Macierzanka zwyczajna to bardzo
popularna roślina lecznicza o pozytywnym działaniu na nasz organizm. Jeśli
chcemy, aby ten gatunek macierzanki znalazł się w naszym ogrodzie, powinniśmy
dowiedzieć się, jak wygląda uprawa i pielęgnacja tej rośliny, a także jakie
odmiany są popularne w uprawie.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź
także zebrane
w tym miejscu artykuły o macierzance.
Macierzanka zwyczajna -
charakterystyka rośliny
Macierzanka
zwyczajna to roślina należąca do rodziny jasnotowatych - Lamiaceae. Do rodzaju macierzanka - Thymus, zalicza się około 350 gatunków, w tym między innymi
macierzanka cytrynowa, macierzanka wczesna i macierzanka piaskowa. Do tego
rodzaju zaliczane są półkrzewy i krzewinki, występujące w strefie klimatu
umiarkowanego w półkuli północnej. Przeważnie obszar ten znajduje się w
obszarze Morza Śródziemnego. Macierzanka zwyczajna znana jest również jako
macierzanka jajowata, a jej łacińska nazwa to Thymus pulegioides. Ten gatunek macierzanki zajmuje obszerne
obszary Europy, a dodatkowo rozprzestrzeniony jest również w Ameryce Północnej
i Nowej Zelandii. W Polsce jest pospolita w miejscach nasłonecznionych, na
skałach i murawach.
Te
gatunki macierzanek to zioła, będące aromatycznymi niskimi półkrzewami
cenionymi jako rośliny lecznicze i przyprawowe. Ten zimozielony gatunek jest
bardzo podobny do macierzanki piaskowej, dlatego warto znać cechy
charakterystyczne gatunku. Dorasta do 10-20 cm, maksymalnie do 50 cm
wysokości. Zioło to tworzy darnie, a jego łodygi są wzniesione lub płożące.
Łodygi są czerwono nabiegłe, czterokanciaste i pokryte krótkimi odgiętymi w
dół włoskami. A może zainteresuje cię także ten artykuł o macierzance piaskowej?
Ulistnienie
tej rośliny jest nakrzyżległe, a liście osadzone są po 2 w jednym węźle.
Blaszka osiąga do około 5-10 mm, jest całobrzega, prawie naga, jajowata, a na
brzegach delikatnie orzęsiona. Jej wierzchnia strona może być matowa lub
delikatnie błyszcząca i ma widoczne kropeczki. Owocem jest rozłupnia, która
rozpada się na cztery rozłupki. Nasiona Thymus
pulegioides są nagie. Małe kwiaty wybarwione są na różne odcienie różu,
fioletu i czerwieni. Czasami zdarzają się również białe kwiaty. Niewielkie
kwiatki rosną w ciasnych nibyokółkach, z których powstaje wydłużony lub
główkowaty kwiatostan. Kwiatostan dorasta do około 1-15 cm długości. Pojawiają
się one w VI-VIII lub V-X. Kwiaty są obupłciowe i są one zapylane przez owady.
Thymus
pulegioides - jak
wygląda uprawa i pielęgnacja oraz jakie odmiany są polecane do hodowli
Jeśli
chcemy, by w naszym ogrodzie zagościła macierzanka zwyczajna, powinniśmy
poznać podstawowe informacje na temat uprawy i pielęgnacji tej rośliny.
Zacznijmy od tego, że macierzanka powinna rosnąć na suchych i nasłonecznionych
stanowiskach, ponieważ źle znosi ona zacienienie. Poza tym nie lubi ona
mokrych stanowisk. Sprawdź także ten artykuł o macierzance tymianek.
Warto,
by gleby pod uprawę tej rośliny leczniczej były przepuszczalne i wapienne.
Odczyn gleby nie ma tu dużego znaczenia, ponieważ radzi sobie ona na glebach
kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Naturalnie najlepsze dla niej są ubogie
pastwiska i łąki, oprócz tego skarpy, skały i przydroża. Z powodzeniem możemy
zasadzić ją w ogrodzie, na murkach, między kamieniami i w ogrodach skalnych.
Pamiętajmy,
aby wokół rośliny stworzyć warstwę ze żwiru, która ochroni jej liście przed
wilgocią. Roślina lecznicza, którą jest macierzanka zwyczajna, rozmnażana jest
przez wysiew nasion wiosną do inspektu albo też jesienią do szklarni. Siewki
natomiast rozsadza się do oddzielnych pojemników, a późną wiosną lub wczesnym
latem wysadza się je do gruntu. Można też rozmnażać ją poprzez podział kęp od
wiosny do jesieni.
Istnieje
wiele odmian macierzanki zwyczajnej, które różnią się między sobą wysokością i
kolorem liści. Popularnością cieszą się takie odmiany, jak: 'Bertram
Anderson', będący płożącą odmianą o jasnozielonych liściach, które jesienią i
zimą wybarwiają się na jasnożółte, a ich końcówki stają się czerwone;
'Aureus', której liście są jasnożółte; a także 'Foxley' o zielono-białych
liściach, nieco szerszych od gatunku. A może zainteresuje cię także ten artykuł o skrzypie polnym?
Zastosowanie macierzanki i jej
działanie
Zastosowanie
macierzanki jest bardzo ważne. W pierwszej kolejności jest ona rośliną
ozdobną, której kwiaty wabią owady. Nie zapominajmy jednak o tym, że
zastosowań macierzanki jest wiele i powinniśmy wiedzieć o tym, jakie to zioło
ma działanie. Zobaczmy więc, w czym pomaga nam ta roślina.
Macierzanka
zwyczajna jest surowcem lekarskim, który zawiera wiele pożytecznych dla naszego
organizmu substancji. To właśnie dzięki nim stosowana jest ona przy produkcji
lekarstw na kaszel. Dodatkowo działa odkażająco i przeciwgrzybiczo, a jest
również środkiem wiatropędnym. Wielką zaletą jest to, że ziele to można
pozyskać w ciągu całego roku, a jeśli chcemy je ususzyć, wtedy najlepiej wybrać
termin w okolicy początku IV.
Nie
można zapomnieć też o tym, że macierzanka zwyczajna jest rośliną przyprawową.
Jej ziele, które zbierane jest na początku IV, może być jednym ze składników
mieszanek przypraw. Stosuje się ją do sosów mięsnych, zup, grzybów i warzyw.
Ta przyprawa używana jest przede wszystkim w kuchni śródziemnomorskiej, ze
względu na charakterystyczny korzenny zapach i smak. Sprawdź także zebrane
w tym miejscu artykuły o ziołach.