W naszym kraju jedynie w Tatrach
możemy spotkać naturalne stanowisko pięcioigielnej sosny – Pinus cembra, Limba europejska. Sosna limba jest drzewem niezwykle
dekoracyjnym. Zwraca uwagę piękny stożkowaty pokrój drzewa, jak i długie
niebieskozielone igły. Odporna jest na niekorzystne warunki atmosferyczne,
znosi silne wiatry, okiść i bardzo niskie temperatury, nawet do -60 stopni
Celsjusza. Wolno rośnie, dzięki czemu chętnie nasadzana bywa w skalnych
ogrodach i niewielkich przydomowych ogródkach. W Polsce limba objęta jest
częściową ochroną gatunkową.
Jeśli szukasz więcej inspiracji,
sprawdź także zebrane
w tym miejscu artykuły o drzewach iglastych.
Limba europejska – opis gatunku
Sosna limba
należy do rodziny sosnowatych. W stanie dzikim spotkamy ją w Alpach oraz w
Tatrach, na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. W polskim warunkach
klimatycznych może dożyć 400 lat. W Alpach żyje nawet 1000 lat. Rośnie bardzo
powoli, dorastając do 25 m wysokości. Po 30 latach osiągnie wysokość około 4
metrów. Nad taflą Morskiego Oka rośnie limba, o obwodzie 186 cm, a przy szlaku
napotkamy sosnę limbę, o obwodzie 213 cm, liczącą 230 lat.
Pinus cembra wymaga siedlisk słonecznych. Dobrze
rośnie na żyznym podłożu, o kwaśnym odczynie pH. Preferuje wilgotny klimat. Sosna
limba wyróżnia się pięknym, szerokostożkowym pokrojem. Na sztywnych krótkopędach
wzniesionych ku górze widnieją zielononiebieskie igły, osiągające długość od 5
cm do 12 cm, zebrane w pięcioigielne pęczki. Po około 80 latach wzrostu
pojawiają się 8-centymetrowe, fioletowe szyszki sosny limby, które opadają wraz
z jadalnymi nasionami, często zjadanymi przez ptaki. Nasiona pozbawione są
skrzydełek. W medycynie ludowej pędy i żywica Pinus cembra służyły do przyrządzania leczniczych maści i olejów.
„Balsam karpatsky” stanowił antidotum przeciwko ukąszeniom żmii, do okładów na
skaleczenia oraz w domowej kosmetyce. Zakopiańscy artyści wykorzystywali
złocistej barwy drewno do rzeźbienia, na instrumenty muzyczne, a nawet do
wytwarzania codziennych naczyń. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o uprawie i pielęgnacji sosny.
Sosna limba – opis najciekawszych
odmian
Do cennych
odmian ogrodowych należą:
- Pinus
cembra ‘Glauca’ – drzewo dorasta po 20 latach uprawy do około 3 m wysokości. Docelowo może
osiągnąć 20 m wysokości. Wyróżnia się intensywniejszym niż u gatunku,
srebrzystoniebieskim zabarwieniem igieł. Sosna limba tej odmiany w młodym wieku
charakteryzuje się kolumnowym kształtem korony, która w trakcie rozwoju staje
się stożkowata. Ostre i długie igły, o długości do 10 cm, ujęte są w pęczki, po
5 igieł. Szyszki sosny limby ‘Glauca’ kryją jadalne nasiona, pozbawione
skrzydełek. Drzewo preferuje słoneczne stanowiska oraz żyzne gleby,
dostatecznie wilgotne, o kwaśnym pH. Nadaje się do uprawy w miejskich ogrodach,
bowiem jest odporne na zanieczyszczenia powietrza.
- Limba
europejska ‘Glauca Compacta’ – jest odmianą karłową, wolno rosnącą. W początkowej fazie
rozwoju jest krzewem, stopniowo przybierającym formę drzewa, o kolumnowym
pokroju. Docelowo osiąga około 5 m wysokości. Ostre, bardziej niż u gatunku
niebieskie igły, ujęte są w pęczki, po 5 igieł. Sztywne gęste pędy unoszą się
ku górze. Limba wspaniale prezentuje się w ogrodach wrzosowiskowych i skalnych.
Najlepiej rośnie na stanowiskach nasłonecznionych, w żyznych, wilgotnych
glebach, o lekko kwaśnym PH. Pinus cembra
‘Glauca Compacta’ odporna jest
na silne wiatry i niskie temperatury. Można hodować tę bardzo dekoracyjną
roślinę w rejonach przemysłowych i w miastach, bowiem odporna jest na
zanieczyszczenia powietrza. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o sosnach.
- Sosna limba ‘Stricta’ – jest odmianą karłową, osiągającą
zaledwie 2 m wysokości, po 10 latach wzrostu. Drzewo, o atrakcyjnym kolumnowym
pokroju, pięknie prezentuje się jako soliter oraz w nasadzeniach grupowych, z
innymi roślinami iglastymi. Często zdobi ogrody wrzosowiskowe i skalniaki.
Sosnę ‘Stricta’ sadzimy na słonecznych stanowiskach, w umiarkowanie wilgotnym
podłożu. Szarozielone igły, ujęte po 5 igieł w pęczkach, mieszczą się na gęsto
ułożonych, pionowo wznoszących się pędach. Limba nadaje się do zastosowania w
ogrodach miejskich oraz w rejonach przemysłowych.
Pinus cembra - choroby i szkodniki
Sosna limba
wykazuje dużą odporność na szkodniki i choroby, zwłaszcza rdzę
wejmutkowo-porzeczkową. Dolegliwości drzewa to:
- fytoftoroza - choroba grzybowa, wywołana przez
grzyby glebowe Phytophthora, prowadząca
do brązowienia i opadania igieł.
Porażone zgnilizną korzenie nie pobierają z gleby składników odżywczych. W
wyniku choroby sosna zamiera.
- niewystarczająca ilość żelaza – objawia się zahamowaniem wzrostu oraz
żółknięciem pędów. Powodem zmian może być nieodpowiedni odczyn gleby. Rośliny
iglaste preferują kwaśny odczyn pH, więc nasadzenia w podłożu o pH zasadowym
mogą wywołać niekorzystne zmiany. Poprawę przyniesie zakwaszenie gleby przez
ściółkowanie korą oraz dodanie do ziemi kwaśnego torfu. Zaleca się stosowanie
nawozów mineralnych. Sprawdź także ten artykuł o popularnych odmianach sosny.
Szkodniki żerujące
na limbie:
- mszyce – pojawiają się na młodych przyrostach,
wysysając z nich soki. Szkodniki doprowadzają do uszkodzenia liści, zahamowania
wzrostu sosen, a nawet do zamierania wierzchołków. Owady przenoszą choroby
wirusowe. Zwalczamy je środkami chemicznymi lub preparatami ekologicznymi.
- przędziorki – śladem żerowania pajęczaków jest
delikatna pajęczyna. Występują w okresach suszy, wysysając z pędów soki.
Efektem ataku szkodników jest osłabienie rośliny, a nawet jej zamieranie.
Objawami są brązowiejące igły, które opadają. Od listopada do marca można
zastosować profilaktyczny oprysk limby olejem parafinowym. Na rynku dostępne są
środki chemiczne i ekologiczne, skutecznie zwalczające szkodniki. A może
zainteresuje cię także ten artykuł o syropie z pędów sosny?