Juka ogrodowa - pielęgnacja, podlewanie i przesadzanie popularnej rośliny domowej
Gatunki należące do rodzaju yucca (pol. jukka, juka) pochodzą z Ameryki
Północnej, Środkowej i Południowej. W naturalnych siedliskach są to drzewa lub
krzewy o sztywnych, skórzastych, na brzegach włóknistych liściach,
wyrastających pękami z wierzchołków pędów, nazywanych pniami. Kwitnące gatunki
i odmiany juki swoim egzotycznym wyglądem wzbudzają powszechny zachwyt. Kwiat juki jest u wszystkich gatunków jednakowo zbudowany - ma sześć
płatków, sześć pręcików i jeden słupek. Owocem juki jest torebka. Sztywne,
lancetowate liście byliny służą do produkcji mat i lin, a także szpagatu,
tkanin i papieru.
Jeśli szukasz firmy, która wykona aranżację ogrodu, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie
Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza uzyskasz dostęp do
najlepszych ofert sprawdzonych fachowców.
Juka ogrodowa - jak wygląda?
W Polsce najbardziej znana jest
zimotrwała juka ogrodowa, tworząca rozety silnych, ostro zakończonych liści. W
tej roli w naszym klimacie spełniają się głównie różne odmiany juki
karolińskiej. Juka karolińska (yucca filamentosa), zwana też juką włóknistą,
pochodzi z suchych i ciepłych południowo-wschodnich rejonów Ameryki Północnej.
Te piękne kwiaty ogrodowe rosną tam w przybrzeżnym pasie Oceanu Atlantyckiego,
od Marylandu do Florydy.
Juka karolińska w ogrodzie
Juka karolińska w ogrodzie należy do rodziny
agawowatych. Juki karolińskie to długowieczne kwiaty ogrodowe o krótkich,
zdrewniałych łodygach, częściowo zagnieżdżonych w ziemi. Kremowo-białe lub
blado-seledynowe kwiaty mają kształt zwisających dzwonków i są zebrane w
atrakcyjne wiechy. Juka karolińska kwitnie zazwyczaj w lipcu i sierpniu.
Podczas silnych podmuchów wiatru jej ogromne wiechy mogą się złamać, dlatego
warto przygotować dla nich odpowiednie podpory. W trakcie kwitnienia te piękne
kwiaty ogrodowe wytwarzają słodki nektar, bardzo lubiany przez motyle i
pszczoły. Ogród zdobi nie tylko atrakcyjny kwiat, ale również rozety
niebieskawo-zielonych liści, dorastających do nawet siedemdziesięciu
centymetrów wysokości. Juka karolińska ma liście wąskie, matowe, ostro
zakończone i poskręcane na krawędziach.
Juka ogrodowa - wygląd
Juka ogrodowa tworzy mocno
rozrośnięte kępy bez pnia oraz głęboki system korzeniowy. Roślina ta najlepiej
prezentuje się w naturalistycznych aranżacjach, w towarzystwie traw i
sukulentów. Ładnie wygląda też w alpinarium. Juka karolińska pięknie zdobi również
trawniki albo rabaty wypełnione żwirem, tłuczniem lub drobnymi kamykami.
Doskonale nadaje się do kompozycji utrzymanych w śródziemnomorskim lub
pustynnym stylu. Te ładne kwiaty ogrodowe znakomicie sprawdzają się nawet w
niewielkich przydomowych nasadzeniach. Ze względu na wymagania stanowiskowe,
odpowiednim towarzystwem są dla nich rojniki, rozchodniki oraz rośliny o
podobnie egzotycznym wyglądzie. Przeczytaj także nasz artykuł: Najlepsze krzewy ozdobne do twojego ogrodu.
Juka ogrodowa - jak pielęgnować?
Pielęgnacja juki zimą
Juki ogrodowe są całkowicie odporne
na mróz. Jednakże w warunkach klimatycznych wschodniej Polski warto te
ciepłolubne kwiaty ogrodowe przykryć na zimę chochołem ze słomy lub tektury
albo grubym pudełkiem. Okryte na zimę, wiosną będą miały ładny i zdrowy,
zielony kolor. Przed zimą można też zebrać całą rozetę liści i związać luźno na
szczycie sznurkiem. Rozwiązujemy juki po ustąpieniu mrozów, czyli zazwyczaj na
przełomie marca i kwietnia. Zimą szkodzi jukom przede wszystkim nadmiar wody w
ziemi i wówczas roślina gnije.
Stanowisko dla juki ogrodowej
Zaleca się wręcz sadzić te kwiaty
ogrodowe na stanowiskach lekko wzniesionych, na skalniakach albo na podniesionych
rabatach. Juka ogrodowa może też rosnąć w donicy, pod warunkiem, że
pozostawiona na mrozie, zostanie dobrze zabezpieczona. Kwiaty doniczkowe na balkonie będą stanowiły dla niej ciekawe towarzystwo. Przesadzanie juki
ogrodowej rosnącej w donicy nie powinno mieć miejsca zbyt często, dlatego warto
umieścić ją od razu w odpowiednio dużym pojemniku.
Uprawa i pielęgnacja juki to
czynności niezbyt pracochłonne. Nawet przesadzanie juki ogrodowej należy do
prostych czynności. Trzeba wiedzieć, że juka ogrodowa lubi stanowiska bardzo
nasłonecznione i suche.
Juka ogrodowa a podłoże
Ziemia, w której rośnie ogrodowa juka powinna być
dobrze zdrenowana, przepuszczalna, piaszczysta i bez wodnych zastoisk. Juka
ogrodowa preferuje gleby umiarkowanie zasobne w składniki pokarmowe, dlatego
częste nawożenie roślin nie jest wskazane. Nie toleruje juka miejsc stale
wilgotnych, zalewanych i podmokłych. Jeśli zdarzyło nam się posadzić roślinę w
takim właśnie miejscu, trzeba konieczne zdecydować się na przesadzanie juki
ogrodowej. Jest natomiast juka doskonale przygotowana do długich okresów suszy.
To kwiat z natury bardzo odporny na szkodniki i choroby juki, dlatego
pielęgnacja juki ogranicza się do niezbędnych prac. Pierwsze nawożenie roślin
powinno mieć miejsce wiosną. Zabieg ten powtarzamy potem od kwietnia do lipca. Jeśli
szukasz inspiracji na krzewy liściaste i ozdobne, znajdziesz je w tym
miejscu.
Sadzenie i przesadzanie juki ogrodowej
Juka ogrodowa występuje w różnych
odmianach. Szeroko rozgałęzione pędy tworzy w lecie yucca flaccida. Juka flaccida
ivory ma kwiaty długości około sześciu centymetrów. Została wyhodowana w Anglii
w ubiegłym wieku. Jest to gatunek o dużej mrozoodporności, nawet do - 21oC.
Istnieją też odmiany juki ogrodowej o kolorowych liściach, na przykład bright
edge lub color guard. Bright edge ma liście zakończone białym obrzeżem,
natomiast color guard ma brzegi zielone, a środek kremowy.
Kiedy juka ogrodowa przekwitnie, roślina
mateczna zamiera, natomiast w jej miejsce wyrastają u podstawy rośliny
zastępcze. Po przekwitnięciu trzeba też obciąć pędy kwiatowe. Wówczas z
podziemnych bocznych pędów wyrosną liście, z których w następnym roku rozwiną
się trzy albo cztery nowe rozety. Te nowe kwiaty ogrodowe warto jeszcze
podzielić na kilka sadzonek. Przesadzanie juki ogrodowej w fazie nowych
odrostów powinno być poprzedzone obsuszeniem miejsc cięcia przez parę godzin.
Dopiero po tym zabiegu sadzimy rośliny w piasku. Pielęgnacja juki ogranicza się
wówczas do dbałości o wilgotność podłoża.
Sadzenie i przesadzanie juki
ogrodowej nie jest trudne, ponieważ roślina przyjmuje się bardzo łatwo.
Przesadzanie juki ogrodowej wyrosłej z młodych sadzonek na miejsce stałe
powinno nastąpić w sierpniu lub wrześniu. Zabezpieczone na zimę młode kwiaty ogrodowe powinny
zakwitnąć po dwóch - trzech latach. Odpowiednio pielęgnacja juki sprawi, że
będą rosły przez wiele lat, rozsiewając swój urok na rabacie. Choć przesadzanie
juki ogrodowej jest bardzo proste, roślina może rosnąć w tym samym miejscu
bardzo długo. Juki nieprzesadzane potrafią wypuścić nawet do dziewięciu pędów
kwiatostanowych. Z obserwacji ogrodników praktyków wynika, że przesadzanie juki
ogrodowej daje wręcz słabsze przyrosty. Gdy te kwiaty ogrodowe rosną w stałym
miejscu, lepiej też kwitną. Jeśli szukasz inspiracji na drzewa owocowe i
ozdobne, znajdziesz je w tym artykule.
Juka domowa - jak pielęgnować?
Juki to również bardzo popularne
rośliny doniczkowe rosnące w formie krzewu lub drzewa. Juka domowa wytwarza
białe lub kremowe dzwonkowate kwiaty zebrane w duże wiechy. Często po
przekwitnięciu roślina rozgałęzia się.
Kwitnienie i owocowanie juki ogrodowej
Juka doniczkowa kwitnie latem. Nie zawsze
jednak zakwita w domu, bowiem tylko właściwa pielęgnacja juki owocuje
kwitnięciem w mieszkaniu. Nie każdy jednak wie, jak pielęgnować te rośliny.
Warto na przykłada wiedzieć, że kiedy kwiaty przekwitną, trzeba je usunąć.
Jakie podłoże i stanowisko lubią te kwiaty ogrodowe?
Trzymana w pomieszczeniu albo
wystawiona na balkon juka domowa potrzebuje zasadowej, przepuszczalnej,
piaszczystej ziemi. Te duże rośliny doniczkowe mogą też rosnąć w żyznym
gliniastym podłożu albo w dobrej ziemi ogrodniczej zmieszaną z nawozem. 1/3
objętości podłoża powinien stanowić torf lub ziemia próchniczna. Juka domowa
potrzebuje też dużo słońca, dlatego donica z rośliną powinna stać w słonecznym
miejscu. Zbyt mała dawka światła oraz zbyt dużo wody powoduje wiotczenie,
wydłużanie się i więdnięcie liści.
Uprawa i pielęgnacja juki w domu jest
bardzo łatwa. Roślina ta dobrze znosi warunki panujące w pomieszczeniach.
Wymaga jednak świeżego powietrza i dobrego oświetlenia. Juka domowa doskonale
rośnie przy otwartym latem oknie. W lecie można też wynieść ją do ogrodu, na
balkon lub taras i trzymać w zacisznym miejscu. W okresie wegetacji juka domowa
potrzebuje temperatury w granicach od 10 do 12 stopni Celsjusza w nocy i 21
stopni w dzień. Silnie rosnące okazy nawozi się raz na dwa - trzy tygodnie
wieloskładnikowymi odżywkami. Wskazane jest odżywianie roślin płynnym nawozem.
Korzystnie na wzrost rośliny wpływa nawożenie organiczne roztworem gnojowicy z
wodą w stosunku 1:10. Pielęgnacja juki doniczkowej polega też na odpowiednim
jej podlewaniu. Aby zapewnić dostęp powietrza do korzeni, najlepiej jest
nawadniać podłoże zanurzając doniczki w wodzie tak długo, aż ulotnią się
pęcherzyki powietrza. Na skutek zbyt obfitego podlewani roślina może zwiędnąć i
wtedy łatwiej zapada na choroby juki. Więcej porad na temat krzewów zebraliśmy dla ciebie w tym miejscu.
Rozmnażanie i przesadzanie juki domowej
Juki domowe wytwarzają korzeniowe
odrosty, z których powstają nowe rośliny doniczkowe. Można też ukorzenić
fragmenty pędów albo krótkie odrosty pojawiające się na pniu. Nowe rośliny
doniczkowe sadzimy pojedynczo do mieszaniny torfu z piaskiem. Doniczki ustawiamy
w ciepłym, jasnym i osłoniętym miejscu, w temperaturze od 20 do 25 stopni
Celsjusza. Możemy też przycinać starsze rośliny na wysokości od 20 do 40
centymetrów, a pozostałą część pnia pociąć na dziesięcio- czy
piętnastocentymetrowe kawałki i ułożyć w piasku, gdzie się ukorzenią i
wypuszczą nowe liście. Młode, dopiero ukorzenione rośliny doniczkowe, powinno
się przesadzać co roku. W mieszkaniu juka może rosnąć nawet piętnaście lat.
Juki domowe przesadzamy też zaraz po zakupieniu, a potem co dwa - cztery lata.
Kupując jukę trzeba koniecznie sprawdzić, czy jej pień nie rusza się. W
przeciwnym razie najlepiej zrezygnować z kupna, bowiem zbyt mała ilość korzeni
nie jest w stanie wyżywić całej rośliny. Jej liście zaczną żółknąć i uschną.
Juka domowa - gatunki yucca gloriosa i yucca aloifolia
W naszym kraju najbardziej popularna
jest juka doniczkowa gloriosa. Dla ozdoby mieszkań lub budynków użyteczności
publicznej sadzi się też gatunek yucca aloifolia.
Yucca gloriosa tworzy krótką łodygę i
dorasta do jednego metra wysokości. Ma bardzo wąskie, około półmetrowej
długości liście. Od lipca do września kwitnie kremowobiałymi, często czerwono
nabiegłymi kwiatostanami, o długości do dwóch metrów. W Europie występuje w
stanie zdziczałym w basenie Morza Śródziemnego. Yucca aloifolia (juka
aloesowata) jest jeszcze łatwiejsza w uprawie. To bardzo pospolity gatunek. Jej
liście są spiczaste, lancetowate i sztywne. Dorastają do stu pięćdziesięciu
centymetrów długości. Gatunek ten rośnie bardzo wolno, ale w donicy może osiągnąć
kilka metrów wysokości. W stanie naturalnym wydaje mięsiste, jadalne owoce.
Starsze rośliny od sierpnia do września pokryte są kremowobiałymi kwitami z
zieloną lub czerwononiebieską nasadą. Juka doniczkowa aloifolia wytrzymuje
niewielkie przymrozki. Może ją więc wynieść na balkon lub taras na cały sezon.
Trzeba jednak uważać na jej ostre liście, które mogą kaleczyć.
Gatunki i odmiany juki domowej
Juka drzewiasta
Juki drzewiaste (yucca brevifolia)
należą do pospolitych roślin pustynnych obszarów Zatoki Kalifornijskiej. W
naturze dorastają do dwudziestu metrów wysokości, a ich pień osiąga ponad metr
średnicy. Uprawiane jako rośliny doniczkowe mają dużo mniejsze rozmiary i
tworzą rozgałęziające się krzewy lub drzewa liściaste. W domu można uprawiać też rośliny
doniczkowe gatunku yucca elephantipes. Juka ta pochodzi z Meksyku i Gwatemali,
gdzie znana jest pod nazwą juki bezbronnej. Kwiat ten po kilku latach utworzy
zgrubiałą u nasady łodygę. W naturze łodygi tworzące pień wyrastają z
rozszerzonej podstawy do wysokości trzynastu metrów i rozgałęziają się z
wiekiem. Zakończone są rozetą błyszczących, zielonych, z szerokimi brzegami i
miękkim końcem liści, o szerokości do dziesięciu centymetrów i długości do
nawet stu centymetrów. Jest to roślina o bardzo delikatnych liściach. Wieńczy
ją pióropusz złożony z długich i wąskich liści.
Juka gwatemalska
Yucca elephantipes to gatunek
ciepłolubny, uprawiany w pojemnikach w pomieszczeniach. Dodatkowo latem można
ją wystawić na świeże powietrze. Juka ta powinna rosnąć w donicy dużych rozmiarów,
ponieważ osiąga wysoki wzrost i szerokość. Znane są odmiany juki bezbronnej
nazywane variegata lub marginata. Odmiana variegata (marginata) ma dwukolorowe
liście. Juka ta pochodzi z Kalifornii.
Juka domowa - na co zwrócić szczególną uwagę?
Ze względu na rozrastające się
korzenie juka domowa powinna rosnąć w głębokim pojemniku z odpowiednio grubą
warstwą drenażu. Latem przenosimy te rośliny doniczkowe na balkon, ponieważ
bardzo lubią przewiewne i ciepłe miejsca. Juki wystawione na balkon podlewamy
obficie, natomiast stojące w pomieszczeniach - umiarkowanie. Juka doniczkowa
wytrzymuje niewielkie mrozy, więc do domu można ją przenieść dopiero po
pierwszym ochłodzeniu. Podlewamy wówczas bardzo ostrożnie. Zimą rośliny
doniczkowe gatunku yucca powinny być chronione w chłodnym i jasnym
pomieszczeniu o temperaturze od 7 do 10 stopni Celsjusza. Podlewamy je wówczas
w zależności od temperatury otoczenia. Okres spoczynku juki trwa od września do
lutego.
Juka to bardzo zdrowa roślina. Ze
względu na budowę liścia rzadko bywa atakowana przez szkodniki i narażona na
choroby juki. Rośliny chorują, gdy są osłabione albo gdy mają zbyt ciemno i
mokro. Szkodzi im też zbyt wysoka temperatura w okresie spoczynku, powodując
wyrastanie wiotkich i bardzo delikatnych liści, łatwo porażanych przez choroby
juki i szkodniki. Juka doniczkowa bywa też czasami atakowana przez grzyby.
Grzybowe choroby juki objawiają się głównie żółknięciem i usychaniem liści. Na
roślinie mogą też pojawić się tarczniki, przędziorki lub inne owady. Warto więc wiedzieć, jak pielęgnować juki, by uniknąć
zagrożenia. Pielęgnacja juki domowej powinna
koniecznie uwzględnić odpowiednie nawożenie. Od marca do sierpnia odżywiamy
juki co trzy tygodnie. Zakurzone rośliny przecieramy delikatnie szmatką. Jeśli
szukasz inspiracji, sprawdź także nasz artykuł, jakie drzewa ozdobne i owocowe wybrać do ogródka.
Literatura:
- Dąbrowska G., Droga usłana
jukami. „Przepis na Ogród” 2011 nr 7, s. 12-13.
- Duda B., Jukka - yucca.
„Działkowiec” 1972 nr 8-9, s. 128.
- Haberer M., Atlas kieszonkowy.
Byliny. 313 bylin do ogrodu i parku. 316 barwnych zdjęć, 13 rysunków.
Warszawa [brak r. wyd.].
- Heitz H., Rośliny doniczkowe.
Ilustrowany poradnik dla miłośników roślin doniczkowych. 350 barwnych
zdjęć i 140 rysunków. Warszawa 1992.
- Juka karolińska. Yucca
filamentosa. „Mam Ogród” 2016 nr 11, s. 31.
- Klock P., Rośliny w dużych
pojemnikach. Wystrój balkonów, tarasów, ogrodów. Warszawa 1999.
- Novák F. A., Wielki atlas
roślin. Warszawa 1987.
- Philips R., Rix M., Rośliny
ogrodowe. Ponad 1500 specjalnie fotografowanych i starannie opisanych
roślin możliwych do uprawiania w naszej strefie klimatycznej. Warszawa
1999.
- Podbielkowski Z., Geografia
roślin. Warszawa 1991.
- Podbielkowski Z., Słownik roślin użytkowych. Warszawa 1985.
- Rak J., Juka w mieszkaniu. „Działkowiec” 1987 nr 5, s. 4.
- Rośliny pokojowe. Praktyczna encyklopedia. Warszawa 2009.
- Ulanowski K., Rośliny
doniczkowe. Dom z pasją. [Brak m. i r. wyd.].
- Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe. T.
2. Warszawa 1998.