Kopytnik pospolity

Kopytnik pospolity - charakterystyka, stanowisko, wymagania

Kopytnk pospolity europejski (Asarum europaeum) jest rodzimą byliną, którą możemy spotkać w wilgotnych liściastych i mieszanych lasach, wśród zarośli i nad zbiornikami wodnymi. Uwagę zwracają błyszczące liście, swoim kształtem przypominające końskie kopyto, stąd nazwa rośliny. Kopytnik wykorzystywany jest w ogrodzie do zadarniania zacienionych miejsc - tworzy gruby zimozielony kobierzec. Sklep ogrodniczy oferuje ukorzenione sadzonki, za niewysoką cenę. W medycynie znajduje zastosowanie ziele (Herba Asari), z którego sporządza się lecznicze preparaty. Poznaj, jakie właściwości lecznicze ma dekoracyjna roślina i przeczytaj, jak wygląda jej uprawa w ogrodzie.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o roślinach okrywowych.

Asarum europaeum – opis gatunku i występowanie

Kopytnik europejski występuje na terenie Europy oraz na Syberii. W Polsce zasiedla lasy i zarośla, na terenie całego kraju, rzadziej spotykany jest w rejonach zachodnio-północnych. Roślina preferuje wilgotne stanowiska, o próchnicznej i gliniastej glebie, o zasadowym i obojętnym odczynie pH. Kopytnik pospolity wykorzystywano w medycynie ludowej - nadmierny zbiór doprowadził do znacznego zmniejszenia się liczby stanowisk. Do 2014 roku gatunek objęty był częściową ochroną.

Kopytnik tworzy pełzające kłącza, z których wyrastają dekoracyjne ciemnozielone i błyszczące liście, utrzymujące się na długich omszonych ogonkach. Liście osiągają do 6 cm długości oraz do 8 cm szerokości. Z czasem roślina zadarnia stanowisko, a niskie kępy dorastają do około 20 cm wysokości. Purpurowe dzwonkowate kwiaty rozwijają się tuż nad ziemią. Trudno je zauważyć wśród gęstego ulistnienia. Kopytnik europejski kwitnie od marca do maja. Bylina wydziela niezbyt przyjemny zapach, wabiący owady zapylające, głównie muchówki. Kwiaty zawiązują również owoce - torebki, zawierające nasiona, roznoszone przez mrówki.

Rodzaj Asarum, z rodziny roślin kokornakowatych, tworzy około 90 gatunków, w tym, oprócz Asarum europaeum, dekoracyjne byliny, chętnie uprawiane w ogrodach. Urodę kopytników ukazują zdjęcia bylin, zamieszczone w atlasach roślin lub na internetowych stronach sklepów ogrodniczych. Do ciekawych gatunków należą:

• kopytnik długopłatkowy (Asarum caudatum) – rośnie w Ameryce Północnej, w lasach iglastych,
• kopytnik kanadyjski (Asarum canadense) - występuje w Ameryce Północnej, w lasach liściastych,
• kopytnik Hartwega (Asarum hartwegii) - roślina preferuje suche stanowiska, tworzy drobne kwiaty, o szerokości około 1 cm,
• kopytnik olbrzymi (Asarum maximum – gatunek spotykany w Chinach. Oryginalne duże kwiaty, o szerokości około 6 cm, wyróżniają się białą podstawą purpurowych listków okwiatu.

Kopytnik europejski – uprawa i zastosowanie mrozoodpornej byliny

Kopytnik pospolity – opis uprawy

Cieniolubna bylina nadaje się do zadarniania wilgotnych i umiarkowanie wilgotnych miejsc w ogrodzie. Dobrze rośnie na stanowisku o żyznym i próchnicznym podłożu, zawierającym wapno. Uprawa mrozoodpornej rośliny możliwa jest w całym kraju. Przez cały rok kopytnik tworzy ozdobne ciemnozielone liście. Zimową skuteczną ochronę stanowią opadające z drzew i krzewów liście, na co wskazują opinie ogrodników. Osłonę przed spadkiem temperatury uzyskamy również, stosując agrowłókninę, zabezpieczenie roślin stroiszem lub podsypanie, jesienią, ziemią kompostową lub liściową.

Rozmnażamy kopytnik wiosną, poprzez podział kłączy. Ukorzenione sadzonki sadzimy na stałe miejsce od kwietnia do końca września. Odpowiednia odległość między sadzonkami wynosi około 25 cm. Na 1 m2 powinno przypadać do 15 roślin. Kopytnik pospolity cechuje umiarkowana siła wzrostu, co należy wziąć pod uwagę, decydując się na uprawę zadarniającej byliny. Po 10 latach rozwoju, kępa osiągnie około 40 cm szerokości.

Pielęgnacja Asarum europaeum polega na podlewaniu byliny w czasie upałów i przedłużających się suchych okresów. Zasilanie kopytnika przeprowadzamy po 3 latach od zasadzenia rośliny. Na wiosnę, w marcu, rozkładamy kompost, lekko mieszając nawóz z podłożem. Kompostowanie jesienne najlepiej wykonać na przełomie września i października, co dodatkowo pomoże ochronić korzenie kopytnika przez spadkiem temperatury. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie głowienki pospolitej?

Kopytnik pospolity w ogrodzie – oryginalna dekoracja za niewysoką cenę

Kopytnik europejski najpiękniej wygląda na wiosnę, kiedy tworzy młode świeże pędy. Nadaje się na trawniki alternatywne, do zadarniania zacienionych i trudno dostępnych miejsc w ogrodzie. Atrakcyjnym towarzystwem, o podobnych zadarniających właściwościach i niewielkich wymaganiach, są również takie rośliny, jak barwinek, w czasie kwitnienia dekorujący ogród na niebiesko lub ciemnozielony bluszcz, zazieleniający podłoże i pnący się po drzewach. Kopytnik pięknie prezentuje się na tle paproci.

Na stanowiskach rzadziej zadrzewionych, z większym dostępem do światła, możemy zasadzić kopytniki pod krzewami. Efektowny oliwnik baldaszkowaty (Elaeagnus umbellata) jest liściastym krzewem, dekorującym ogród w maju i w czerwcu żółtymi drobnymi i miododajnymi kwiatami. Jesienią pojawiają się smaczne ciemnoczerwone owoce. Na zimę oliwnik baldaszkowaty zrzuca liście, które, opadając na zielony dywan kopytnika pospolitego, chroni bylinę przed mrozem.

W sąsiedztwie cieniolubnych kopytników, w miejscach lekko zacienionych i słonecznych, warto zasadzić byliny tworzące barwne kwiaty. Firletka kwiecista (Lychnis coronaria), w lipcu i w sierpniu obficie kwitnie. Firletka kwiecista tworzy kwiaty w kolorze fuksji, o średnicy 3 cm, wspaniale kontrastujące z zielenią, otaczającą rabaty. Zdjęcia ogrodowych wnętrz oraz opinie architektów krajobrazu pomogą zestawić ze sobą rośliny, najlepiej nadające się do naszego ogrodu.

Sklep ogrodniczy oferuje swoim klientom ukorzenione sadzonki kopytnika pospolitego. Za 1 sztukę, o wysokości 10 cm, zapłacimy około 21 zł. Bardziej opłacalny jest hurtowy zakup – cena od 51 sztuk wynosi około 18,30 zł za sztukę.

Ziele kopytnika europejskiego – właściwości lecznicze

Surowiec zielny zbierany jest wraz z kłączem, zawierającym olejek eteryczny.  Preparaty, sporządzane z kopytnika pospolitego, mają działanie wykrztuśne, a w dawkach większych – prowadzą do wymiotów, ułatwiając pozbywania się wydzielin, zalegających w jelitach i w żołądku. Olejek, otrzymywany z kłączy kopytnika, zawiera azaron, związek, obecny także w olejku z kłaczy tataraku. Opinie naukowców wskazują, że działa uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy.

Kopytnik pospolity dostarcza surowca zielnego po 3 latach rozwoju. Liście kopytnika pozyskuje się w czasie pogodnej aury, latem, w sierpniu oraz jesienią, natomiast kłącza zbierane są na wiosnę i jesienią. Suszenie ziela odbywa się w suchych i przewiewnych miejscach, w temperaturze otoczenia do 30 stopni Celsjusza. Preparaty, otrzymywane z Asarum europaeum, stosujemy po konsultacji z lekarzem, bowiem kopytnik jest rośliną toksyczną.

Sklep zielarski oferuje suszone ziele oraz suszone kłącza kopytnika, służące do przygotowania naparów i nalewek. Sproszkowany susz stosowany był podobnie jak tabaka – wciągano proszek nosem, co pozwalało uzyskać efekt odprężenia. Sproszkowany kopytnik niekiedy używany jest jako przyprawa, nadająca potrawom imbirowego posmaku.