Porzeczka czarna (smrodina, smrodynia, czarna porzeczka)

Zwiń

Nazwa rośliny

Porzeczka czarna (łac. Ribes nigrum) znana też jako smrodina, smrodynia, czarna porzeczka

Systematyka

agrestowate > porzeczka > porzeczka czarna

Trudność uprawy:

średni

Pochodzenie:

północne rejony Eurazji

Rozmiary i wygląd czarnej porzeczki

Smrodina - charakterystyka

Charakter wzrostu:

krzew

Rodzaj ulistnienia:

liściaste

Termin kwitnienia:

kwiecień
maj

Przydatność do spożycia:

jadalna

Czy przyciąga zwierzęta:

Tak

Czy zimozielona:

Tak

Przeznaczenie czarnej porzeczki

Miejsce uprawy:

ogród przydomowy
ogród leśny
ogród naturalny

Możliwe wykorzystanie:

soliter
nasadzenie grupowe
kompozycje

Terminy zbiorów

Typ pożytku:

owoce

Termin zbiorów:

lipiec

Jak wygląda smrodynia?

Walory rośliny:

ciekawy pokrój
ozdobne liście
ozdobne owoce
pokarm dla owadów
jadalne owoce
pokarm dla ptaków

Pokrój rośliny:

rozłożysty
rozkrzewiony
rozgałęziony
wzniesiony
krzaczasty

Jak sadzić czarną porzeczkę?

Przyrosty roczne i docelowe wymiary

Roczne przyrosty:

40 cm - 60 cm

Maksymalna wysokość:

150 cm - 200 cm

Maksymalna szerokość:

100 cm - 150 cm

Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:

5 lat

Kwiaty i liście

Kolor kwiatów:

czerwony

Wielkość i forma kwiatów:

kwiatostan

Czy pachnąca:

Tak

Kształt liścia:

podzielone

Kolor liścia:

zielone

Stanowisko dla czarnej porzeczki

Rodzaj stanowiska:

słoneczne
półzacienione

Strefa mrozoodporności:

bardzo odporna na mróz, odporność poniżej -27 °C

Wilgotność podłoża:

wilgotne

Rodzaj gleby:

gliniasta
przepuszczalna
próchniczna
żyzna

Odczyn pH gleby:

lekko kwaśny

Sadzenie

Sposób rozmnażania:

sadzonki pędowe
sadzonki wierzchołkowe

Rozstaw przy sadzeniu:

150 cm - 180 cm

Termin sadzenia:

kwiecień
październik
listopad

Przesadzanie

Termin przesadzenia:

kwiecień
październik
listopad

Smrodina - pielęgnacja

Choroby i szkodniki typowe dla rośliny

Poziom odporności:

wrażliwa

Choroby:

szara pleśń
rdza
antraknoza
rewersja porzeczki czarnej
amerykański mączniak agrestu
biała plamistość liści

Szkodniki:

mszyce
przędziorki
pryszczarki
przeziernik porzeczkowiec
krzywik porzeczkowiaczek

Przycinanie

Czy przycinać:

Tak

Terminy przycinania:

luty
marzec
sierpień
listopad

Jak znosi przycinanie:

dobrze

Dodatkowe informacje:

Cięcie wykonuje się po zbiorach, jesienią albo zimą (najpóźniej w marcu). Krzew nie powinien mieć pędów starszych niż czteroletnie, ponieważ owocuje najobficiej na pędach jednorocznych i dwuletnich.

Nawożenie

Czy konieczność nawożenia?

Tak

Typ nawozu:

wieloskładnikowy, nawóz organiczny

Częstotliwość:

raz w miesiącu

Terminy nawożenia:

marzec, maj

Podlewanie

Okres podlewania:

kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień

Częstotliwość:

raz w tygodniu

Zapotrzebowanie na wodę:

duże - podlewa się zawsze, gdy powierzchnia podłoża jest sucha

Dodatkowe informacje:

Podlewać należy obficie, aby woda dostała się do całej bryły korzeniowej.

Zobacz inne rośliny podobne do czarnej porzeczki

Czarna porzeczka – uprawa i pielęgnacja

Czarna porzeczka wymaga gleby przepuszczalnej, ciężkiej i bardzo żyznej, o odczynie pH od 6 do 7.Wybieramy dla krzewów stanowisko słoneczne i osłonięte, co umożliwi im bujny wzrost i obfite owocowanie. Sadzenie krzewów powinno przebiegać w rozstawie 2,5 m x 1,5 – 2,5 m. Im żyźniejsze stanowisko, tym rozstaw powinien być większy. Sadzonki umieszcza się w ziemi na większej głębokości niż ta, w której rosły w szkółce. Sadzenie na dużej głębokości sprawia, że korzenie porzeczek docierają do wilgotniejszych warstw gleby. Po zasadzeniu należy przyciąć pędy na 2 oczka, które wystają nad ziemię. Jeśli zabieg przeprowadzany jest jesienią, pędy przykrywamy kopczykiem ziemi. Roślina jest wrażliwa na wiosenne przymrozki, zwłaszcza w czasie kwitnienia.

Pielęgnacja krzewów porzeczki polega na przycinaniu co 3 lata starych pędów. Co 2-3 dni glebę wokół porzeczek podlewamy w taki sposób, by nawilżyć korzenie – woda powinna dotrzeć na głębokość około 10 cm. Przez pierwsze trzy lata roślina może wzrastać swobodnie - usuwamy jedynie uszkodzone i chore pędy. W czwartym roku przystępujemy do prześwietlenia krzewów porzeczki – taki zabieg przeprowadzamy co roku. Usuwanie zbędnych pędów powinno następować od zewnątrz rośliny, zapewniając jej w ten sposób ładny pokrój. Nie skracamy pozostawionych pędów, bowiem czarna porzeczka najlepiej owocuje na długopędach. A może zainteresuje cię także ten artykuł z przepisami na nalewkę z czarnej porzeczki?

Uprawa ciekawych odmian czarnej porzeczki

Brodtrop – odmiana wcześnie dojrzewa, a liczne owoce są bardzo smaczne. Krzewy silnie wzrastają i są rozłożyste. Pędy mogą leżeć na ziemi. Odmiana odporna jest na opadzinę liści, ale zagraża roślinie rdza wejmutkowo-porzeczkowa.

Boskoop Giant – odmiana należy do wcześnie dojrzewających, mało plennych. Dostarcza dużych i bardzo smacznych owoców, zebranych w długie grona. Krzew jest duży i rozłożysty. Zagrożeniem jest opadzina liści oraz rdza wejmutkowo-porzeczkowa.

Roodknop – zalicza się do odmian bardzo plennych, dostarczających dużych, cierpkich owoców. Roślina rośnie umiarkowanie silnie. Jest odporna na opadzinę liści.

Cotswold Cross – jest odmianą późno dojrzewającą. Obficie owocuje, a duże i smaczne owoce, na krótkich gronach, wydzielają silny aromat. Cenione są także zalety estetyczne krzewów, które zdobią ogród kulistym pokrojem i silnie rosnącymi pędami. Roślina wrażliwa jest na opadzinę liści.

Właściwości lecznicze czarnej porzeczki

Owoce i liście czarnej porzeczki mają właściwości lecznicze. Od najdawniejszych czasów ich dobroczynny wpływ na zdrowie wykorzystywała medycyna ludowa. Leczono nimi choroby górnych dróg oddechowych, reumatyzm, a także wzmacniano włosy. A może zainteresuje cię także artykuł o uprawie malin?

Liść czarnej porzeczki zawiera bogactwo garbników, lotne olejki eteryczne, rutynę oraz flawonoidy. Napar z ziela pozwala na oczyszczenie organizmu z toksycznych substancji. Popijanie herbatki opóźnia starzenie się organizmu i dostarcza witamin, a szczególnie witaminę C –antyoksydant, o działaniu antynowotworowym.

Do przygotowania naparu potrzebny jest sproszkowany liść czarnej porzeczki. Zalewamy ziele wrzątkiem i zaparzamy pod nakryciem przez około 10 minut. Gdy herbatka naciągnie, odcedzamy napar i do smaku dodajemy sok porzeczkowy. Popijamy 3 razy dziennie, po 250 ml.

Wywar z liści, które zawierają antybakteryjne garbniki, wykorzystywany jest do leczenia odleżyn, żylaków i zmian skórnych, wymagających zastosowania substancji o działaniu antyseptycznym.

W owocach czarnej porzeczki znajdujemy kwasy organiczne, pektyny, witaminy - C, E, B, PP, D oraz prowitaminę A. Jagody bogate są także w sole mineralne i cukry. Spożywanie owoców łagodzi schorzenia dróg moczowych. Obecność witaminy C, która ma właściwości zakwaszające, sprzyja niszczeniu chorobotwórczych drobnoustrojów. A może zainteresuje cię także artykuł o uprawie poziomki w ogrodzie?

Przepisy na zdrowe przetwory z owoców czarnej porzeczki

Z owoców możemy przyrządzić smaczne przetwory, korzystnie wpływające na zdrowie. Łatwy do przygotowania jest sok porzeczkowy, którym wzbogacimy smak napojów, a zimą zapewnimy naszemu organizmowi dawkę potrzebnych witamin.

● Owoce podgrzewamy w garnku do momentu wydzielenia się soku. Po przecedzeniu dosypujemy cukier w proporcji: 30 dag cukru/1 litr soku. Całość podgrzewamy. Po rozpuszczeniu się cukru, przelewamy sok porzeczkowy do słoików i pasteryzujemy przez 20 minut.

Zdrowym i smacznym dodatkiem do deserów i rozmaitych potraw jest galaretka z owoców czarnej porzeczki.

● Porzeczki płuczemy i umieszczamy w szerokim garnku z niewielkim dodatkiem wody. Owoce miażdżymy i całość zagotowujemy. Przecieramy otrzymaną masę przez sito i przecier gotujemy z dodatkiem cukru, w proporcji 80 dag/1 litr przecieru. Całość powinna zgęstnieć. Przekładamy przecier do wyparzonych słoików i zamykamy pokrywkami, po wytarciu do sucha krawędzi słoików.

Przygotowanie przetworów z owoców czarnej porzeczki pozwoli nam na korzystanie z wyjątkowych właściwości rośliny przez cały rok. W słoiczkach z konfiturami zamkniemy wszystkie smaki i zapachy lata:

● 1 kg cukru gotujemy w 2. szklankach wody, do momentu otrzymania syropu. 1 kg czarnych porzeczek, po przebraniu i umyciu, wrzucamy do wrzącego syropu i po chwili odstawiamy do wystudzenia. Postępujemy tak trzykrotnie, z dbałością o krótkie gotowanie, by owoce nie straciły soku i smaku. Na powierzchni konfitur będzie zbierać się piana, którą skrupulatnie usuwamy. Gotowe konfitury przekładamy do wyparzonych słoiczków. Dokręcamy nakrętki. Przechowujemy słoiczki w chłodnym miejscu.

Na przetwory wybieramy twarde i zdrowe owoce. Zbieramy je z krzewów wówczas, gdy w większości są już w pełni dojrzałe – mają czarną barwę, ale nie opadają z gron. Oprócz soków, galaretek i konfitur, czarna porzeczka nadaje się do przygotowania dżemów, kompotów, nalewek, a nawet domowego wina. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o przetworach i nalewkach.