działania światłoczułego, można stosować jeżówkę nawet w upalne lato i wychodzić na słońce. Jeżówka dla dzieci może być nieco bardziej niebezpieczna, z tego też powodu warto ją nieco ograniczyć. Nie powinny zażywać jej także kobiety w ciąży i karmiące, ale to także dlatego, że jeżówka dla dzieci nie jest wskazana. Ważnym przeciwwskazaniem są choroby nerek i poważne problemy układu trawiennego. Roślina jest niewskazana także dla chorych na białaczkę i zarażonych wirusem HIV. Co więcej, warto na nią uważać, jeśli bierzesz leki immunosupresyjne. Przeczytaj również nasz artykuł: Borówka amerykańska - uprawa, odmiany, sadzenie, pielęgnacja, porady.