Kocanka piaskowa — opis gatunku, wymagania, uprawa i właściwości lecznicze rośliny
Bardzo częstym gościem na
polskich rabatach jest kocanka piaskowa, która cieszy się popularnością wśród
wielbicieli zielarstwa i naturalnych metod leczniczych. Oprócz swoich
dobroczynnych właściwości roślina prezentuje się niezwykle ciekawie w
zestawieniu z innymi kwiatami i krzewami. Jednak mimo wszystko najczęściej
spotykana jest wśród właścicieli działek i ogrodów, których pasją są zioła i
motyle. Roślina ta jest niezwykle lubiana przez rusałkę osetnika, gdyż jest
jego żywicielską rośliną. Mimo oczywistych walorów niektórzy posiadacze tej
rośliny nie mają pojęcia o jej dobroczynnych i leczniczych właściwościach w
szczególności na wątrobę i cały układ trawienny.
Jeśli
szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o
roślinach leczniczych.
Kocanka piaskowa
(Helichrysum arenarium)
Kocanka należy do gatunku roślin astrowatych. Rośnie w Europie i na
Syberii. W Polsce jest rośliną pospolitą reprezentującą zioła lecznicze.
Kocanka piaskowa osiąga do 30 cm wysokości, ma kolor szary i pokryta jest
srebrnymi włoskami. Pod powierzchnią wytwarza kłącze. Kwiaty są skupione w
baldachy i kształtują wiechę o żółto pomarańczowym kolorze.
Roślinę tą charakteryzuje obupłciowość, zapylana jest przez owady i
wytwarza owoce jako 1 milimetrowe kanciaste niełupki. Okres kwitnienia przypada
od lipca do października. Roślina ta najczęściej rośnie na glebach
piaszczystych, na ugorach i nieużytkach. Często spotkać ją można na brzegach
lasów, gdzie malowniczo wyznacza granicę lasów i łąk. Kocanka to roślina
żywicielska larw motyla rusałki osetnik, a podczas kwitnienia lubi ją odwiedzać
również rusałka admirał. Helichrysum arenarium w Polsce jest pod częściową
ochroną.
Właściwości lecznicze
Helichrysum arenarium
Kocanka piaskowa cieszy się sporą popularnością wśród roślin leczniczych
spotykanych w Polsce ze względu na swoje unikalne właściwości. Roślin ta ma
dobry wpływ na wątrobę, wspomaga jej regenerację i pomaga w poprawie procesów
trawiennych. W przypadku schorzeń układu pokarmowego bardzo dobry efekt
przynosi zastosowanie naparów ziołowych i wyciągów z kocanek. Zawarte w wyciągu
z kocanki kwasy fenolowe i bioflawonoidy, które mają właściwości antybiotyczne,
a olejek eteryczny z kocanek hamuje rozwój bakterii i drożdżaków.
Helichrysum arenarium pozwala również, na lepsze przyswajanie składników
odżywczych ze spożywanych produktów co również wspomaga trawienie, ale i
pozwala na szybszą regenerację organizmu po przebytych chorobach czy
przeziębieniach. Ma właściwości moczopędne i żółciopędne, przez co wspomaga
leczenie zakażeń układu moczowego i chorób wątroby. Wykorzystywana jest też w
leczeniu chorób reumatycznych.
Należy wspomnieć, że kocanka cieszy się sporą popularnością w kosmetologii.
Wspomaga walkę z pękającymi naczynkami, krwiakami i siniakami. Łagodzi ich
objawy i zapobiega powstawaniu nowych przebarwień, wzmacniając skórę i
likwiduje opuchliznę.
Ogromne właściwości lecznicze posiada kwiatostan tej rośliny, które
zbierany jest najczęściej na początku kwitnienia, gdy kwiat kocanki nie jest w
pełni otwarty. Zebrane kwiatostany, trzeba najpierw wysuszyć i dopiero później
nadają się do wykorzystania. W sklepach zielarskich najczęściej można spotkać
gotowy susz z kwiatów kocanek, z którego można sporządzać napar do picia.
Wystarczy 1 łyżeczkę suszu zalać wodą i odczekać 5 minut, aby napar był gotowy
do picia.
Samodzielnie wykonana w domu może być również nalewka z kocanki, która
jest ogromnie popularna wśród wielbicieli tego typu ziół i trunków. Jednak do
sporządzenia nalewki należy wykorzystać świeżo zerwany i oczyszczony
kwiatostan. Żeby pozbyć się ewentualnych robaków, które przyciąga jej piękny i
żółty kolor, warto rozłożyć zerwane kwiaty na białym prześcieradle na około 30 min
do godziny. Po tym czasie każdy kwiat kocanki należy zalać spirytusem i
odrobiną wody, a później szczelnie zamknąć. Taką nalewkę macerujemy przez około
14 dni, co jakiś czas potrząsając, a po tym czasie przecedzamy ją i przelewamy
do butelki, w której ma być przechowywana.
Natomiast w aptekach i sklepach zielarskich można nabyć olej z tej
rośliny, który często wykorzystywany jest w walce z pękającymi naczynkami. Ma
on działanie obkurczające i zapobiega powstawaniu nowych pajęczynek. Jego
zastosowanie pomaga też w szybszym zwalczaniu siniaków i sprawia, że znika
opuchlizna. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o odmianach i uprawie kocanki.
Uprawa kocanek i wymagania
Kocanka piaskowa doskonale radzi sobie w ubogich w składniki mineralne
glebach lub na piaszczystych stanowiskach. Najlepiej czuje się w pełnym słońcu,
które zapewnia jej odpowiednią suchość podłoża. Nie znosi zbyt mokrej gleby,
która wywołuje u niej zamieranie lub choroby grzybowe, które są dla niej
zabójcze. Z uwagi na swoje możliwości adaptacyjne i występowanie na Syberii,
jest odporna na mróz i nie wymaga okrywania. Jednak trzeba zapewnić jej
odpowiednie miejsce, które o każdej porze roku zapewni jej odpowiednią suchość
podłoża, w którym rośnie.
Rozmnażanie tej rośliny jest niebywale proste. Można rozmnażać ją przez
podział kłączy obecnych pod powierzchnią lub przez wysiew nasion. Z racji tego,
że kocanka nie jest rośliną wymagającą. Większą uwagę należy zwrócić, żeby nie
rozrastała się za bardzo, zagłuszając inne mniejsze rośliny. Mimo że nie jest
rośliną ekspansywną w miejscu, w którym odpowiada jej podłoże, potrafi
rozrastać się, systematycznie powiększając swoje siedlisko i tworząc żółte
połacie. Dobrym pomysłem, może okazać się wykorzystanie jej do obsadzenia
skarp, na których po rozrośnięciu się stworzy żółte morze kwiatów, eliminując
trawę i chwasty.
Ta bylina idealnie sprawdzi się w ogrodach żwirowych i na skalniakach,
na których będzie tworzyła spójną aranżację z goździkami, krwawnikami lub
innymi kocankami. Jako roślina typowo letnia, cieszy swoim kwitnieniem przez
całe lato aż do wczesnej jesieni. A w domach może cieszyć o wiele dłużej,
stanowiąc piękną jesienną dekorację wnętrz z uwagi na swoje właściwości, które
po ususzeniu pozwalają jej zachować piękny i żywy kolor. Dlatego bardzo często
uprawiana jest przez wielbicieli suszonych kwiatów, którzy doceniają ją za
możliwości estetyczne i ozdobne w jesiennych bukietach, ale również przez ludzi
chorujących na wątrobę i mających inne problemy trawienne.
Kocanka piaskowa i
ciekawostki z nią związane
Kocanka piaskowa to ziele znane pod wieloma nazwami będącymi w użytku w
zależności od regionu. Najczęściej mówi się o niej jako żółtym nieśmiertelniku,
kocich łapkach ze względu na kwiaty, które przypominają poduszeczki
znajdującymi się pod łapkami tych zwierząt. Trochę rzadziej spotkać można nazwy
takie jak szarotka piaskowa i suchołuska.
Helichrysum arenarium wywodzi się od greckich słów helios-słońce,
chyros-złoto oraz łacińskiego arena-piasek. Każde z tych słów bez wątpienia
oddaje charakterystyczny wygląd tej wspaniałej rośliny.
Kocanka Piaskowa znajduje się pod częściową ochroną w Polsce, ze względu
na popularność, którą zyskała przez swoje lecznicze działanie. Dziko rosnąca
roślina, zaczęła znikać z wcześniej zajmowanych miejsc i stała się celem
zbieraczy, którzy na dużą skalę zrywali każdy znaleziony kwiatostan tej rośliny
i niszczyli jej siedliska. Obecnie najlepszym rozwiązaniem jest zakup tego
ziela w sklepach zielarskich lub aptekach, ewentualnie własna amatorska uprawa
na działce rekreacyjnej lub w przydomowym ogrodzie.