Kruszyna
pospolita to niewielkie drzewa lub krzewy liściaste, które swoją nazwę zawdzięcza kruchym
gałązkom. Nie jest trudna i wymagająca w uprawie. Jej wspaniałe właściwości
lecznicze są docenianie przez wszystkich zielarzy.
Jeśli interesują cię także inne krzewy liściaste
do twojego ogrodu, inspiracje zebraliśmy dla ciebie w tym miejscu.
Kruszyna
pospolita (rhamnus frangula) – opis, charakterystyka i uprawa kruszyny
pospolitej
Kruszyna
pospolita (frangula alnus)
Kruszyna pospolita (frangula alnus) pochodzi z północno-zachodniej
Afryki. Jej występowanie rozciąga się również na obszarze całej Europy aż do
Azji. Bardzo dobrze radzi sobie również na terenie Ameryki Północnej. W wielu
stanach Ameryki uważana jest za chwast, ponieważ stała się gatunkiem
inwazyjnym. To popularne kzewy liściaste.
W Polsce występuje prawie na całym obszarze
niżowym, jak również na niższych partiach terenów górzystych. Te krzewy leśne
można spotkać na brzegach rzek i jezior, a także na torfowiskach. Kruszyna
pospolita pochodzi z rodziny szakłakowatych (rhamnus frangula). Jej liście są
krótko zaostrzone i nieregularne.
Kruszyna pospolita ma typowy krzaczasty pokrój.
Dorasta do około 7 metrów wysokości. Posiada delikatne kruche pędy, które
pokryte są owłosioną korą. Jej liście osiągają średnio około 5 centymetrów
długości. Z wierzchu są śliskie natomiast od spodu matowe. Kruszyna pospolita
to roślina miododajna. Ze względu na to, że długo kwitnie, stanowi idealny
pokarm dla pszczół.
W Polsce przez pewien czas roślina ta była objęta
ochroną ze względu na intensywne pozyskiwanie jej kory. Opis tej rośliny
znajdziemy w wielu encyklopediach zielarskich. Więcej inspiracji na krzewy
ogrodowe znajdziesz w
tym miejscu.
Uprawa kruszyny
pospolitej
Kruszyna pospolita (syn. frangula alnus) lubi
gleby wilgotne o lekko kwaśnym odczynie, a także próchnicze. Dobrze jednak radzi
sobie również na uboższym podłożu, które nie jest bardzo zasobne w wodę.
Odpowiada jej zarówno stanowisko słoneczne jak i zacienione. Warto zauważyć, że
jest to roślina mrozoodporna.
Swoje kwitnienie rozpoczyna w maju. Może ono
trwać nawet do września. Po zapyleniu kwiaty przekształcają się w drobne,
kuliste owoce, które na początku przybierają zielonkawy kolor a dojrzewając
robią się czerwone. Swoim wyglądem bardzo przypominają jagody. Niestety świeże
owoce kruszyny zjedzone w nadmiernych ilościach powodują objawy zatrucia w
postaci silnych biegunek i wymiotów.
Kruszyna pospolita to ziele bardzo tolerancyjne,
uprawa kruszyny pospolitej nie wymaga więc dużych nakładów czasowych. Nie
potrzebuje też dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych w postaci cięcia lub
nawożenia. Roślina lubi stanowisko słoneczne, a także półcieniste. Jej
rozmnażanie możliwe jest przez sadzonki pędowe, które są lekko zdrewniałe.
Uprawa kruszyny pospolitej nie jest problemowa, jeśli chodzi o szkodniki.
Natomiast może być narażona na rdzę owsa, którą wywołują grzyby. A może
zainteresuje cię także śliwa
wiśniowa?
Uprawa kruszyny pospolitej świetnie sprawdza się
w dużych ogrodach, parkach czy nasadzeniach naturalistycznych. To zioło posiada
bardzo charakterystyczną zaletę. Podczas jej uprawy możemy cały czas cieszyć
się owocami i kwiatami w różnej fazie wzrostowej. Poza tym jest to krzew bardzo
efektowny i delikatny.
Kruszyna
pospolita – jej właściwości lecznicze i zastosowanie
Właściwości
lecznicze
Kruszyna pospolita (frangula alnus) zawiera w
swoim składzie między innymi garbniki, sole mineralne i flawonoidy. Dodatkowo
owoce kruszyny zawierają cukry. Jednak najcenniejszym i najbardziej pożądanym
składnikiem są antrazwiązki, które pobudzają perystaltykę jelita grubego.
Antrazwiązki wykazują również właściwości przeczyszczające. Pamiętajmy jednak,
że owoce kruszyny powinny być poddane suszeniu.
Jednak nie tylko owoce kruszyny posiadają
właściwości lecznicze. Roślina ta ma bardzo wartościową korę, którą pozyskuje
się w okresie wczesnej wiosny. Kora kruszyny posiada właściwości żółciopędne.
Dlatego jej zastosowanie jest często nieodłącznym elementem przy chorobach
pęcherzyka żółciowego, jak również w chorobach wątroby.
Kora kruszyny nadaje się do użycia dopiero wtedy,
kiedy poddana jest przynajmniej dwugodzinnej obróbce w temperaturze 100 stopni.
Inną metodą może być leżakowanie w warunkach naturalnych przez rok. Ten czas
jest potrzebny na zajście w korze procesów enzymatycznych, dzięki którym
powstają glikozydy antrachininowe. Warto zauważyć, że świeża kora działa
wymiotnie, natomiast po jej wysuszeniu właściwości te znikają. A może
zainteresuje cię także perukowiec
podolski?
Ten krzew posiada również inne wartości
lecznicze. Działa on bakteriobójczo i potrafi niszczyć pasożyty. Wyniki badań
przeprowadzone przez włoskich lekarzy potwierdzają nie tylko właściwości
przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne, ale również działanie przeciwnowotworowe.
Wyciąg z kory kruszyny działa na komórki raka prostaty i ogranicza ryzyko jego
powstania. Hamuje również namnażanie grzybów.
Kruszyna pospolita nie powinna być jednak
stosowana przez kobiety, które karmią piersią. Ziele to i zawarte w nim związki
przechodzą do mleka matki. U dziecka mogą powodować biegunki, dlatego nie jest
wskazane stosowanie podczas karmienia preparatów z jego zawartością. Nie
powinny również jej stosować dzieci poniżej 10 roku życia. Ze względu na to, że
zioło to powoduje przeczyszczenie i ma działanie drażniące, kora kruszyny nie
powinna być stosowna przez osoby, które posiadają przewlekłe lub ostre
dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Może to przyczynić się do utraty
wody, a co za tym idzie ważnych elektrolitów i potasu.
Te krzewy leśne posiadają korzystne właściwości
lecznicze i jeśli są stosowane zgodnie z zaleceniami, będą skuteczne w leczeniu
zaparć.
Zastosowanie
kruszyny pospolitej
Kruszyna pospolita znalazła szerokie zastosowanie
w przemyśle farmaceutycznym. Jej właściwości lecznicze przyczyniły się do
produkcji preparatów, które korzystnie działają na układ pokarmowy. Jest składnikiem substancji przeczyszczających,
a także preparatów zwalczających otyłość. Wchodzi również w skład wielu
mieszanek ziołowych, z których sporządza się wyciągi i odwary. Jej zastosowanie
reguluje również przemianę materii, a także korzystnie działa przy
długotrwałych zaparciach lub zaparciach nawykowych, które są wywołane atonią
jelita grubego. Hamuje również wchłanianie przez jelita wody. Leczenie zaparć
nie powinno jednak trwać zbyt długo. Kilkudniowe używanie preparatów jest
wystarczające i na długo pozwala pozbyć się problemów.
W polskim lecznictwie ludowym kruszyna pospolita
znalazła zastosowanie nie tylko jako środek przeczyszczający, ale zewnętrznie
stosowano ją do zwalczania świerzbu.
Kruszyna pospolita posiada bardzo gorzki smak,
który pobudza działanie soków trawiennych. Dzięki temu jej zastosowanie ułatwia
przyswajanie pokarmów.
Kruszyna pospolita znalazła zastosowanie nie
tylko w medycynie, ale również wykorzystywana jest jako drzewo ozdobne. Ze
względu na to, że to drzewo miododajne, które zawiera dużo nektaru, korzystają
z niego pszczoły. W okolicach, gdzie rośnie kruszyna pospolita, pszczelarze
często stawiają swoje pasieki. Jeśli interesuje cię także uprawa derenia
jadalnego, porady znajdziesz w
tym artykule.
Kruszyna
pospolita - ciekawostki
Kruszyna pospolita to niezwykle delikatny krzew.
Jej nazwa pochodzi od kruchych i łamliwych gałązek. Kiedyś jej owocami barwiono
wełnę na fioletowy lub żółtozielony kolor, natomiast wywarem z kory - na
brunatno. Kora kruszyny była składnikiem, z którego wyrabiano proch
strzelniczy. Obecnie jej drewno wykorzystuje się do produkcji węgla
rysunkowego. Najwyższe naturalne środowisko kruszyny znajduje się w
Bieszczadach Zachodnich na wysokości 870 metrów n.p.m.
Odwar ze świeżej kory kruszyny pospolitej jest
dobrym lekiem nie tylko na zaparcia, ale również może być stosowany w leczeniu
łuszczycy i trądziku w połączeniu ze spirytusem salicylowym. Po dodaniu do
odwaru octu możemy pozbyć się pasożytów skórnych np. wszy. Odwar ze świeżej
kory zalany alkoholem ma właściwości bakteriostatyczne. Dzięki temu zabija
roztocza, działa przeciwłojotokowi, a także odkaża skórę.
Kruszyna pospolita jest świetna w kuracjach
odtruwających, w leczeniu zaparć, jak również w zwalczaniu problemów związanych
z atonią jelit. Może być stosowana wspomagająco w otyłości a także w
przewlekłych chorobach skórnych. Pomoże w niestrawności i problemach z wątrobą.
Uprawa kruszyny pospolitej nie wymaga wielkich umiejętności. Tym bardziej, że
jest to krzew, który radzi sobie bardzo dobrze w różnych warunkach
klimatycznych i glebowych.