Morela - odmiany najlepsze do ogrodu, ich pielęgnacja i wymagania
Morele to ulubione owoce wielu z nas.
Są słodkie, nęcą smacznym miąższem i intensywnym zapachem, który zawsze będzie
kojarzył się z pełnią słonecznego lata. Przez wiele lat uprawa moreli była
daleko poza naszym zasięgiem, jednak najnowsze odmiany są lepiej dostosowane do
warunków atmosferycznych typowych dla Polski, więc warto się zastanowić nad
zaproszeniem jej do naszego ogrodu. Morela pospolita nie tylko wytwarza smaczne
owoce, jest także po prostu piękna, zwłaszcza w czasie kwitnienia, gdy cała
okrywa się delikatnymi, różowo-pomarańczowymi kwiatami. Dowiedz się, jak
wygląda pielęgnacja tego wspaniałego drzewka i poznaj najbardziej wartościowe
odmiany.
Jeśli szukasz firmy, która wykona
aranżację ogrodu, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie
Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza uzyskasz dostęp do
najlepszych ofert sprawdzonych fachowców.
Morela pospolita w ogrodzie
Podstawowe informacje o moreli pospolitej
Morela
pospolita to gatunek należący do rodziny różowatych. W zasadzie pochodzi z
Azji, naturalnie gęsto porasta Kirgistan, Chiny i Koreę, można spotkać go także
w Japonii, gdzie jest jednym z najwcześniej kwitnących drzew owocowych. Morela
pospolita w naszych warunkach to roślina
uprawna, która potrzebuje dość dużej uwagi. Maksymalnie osiąga około 8 metrów
wysokości, chociaż najczęściej jest mniejsza. Obecnie na rynku sadowniczym są
dostępne bardzo liczne odmiany moreli, niektóre z nich powstały setki lat temu.
To roślina uprawna o długiej tradycji – w Chinach sadzono ją masowo już 4
tysiące lat wstecz.
Morela
pospolita nie była wcześniej uprawiana w Polsce, jednak teraz to nie problem.
Najnowsze odmiany osiągają mrozoodporność nawet na poziomie -30 stopni
Celsjusza, więc drzewko wytrzymuje zimę. Jednak roślina ta może mieć problemy z
owocowaniem, ponieważ jej kwiaty nie są odporne na mróz nawet w najmniejszym
stopniu. A morela to roślina, która kwitnie najwcześniej ze wszystkich drzewek
owocowych – kwiaty mogą pojawić się nawet w marcu, dużo wcześniej niż wiśni czy
czereśni, w zasadzie w tym samym czasie, co forsycja. Nawet niewielki spadek
temperatury w tym czasie poniżej zera może spowodować natychmiastowe opadanie
kwiatów, więc te drzewka owocowe sadzi się raczej w cieplejszych częściach
kraju. Jeśli szukasz więcej inspiracji, przeczytaj także nasz artykuł: Które drzewa owocowe i ozdobne wybrać do ogródka?
Morela pospolita - drzewko i owoce
Morela
jednak może być odpowiednio zabezpieczona przed zimnem i wiele osób decyduje
się na sadzenie jej w ogrodzie. Dzieje się tak nie tylko z powodu jej owoców,
które są naprawdę bardzo smaczne i świetnie sprawdzają się do przetworów i
deserów różnego rodzaju, ale także ze względu na to, że roślina ma naprawdę
przepiękny pokrój.
To
niewielkie drzewko ładnie wygląda w naturalnym kształcie, wiosną całe pędy
obsypane są wspaniałymi kwiatami o pięciu różowawych płatkach. Morela w
ogrodzie zakwita jako pierwsza, więc to najwspanialszy zwiastun nadejścia
lepszej pogody, jaki możesz sobie wyobrazić. Nawet jeżeli uprawa na owoce się
nie sprawdzi, dla tego widoku warto, tym bardziej, że samo drzewko pokryte
liśćmi także ładnie się prezentuje. Morela pospolita wytwarza liście znacznie
później niż kwiaty, mają pikowane brzegi i ciemnozielony kolor, są dość
atrakcyjne. Roślinę można posadzić pojedynczo, ponieważ morela jest samopylna i
nie musi mieć towarzystwa.
Sadzenie moreli - drzewka i uprawa od pestki
Jak wybrać sadzonki i kiedy sadzić morele?
Sadzonki
moreli powinny być zakupione w sprawdzonym sklepie ogrodniczym. Ważne, żeby
były balotowane lub sprzedawane w pojemniku, ponieważ nagie korzenie często
ulegają uszkodzeniom i gorzej się przyjmują. Sadzonki w balocie natomiast są
lepiej chronione, co więcej nie przerywają wegetacji, więc błyskawicznie zaczną
się rozwijać w glebie. Wybrane sadzonki powinny być jednoroczne – są już dobrze
wyrośnięte, a starsze mogą źle znosić przesadzanie i transport. Obecnie
najczęściej preferuje się sadzonki szczepione na ałyczy, dzięki czemu rośliny
są bardziej odporne na zimno. Warto wybrać sadzonki takich odmian moreli, których późniejsze, dojrzałe owoce moreli są takie, że pestka dobrze odchodzi od miąższu. Należy do nich między innymi Prunus armeniaca Early Orange.
Sadzenie przeprowadza się tylko wiosną – to
zaskakujące bo inne drzewka owocowe raczej sadzi się jesienią. Ta różnica
wynika z faktu, że młode okazy, zanim dobrze się ukorzenią, mogą mieć problem z
przetrwaniem jesiennych przymrozków i nie być dostatecznie odporne na mróz.
Sadzenie wiosną zapewnia, że roślina zdąży się zadomowić w nowym miejscu przed
pojawieniem się mrozów.
Uprawa moreli - najważniejsze informacje
Warto
pamiętać, że morela pospolita, nawet odmiany, które są bardziej dostosowane do
naszych warunków atmosferycznych, może być wrażliwa na zimno w okresie
kwitnienia. Dlatego roślina powinna być posadzona w osłoniętym miejscu,
chroniona przed wiatrem. Najlepiej sprawdzają się stanowiska ciepłe i jasne,
morela przez większą część dnia powinna mieć słońce. Dzięki temu będzie
szybciej owocowała, a same owoce będą bardziej słodkie. Jeśli planujesz
założenie ogrodu i zlecenie jego pielęgnacji, w tym artykule znajdziesz cennik w zależności od województwa.
Morela
pospolita źle znosi także nadmiar wody, więc posadź ją w miejscu, gdzie podłoże
jest przepuszczalne i dobrze zdrenowane. Nadmiar wody jest dla rośliny gorszy
niż brak, więc trzeba na to zwrócić baczną uwagę. Miejsce pod posadzenie
drzewka warto także odpowiednio przygotować, dopilnować, by podłoże miało
odpowiednie, obojętne pH i było bogate w magnez. Jeśli tak nie jest, warto
zastosować warto magnezowe lub sam wieloskładnikowy nawóz z dużą zawartością tego
składnika w łatwo przyswajalnej postaci. Morela pospolita najczęściej rośnie
samodzielnie w ogrodzie, jeśli jednak zamierzasz założyć większą plantację,
należy pamiętać, że rozstawa między tymi roślinami powinna wynosić 6 x 6 m.
Odpowiednio prowadzona morela powinna wydać pierwsze owoce po upływie 3-5 lat.
Uprawa w ogrodzie od pestki
Morela
pospolita najczęściej jest uprawiana z sadzonek, jednak można ją także
wyhodować od pestki. Jest to rozwiązanie czasochłonne, jednak dla satysfakcji
naprawdę warto. Jeśli zamierzasz uprawiać morelę od pestki, musisz zacząć to
natychmiast po zjedzeniu owocu, ponieważ zbyt długie wystawienie pestki na
powietrze może zmniejszyć jej zdolność do kiełkowania. Najpierw należy usunąć
resztki miąższu, by zapobiec rozwijaniu się pleśni.
Pestkę można
zasadzić na trzy sposoby – bez żadnych dodatkowych zabiegów, ale to może zająć
dużo więcej czasu, ponieważ kiełki muszą przebić skorupkę, warto więc trochę
przemrozić pestkę, na przykład umieścić ją w lodówce. Drugim sposobem jest obróbka
pestki, by skorupka była cieńsza – można poddać ją na przykład działaniu
papieru ściernego. To powinno wystarczyć, by pęd przebił pestkę, co więcej
przez cienką warstwę będzie ona lepiej chłonęła wodę. Trzecia możliwość to
rozbicie pestki i po prostu wsadzenie migdałowatego nasionka w podłoże. To
przyspiesza cały proces, zawsze jednak pozostaje ryzyko, że odłamki uszkodzą
nasionko.
Uprawa
moreli z pestki nie wymaga zastosowania dodatkowych nawozów. Wystarczy
standardowa ziemia do kwiatów, może być wymieszana z piaskiem. Warto jednak
pamiętać, że podłoże musi być cały czas wilgotne, co wymaga częstego podlewania
bardzo małymi porcjami wody. Roślina w doniczce musi stać w jasnym miejscu, ale
nie przepada za bezpośrednim nasłonecznieniem, które zresztą może spowodować
zbyt szybkie przesychanie podłoża. Zanim pojawi się pierwszy kiełek może minąć
nawet rok, jednak już w kolejnym roślinę można wysadzić do ziemi. Morela
powstała z pestki może mieć nieco bardziej chaotyczny pokrój i mniej obficie
owocować niż te sprzedawane w sklepie ogrodniczym, nie jest to jednak regułą.
Jeśli interesuje cię także sadzenie orzecha włoskiego, w tym artykule znajdziesz porady na ten temat.
Drzewka owocowe moreli i ich pielęgnacjia
Jakie zabiegi pielęgnacyjne?
Morela
pospolita tak naprawdę nie potrzebuje żadnych konkretnych zabiegów, więc jej
pielęgnacja nie zabierze nam zbyt wiele czasu. Po posadzeniu drzewko nie
potrzebuje nawożenia. W późniejszym okresie rozwoju roślina nie musi być nawet
podlewana, ponieważ nadmiar wody może doprowadzić do gnicia i pękania owoców.
Jednak w przypadku upalnego lata należy od czasu do czasu nawodnić roślinę, na
przykład podczas standardowego podlewania ogrodów.
Tak naprawdę
pielęgnacja moreli sprowadza się do przycinania. Morela ładnie wygląda
puszczona naturalnie, jednak cięcie może okazać się konieczne dla kondycji
rośliny. Przeprowadza się oczywiście cięcie interwencyjne, które ma na celu
usunięcie zniszczonych lub porażonych przez choroby pędów i gałązek. Dodatkowo
oczywiście cięcie przeprowadza się, by zwiększyć plenność roślin.
Przycinanie moreli
Przez
pierwsze trzy lata uprawy morela pospolita powinna być przycinana co roku
wiosną. Optymalnie jak najwcześniej, zanim jeszcze pojawią się kwiaty.
Długopędy skraca się o około 1/3 długości, nad 4-5 oczkiem. Dzięki temu roślina
będzie wytwarzała więcej rozgałęzień, a nie pędów bocznych. Jeżeli masz mały
ogród to także dobry moment na zahamowanie rozwoju rośliny górę. Wystarczy
wyciąć przewodnik, który wybierzesz w ciągu pierwszego cięcia i nie będziesz go
skracać. Dzięki temu roślina już nie będzie rosnąć, pozostanie w formie
karłowatej. W przypadku starszych okazów wystarczy regularnie usuwać pędy,
które nie wytworzyły kwiatów a pozostałe konsekwentnie skracać o 15 cm.
Morela
bardzo dobrze znosi cięcie, jednak warto pamiętać, że wszystkie rany należy
posmarować specjalną pastą ogrodniczą o właściwościach ochronnych. To najlepszy
sposób na ochronę roślin przed chorobami.
Uprawa moreli: możliwe choroby i najlepsze odmiany
Na jakie choroby narażona jest morela?
Najczęściej
uprawiane odmiany moreli wyróżniają się dużą odpornością na choroby, jednak
może się zdarzyć, że te się pojawią i zniszczą cały twój wysiłek. Do
najbardziej powszechnych i groźnych chorób należy zgorzel bakteryjna, która
zaczyna atakować kwiaty. Jeśli nie zainterweniujesz w porę, zgorzel
rozprzestrzenia się na krótkopędy i powoli zajmuje całe drzewo. Porażona nią
morela może całkowicie zamrzeć w ciągu jednego sezonu. Dlatego, jak tylko
zauważysz pierwsze objawy, natychmiast wytnij zarażone pędy, które trzeba
bezzwłocznie spalić. Jeśli choroba się pojawi, drzewka warto co wiosnę
zabezpieczać odpowiednimi środkami ochrony.
Kolejnym
ważnym problemem jest monilioza, choroba owoców moreli, która potrafi zniszczyć
cały plon. Do zakażenia dochodzi już w czasie kwitnienia, ale choroba objawia
się dopiero na dojrzewających owocach (drobne, gnijące, brunatne plamki), więc
trudno ją zwalczyć. Najczęściej tegoroczny plon trzeba spisać na straty i
rozpocząć ochronę i zwalczanie choroby jesienią i wiosną z myślą o kolejnym
sezonie.
Chorób
moreli nie należy się jednak bardzo obawiać. Odpowiednio prowadzone drzewko,
jeśli ma zapewnione wymagane warunki, zwłaszcza dotyczące ilości wody, nie
powinno mieć problemów z chorobami. Na wszelki wypadek można przeprowadzić
wiosenne opryski środkami do drzew owocowych, które mają układowe działanie
przeciwgrzybiczne.
Najbardziej wartościowe odmiany moreli
Odmiany tej
wyjątkowej rośliny różnią się między sobą przede wszystkim wytrzymałością na
niesprzyjające warunki i mróz. Chociaż jest ich bardzo wiele, w uprawie w
Polsce sprawdza się tylko kilka, z zastrzeżeniem, że są to odmiany, które w
chłodniejszych częściach kraju mogą nieregularnie owocować z powodu
przemarzania kwiatów. Pąki kwiatowe są wrażliwe na niskie temperatury.
Najpopularniejsze
odmiany to ‘Early Orange’, którą sadzi się dla niezwykle smacznych owoców o
wadze około 40 g i ‘Somo’, wyróżniająca się bardzo wysokim plonowaniem. Ta
pierwsza owocuje wcześnie, bo już w lipcu owoce dojrzewają. Co więcej, ta
odmiana wyróżnia się wysoką odpornością na różnego rodzaju choroby grzybowe.
Owoce mają sporą wartość handlową – ładnie wyglądają, są ciemnopomarańczowe,
skórka jest ozdobiona rozmytym rumieńcem, a owoc dobrze odchodzi od pestki. Odmiana ‘Somo’ wytwarza owoce pod
koniec sierpnia, są drobniejsze, ale także bardzo wartościowe i słodkie,
plonowanie jest bardzo obfite. Obie wymienione odmiany często są wykorzystywane
w uprawie wielkotowarowej, więc ich owoce można spotkać w sklepach.
Odmiany moreli godne uwagi
Na uwagę
zasługuje także odmiana ‘Harcot’, która wytwarza największe, bo prawie
60-gramowe owoce. Charakteryzuje się smacznym, słodkim i soczystym miąższem,
który łatwo odchodzi od pestki. Warto jednak wiedzieć, że nie jest to odmiana
samopylna, potrzebuje obecności zapylacza, więc nie nadaje się do mniejszych
ogrodów.
W Polsce
często wybiera się także odmianę ‘Wczesna z Morden’. Jest to bowiem jedna z
najbardziej odpornych na niskie temperatury odmian. W jej uprawie rzadko zdarza
się, żeby kwiaty przemarzały, mimo tego, że pojawiają się naprawdę wcześnie. Ta
odmiana wytwarza owoce o bardziej jajowatym kształcie i ciekawym smaku, bardzo
soczystym, aromatycznym miąższu. Jest traktowana jak wartościowa odmiana
deserowa, jednak jej przydatność do przetwórstwa jest także bardzo wysoka.
Jeśli szukasz także drzew ozdobnych do ogrodu, w tym artykule znajdziesz najlepsze propozycje.
Currently it appears like BlogEngine is the best blogging platform available right now.
(from what I've read) Is that what you are
using on your blog? Co oznacza upadłość konsumencką dla wierzyciela?