Morela pospolita

Morela - odmiany najlepsze do ogrodu, ich pielęgnacja i wymagania

Morele to ulubione owoce wielu z nas. Są słodkie, nęcą smacznym miąższem i intensywnym zapachem, który zawsze będzie kojarzył się z pełnią słonecznego lata. Przez wiele lat uprawa moreli była daleko poza naszym zasięgiem, jednak najnowsze odmiany są lepiej dostosowane do warunków atmosferycznych typowych dla Polski, więc warto się zastanowić nad zaproszeniem jej do naszego ogrodu. Morela pospolita nie tylko wytwarza smaczne owoce, jest także po prostu piękna, zwłaszcza w czasie kwitnienia, gdy cała okrywa się delikatnymi, różowo-pomarańczowymi kwiatami. Dowiedz się, jak wygląda pielęgnacja tego wspaniałego drzewka i poznaj najbardziej wartościowe odmiany.

Jeśli szukasz firmy, która wykona aranżację ogrodu, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza uzyskasz dostęp do najlepszych ofert sprawdzonych fachowców.

Morela pospolita w ogrodzie

Podstawowe informacje o moreli pospolitej

Morela pospolita to gatunek należący do rodziny różowatych. W zasadzie pochodzi z Azji, naturalnie gęsto porasta Kirgistan, Chiny i Koreę, można spotkać go także w Japonii, gdzie jest jednym z najwcześniej kwitnących drzew owocowych. Morela pospolita  w naszych warunkach to roślina uprawna, która potrzebuje dość dużej uwagi. Maksymalnie osiąga około 8 metrów wysokości, chociaż najczęściej jest mniejsza. Obecnie na rynku sadowniczym są dostępne bardzo liczne odmiany moreli, niektóre z nich powstały setki lat temu. To roślina uprawna o długiej tradycji – w Chinach sadzono ją masowo już 4 tysiące lat wstecz.

Morela pospolita nie była wcześniej uprawiana w Polsce, jednak teraz to nie problem. Najnowsze odmiany osiągają mrozoodporność nawet na poziomie -30 stopni Celsjusza, więc drzewko wytrzymuje zimę. Jednak roślina ta może mieć problemy z owocowaniem, ponieważ jej kwiaty nie są odporne na mróz nawet w najmniejszym stopniu. A morela to roślina, która kwitnie najwcześniej ze wszystkich drzewek owocowych – kwiaty mogą pojawić się nawet w marcu, dużo wcześniej niż wiśni czy czereśni, w zasadzie w tym samym czasie, co forsycja. Nawet niewielki spadek temperatury w tym czasie poniżej zera może spowodować natychmiastowe opadanie kwiatów, więc te drzewka owocowe sadzi się raczej w cieplejszych częściach kraju. Jeśli szukasz więcej inspiracji, przeczytaj także nasz artykuł: Które drzewa owocowe i ozdobne wybrać do ogródka?

Morela pospolita - drzewko i owoce

Morela jednak może być odpowiednio zabezpieczona przed zimnem i wiele osób decyduje się na sadzenie jej w ogrodzie. Dzieje się tak nie tylko z powodu jej owoców, które są naprawdę bardzo smaczne i świetnie sprawdzają się do przetworów i deserów różnego rodzaju, ale także ze względu na to, że roślina ma naprawdę przepiękny pokrój.

To niewielkie drzewko ładnie wygląda w naturalnym kształcie, wiosną całe pędy obsypane są wspaniałymi kwiatami o pięciu różowawych płatkach. Morela w ogrodzie zakwita jako pierwsza, więc to najwspanialszy zwiastun nadejścia lepszej pogody, jaki możesz sobie wyobrazić. Nawet jeżeli uprawa na owoce się nie sprawdzi, dla tego widoku warto, tym bardziej, że samo drzewko pokryte liśćmi także ładnie się prezentuje. Morela pospolita wytwarza liście znacznie później niż kwiaty, mają pikowane brzegi i ciemnozielony kolor, są dość atrakcyjne. Roślinę można posadzić pojedynczo, ponieważ morela jest samopylna i nie musi mieć towarzystwa.

Sadzenie moreli - drzewka i uprawa od pestki

Jak wybrać sadzonki i kiedy sadzić morele?

Sadzonki moreli powinny być zakupione w sprawdzonym sklepie ogrodniczym. Ważne, żeby były balotowane lub sprzedawane w pojemniku, ponieważ nagie korzenie często ulegają uszkodzeniom i gorzej się przyjmują. Sadzonki w balocie natomiast są lepiej chronione, co więcej nie przerywają wegetacji, więc błyskawicznie zaczną się rozwijać w glebie. Wybrane sadzonki powinny być jednoroczne – są już dobrze wyrośnięte, a starsze mogą źle znosić przesadzanie i transport. Obecnie najczęściej preferuje się sadzonki szczepione na ałyczy, dzięki czemu rośliny są bardziej odporne na zimno. Warto wybrać sadzonki takich odmian moreli, których późniejsze, dojrzałe owoce moreli są takie, że pestka dobrze odchodzi od miąższu. Należy do nich między innymi Prunus armeniaca Early Orange.

Sadzenie przeprowadza się tylko wiosną – to zaskakujące bo inne drzewka owocowe raczej sadzi się jesienią. Ta różnica wynika z faktu, że młode okazy, zanim dobrze się ukorzenią, mogą mieć problem z przetrwaniem jesiennych przymrozków i nie być dostatecznie odporne na mróz. Sadzenie wiosną zapewnia, że roślina zdąży się zadomowić w nowym miejscu przed pojawieniem się mrozów.

Uprawa moreli - najważniejsze informacje

Warto pamiętać, że morela pospolita, nawet odmiany, które są bardziej dostosowane do naszych warunków atmosferycznych, może być wrażliwa na zimno w okresie kwitnienia. Dlatego roślina powinna być posadzona w osłoniętym miejscu, chroniona przed wiatrem. Najlepiej sprawdzają się stanowiska ciepłe i jasne, morela przez większą część dnia powinna mieć słońce. Dzięki temu będzie szybciej owocowała, a same owoce będą bardziej słodkie. Jeśli planujesz założenie ogrodu i zlecenie jego pielęgnacji, w tym artykule znajdziesz cennik w zależności od województwa.

Morela pospolita źle znosi także nadmiar wody, więc posadź ją w miejscu, gdzie podłoże jest przepuszczalne i dobrze zdrenowane. Nadmiar wody jest dla rośliny gorszy niż brak, więc trzeba na to zwrócić baczną uwagę. Miejsce pod posadzenie drzewka warto także odpowiednio przygotować, dopilnować, by podłoże miało odpowiednie, obojętne pH i było bogate w magnez. Jeśli tak nie jest, warto zastosować warto magnezowe lub sam wieloskładnikowy nawóz z dużą zawartością tego składnika w łatwo przyswajalnej postaci. Morela pospolita najczęściej rośnie samodzielnie w ogrodzie, jeśli jednak zamierzasz założyć większą plantację, należy pamiętać, że rozstawa między tymi roślinami powinna wynosić 6 x 6 m. Odpowiednio prowadzona morela powinna wydać pierwsze owoce po upływie 3-5 lat.

Uprawa w ogrodzie od pestki

Morela pospolita najczęściej jest uprawiana z sadzonek, jednak można ją także wyhodować od pestki. Jest to rozwiązanie czasochłonne, jednak dla satysfakcji naprawdę warto. Jeśli zamierzasz uprawiać morelę od pestki, musisz zacząć to natychmiast po zjedzeniu owocu, ponieważ zbyt długie wystawienie pestki na powietrze może zmniejszyć jej zdolność do kiełkowania. Najpierw należy usunąć resztki miąższu, by zapobiec rozwijaniu się pleśni.

Pestkę można zasadzić na trzy sposoby – bez żadnych dodatkowych zabiegów, ale to może zająć dużo więcej czasu, ponieważ kiełki muszą przebić skorupkę, warto więc trochę przemrozić pestkę, na przykład umieścić ją w lodówce. Drugim sposobem jest obróbka pestki, by skorupka była cieńsza – można poddać ją na przykład działaniu papieru ściernego. To powinno wystarczyć, by pęd przebił pestkę, co więcej przez cienką warstwę będzie ona lepiej chłonęła wodę. Trzecia możliwość to rozbicie pestki i po prostu wsadzenie migdałowatego nasionka w podłoże. To przyspiesza cały proces, zawsze jednak pozostaje ryzyko, że odłamki uszkodzą nasionko.

Uprawa moreli z pestki nie wymaga zastosowania dodatkowych nawozów. Wystarczy standardowa ziemia do kwiatów, może być wymieszana z piaskiem. Warto jednak pamiętać, że podłoże musi być cały czas wilgotne, co wymaga częstego podlewania bardzo małymi porcjami wody. Roślina w doniczce musi stać w jasnym miejscu, ale nie przepada za bezpośrednim nasłonecznieniem, które zresztą może spowodować zbyt szybkie przesychanie podłoża. Zanim pojawi się pierwszy kiełek może minąć nawet rok, jednak już w kolejnym roślinę można wysadzić do ziemi. Morela powstała z pestki może mieć nieco bardziej chaotyczny pokrój i mniej obficie owocować niż te sprzedawane w sklepie ogrodniczym, nie jest to jednak regułą. Jeśli interesuje cię także sadzenie orzecha włoskiego, w tym artykule znajdziesz porady na ten temat.

Drzewka owocowe moreli i ich pielęgnacjia

Jakie zabiegi pielęgnacyjne?

Morela pospolita tak naprawdę nie potrzebuje żadnych konkretnych zabiegów, więc jej pielęgnacja nie zabierze nam zbyt wiele czasu. Po posadzeniu drzewko nie potrzebuje nawożenia. W późniejszym okresie rozwoju roślina nie musi być nawet podlewana, ponieważ nadmiar wody może doprowadzić do gnicia i pękania owoców. Jednak w przypadku upalnego lata należy od czasu do czasu nawodnić roślinę, na przykład podczas standardowego podlewania ogrodów.

Tak naprawdę pielęgnacja moreli sprowadza się do przycinania. Morela ładnie wygląda puszczona naturalnie, jednak cięcie może okazać się konieczne dla kondycji rośliny. Przeprowadza się oczywiście cięcie interwencyjne, które ma na celu usunięcie zniszczonych lub porażonych przez choroby pędów i gałązek. Dodatkowo oczywiście cięcie przeprowadza się, by zwiększyć plenność roślin.

Przycinanie moreli

Przez pierwsze trzy lata uprawy morela pospolita powinna być przycinana co roku wiosną. Optymalnie jak najwcześniej, zanim jeszcze pojawią się kwiaty. Długopędy skraca się o około 1/3 długości, nad 4-5 oczkiem. Dzięki temu roślina będzie wytwarzała więcej rozgałęzień, a nie pędów bocznych. Jeżeli masz mały ogród to także dobry moment na zahamowanie rozwoju rośliny górę. Wystarczy wyciąć przewodnik, który wybierzesz w ciągu pierwszego cięcia i nie będziesz go skracać. Dzięki temu roślina już nie będzie rosnąć, pozostanie w formie karłowatej. W przypadku starszych okazów wystarczy regularnie usuwać pędy, które nie wytworzyły kwiatów a pozostałe konsekwentnie skracać o 15 cm.

Morela bardzo dobrze znosi cięcie, jednak warto pamiętać, że wszystkie rany należy posmarować specjalną pastą ogrodniczą o właściwościach ochronnych. To najlepszy sposób na ochronę roślin przed chorobami.

Uprawa moreli: możliwe choroby i najlepsze odmiany

Na jakie choroby narażona jest morela?

Najczęściej uprawiane odmiany moreli wyróżniają się dużą odpornością na choroby, jednak może się zdarzyć, że te się pojawią i zniszczą cały twój wysiłek. Do najbardziej powszechnych i groźnych chorób należy zgorzel bakteryjna, która zaczyna atakować kwiaty. Jeśli nie zainterweniujesz w porę, zgorzel rozprzestrzenia się na krótkopędy i powoli zajmuje całe drzewo. Porażona nią morela może całkowicie zamrzeć w ciągu jednego sezonu. Dlatego, jak tylko zauważysz pierwsze objawy, natychmiast wytnij zarażone pędy, które trzeba bezzwłocznie spalić. Jeśli choroba się pojawi, drzewka warto co wiosnę zabezpieczać odpowiednimi środkami ochrony.

Kolejnym ważnym problemem jest monilioza, choroba owoców moreli, która potrafi zniszczyć cały plon. Do zakażenia dochodzi już w czasie kwitnienia, ale choroba objawia się dopiero na dojrzewających owocach (drobne, gnijące, brunatne plamki), więc trudno ją zwalczyć. Najczęściej tegoroczny plon trzeba spisać na straty i rozpocząć ochronę i zwalczanie choroby jesienią i wiosną z myślą o kolejnym sezonie.

Chorób moreli nie należy się jednak bardzo obawiać. Odpowiednio prowadzone drzewko, jeśli ma zapewnione wymagane warunki, zwłaszcza dotyczące ilości wody, nie powinno mieć problemów z chorobami. Na wszelki wypadek można przeprowadzić wiosenne opryski środkami do drzew owocowych, które mają układowe działanie przeciwgrzybiczne.

Najbardziej wartościowe odmiany moreli

Odmiany tej wyjątkowej rośliny różnią się między sobą przede wszystkim wytrzymałością na niesprzyjające warunki i mróz. Chociaż jest ich bardzo wiele, w uprawie w Polsce sprawdza się tylko kilka, z zastrzeżeniem, że są to odmiany, które w chłodniejszych częściach kraju mogą nieregularnie owocować z powodu przemarzania kwiatów. Pąki kwiatowe są wrażliwe na niskie temperatury.

Najpopularniejsze odmiany to ‘Early Orange’, którą sadzi się dla niezwykle smacznych owoców o wadze około 40 g i ‘Somo’, wyróżniająca się bardzo wysokim plonowaniem. Ta pierwsza owocuje wcześnie, bo już w lipcu owoce dojrzewają. Co więcej, ta odmiana wyróżnia się wysoką odpornością na różnego rodzaju choroby grzybowe. Owoce mają sporą wartość handlową – ładnie wyglądają, są ciemnopomarańczowe, skórka jest ozdobiona rozmytym rumieńcem, a owoc dobrze odchodzi od pestki. Odmiana ‘Somo’ wytwarza owoce pod koniec sierpnia, są drobniejsze, ale także bardzo wartościowe i słodkie, plonowanie jest bardzo obfite. Obie wymienione odmiany często są wykorzystywane w uprawie wielkotowarowej, więc ich owoce można spotkać w sklepach.

Odmiany moreli godne uwagi

Na uwagę zasługuje także odmiana ‘Harcot’, która wytwarza największe, bo prawie 60-gramowe owoce. Charakteryzuje się smacznym, słodkim i soczystym miąższem, który łatwo odchodzi od pestki. Warto jednak wiedzieć, że nie jest to odmiana samopylna, potrzebuje obecności zapylacza, więc nie nadaje się do mniejszych ogrodów.

W Polsce często wybiera się także odmianę ‘Wczesna z Morden’. Jest to bowiem jedna z najbardziej odpornych na niskie temperatury odmian. W jej uprawie rzadko zdarza się, żeby kwiaty przemarzały, mimo tego, że pojawiają się naprawdę wcześnie. Ta odmiana wytwarza owoce o bardziej jajowatym kształcie i ciekawym smaku, bardzo soczystym, aromatycznym miąższu. Jest traktowana jak wartościowa odmiana deserowa, jednak jej przydatność do przetwórstwa jest także bardzo wysoka. Jeśli szukasz także drzew ozdobnych do ogrodu, w tym artykule znajdziesz najlepsze propozycje.