Nazwa rośliny
Szczeć pospolita (łac. Dipsacus fullonum) znana też jako szczeć leśna, szczeć głucha, szczotka
Systematyka
przewiertniowate > szczeć > szczeć pospolita

Szczeć pospolita - informacje, uprawa, właściwości, wykorzystanie

Szczeć pospolita, tak jak i wiciokrzew zimozielony, szczeć sukiennicza, czy też trędownik bulwiasty to znana roślina. Zanim jednak zajmiemy się uprawą tej rośliny, powinniśmy zapoznać się z opisem rośliny, zwłaszcza z jej zielem i korzeniem, ale również z tym, gdzie szczeć pospolita znajduje zastosowanie, jakie ma działanie i jak ją stosować. Warto też wiedzieć, jak przebiega cała uprawa tego zioła.

Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o roślinach leczniczych.

Szczeć pospolita (Dipsacus fullonum) - charakterystyka rośliny

Szczeć pospolita - skąd pochodzi i gdzie występuje

Szczeć pospolita to roślina, która zaliczana jest do rodziny szczeciowatych - Dipsacaceae. Do rodziny szczeciowatych należy około 290 gatunków roślin, które znajdują się w 8-11 rodzajach, w zależności od ujęcia systematycznego. Warto wiedzieć, że rośliny te są bylinami i charakteryzują się główkowatymi kwiatostanami, suchymi owocami, w których zawarte jest jedno nasiono, a także liśćmi, które ułożone są na pędzie naprzeciwlegle.

Kiedy interesuje nas wiciokrzew zaostrzony, trędownik bulwiasty, czy też szczeć pospolita lub sukiennicza, powinniśmy zainteresować się tym, skąd pochodzi roślina. Dzięki temu dowiemy się, w jakich miejscach naturalnie rośnie ta roślina i jaki klimat jest dla niej optymalny.

Otóż szczeć pospolita to roślina, która naturalnie występuje na terenach Europy, Afryki Północnej oraz Azji Zachodniej. W samej Polsce również możemy spotkać się z tą byliną, ponieważ pojawia się ona na niżu oraz pogórzu. Jednak pamiętajmy, że wielokrotnie szczeć uważana jest za gatunek inwazyjny, który może być zagrożeniem dla rodzimej flory.

Szczeć - charakterystyka zioła

Jeśli wiemy już, gdzie naturalnie występuje roślina, możemy przejść do tego, jakie są jej cechy charakterystyczne. Zdecydowanie wiele cech charakterystycznych pokazują nam zdjęcia, lecz nie zawsze na zdjęciach ujrzymy wszystkie szczegóły. Dodatkowo zdjęcia nie pokażą tego, że szczeć charakteryzuje się palowym i mocno rozgałęzionym systemem korzeniowym. Korzeń dosięga do około 60 cm długości.

Łodyga rośliny jest sztywna, wzniesiona i kolczasta. Może ona dorastać do około 2 m wysokości. Co więcej, szczeć wypuszcza 2 rodzaje liści, mianowicie liście odziomkowe i liście pędowe. Liście odziomkowe są krótkoogonkowe i zbierają się w rozetę. Mają one lancetowaty kształt, są tępo zakończone, a ich blaszki liściowe mają ząbkowane brzegi. Cała powierzchnia jest ciemnozielona i pomarszczona. Z kolei liście pędowe również są lancetowate, ząbkowane, ale ich koniec jest ostro zakończony. Liście pędowe wyrastają na pędzie nakrzyżlegle.

Szczeć pospolita wytwarza również zebrane w formie główki kwiatostany, które od spodu otoczone są kolczastym wieńcem liści przysadkowych. Pojedyncze kwiaty są rurkowate. Ich korona jest biała i rozdziela się na cztery łatki w kolorze fioletowym. Owocami szczeci są czworoboczne, podłużne niełupki w kolorze brązowym. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o zastosowaniu korzenia szczeci.

Uprawa szczeci - co warto wiedzieć

Kiedy interesujemy się uprawą wiciokrzewów zimozielonych, trędowników bulwiastych, szczeci pospolitych lub sukienniczych, w pierwszej kolejności powinniśmy dowiedzieć się, jakie wymagania ma ta roślina i gdzie najlepiej rośnie. Zobaczmy więc, jak powinna wyglądać uprawa szczeci pospolitej.

Zacznijmy od tego, że roślina dwuletnia, którą jest szczeć pospolita, naturalnie rośnie na łąkach, przydrożach, pastwiskach, miejscach ruderalnych, nieużytkach, brzegach lasów i terenach łęgowych. Właśnie w takich miejscach rosną rośliny zarówno w obszarach ich rodzimego występowania, jak i tam, gdzie zostały one zawleczone.

Warto wiedzieć, że uprawa szczeci pospolitej nie jest skomplikowana, a dodatkowo roślina ta jest odporna na zasolenie środowiska, przez co nie ma problemu również z uprawą jej w pobliżu dróg. Co więcej, roślina ma niskie wymagania glebowe i może dobrze rosnąć zarówno na ciężkich i wilgotnych glebach, jak i na glebach suchych i piaszczystych. Jednak powinniśmy wziąć pod uwagę to, że rośliny lepiej będą się czuły na glebach zasobnych w składniki pokarmowe, ponieważ właśnie tam będą się bujniej rozgałęziały i szybciej rosły. Kolejnym ważnym elementem jest to, że rośliny powinny być sadzone na stanowiskach słonecznych.

Jeśli chodzi o samą uprawę tych ziół, nie jest ona już tak popularna, jak kiedyś, kiedy to szczeć pospolita była stosowana w zakładach włókienniczych. Szczeć pospolita nie jest rośliną trudną w uprawie, a właściwie jedynym ważnym aspektem jest posadzenie jej w nasłonecznionym stanowisku. Rozmnażanie rośliny przebiega poprzez wysiew nasion w okresie wiosny lub jesieni. Co więcej, sama szczeć jest w stanie się szybko rozsiewać. Warto też pamiętać o tym, by sadzić rośliny w odpowiednich odstępach, ponieważ charakteryzują się one dużym rozmiarem i szybkim wzrostem. W początkowej fazie uprawy musimy pamiętać także o odchwaszczaniu, by chwasty nie zakłóciły rozwoju nasion.

Szczeć pospolita (Dipsacus fullonum) - zastosowanie, działanie i właściwości lecznicze

Właściwości lecznicze - co powinniśmy wiedzieć

Jeśli interesujemy się szczecią pospolitą, z pewnością powinniśmy zapoznać się z działaniem i właściwościami leczniczymi, ponieważ jest to roślina, która można stosować na boreliozę. Szczeć pospolita znana była już od XVI wieku i właśnie wtedy już znana była jako ziele lecznicze. Obecnie popularna jest herbata ze szczeci. Taką herbatę możemy kupić w aptekach i sklepach zielarskich. Pamiętajmy jednak o tym, że herbata może być dostępna w różnej cenie, która zależy od miejsca zakupu i producenta.

Wtedy już ziele wykorzystywane było jako środek przeciwbólowy przy problemie z reumatyzmem i dnem moczanowym. Szczeć wykazuje działanie bakteriobójcze, które jest chętnie wykorzystywane. Nie możemy również zapominać o tym, jaki oddziaływanie mają na siebie korzeń i borelioza.

Otóż korzenie szczeci pospolitej zostały przebadane pod kątem oddziaływania na bakterie, które wywołują bardzo groźną dla nas chorobę, jaką jest borelioza. W trakcie badań okazało się, że wyciągi z korzeni szczeci mają podobną aktywność do amoksycyliny, która aktualnie jest wykorzystywana przy leczeniu boreliozy.

Szczeć pospolita - inne zastosowania

Zdecydowanie najważniejszym zastosowaniem jest zastosowanie lecznicze, dzięki temu, jakie właściwości lecznicze ma szczeć pospolita. Nie powinniśmy jednak zapominać o innych zastosowaniach, a mianowicie o tym, że szczeć pospolita jest między innymi rośliną miododajną. Z jednego hektara upraw można uzyskać nawet 250 kg pyłku oraz 300 kg miodu.

Ponadto ta roślina dwuletnia jest rośliną ozdobną. Szczeć nadaje się doskonale do uprawy na rabatach, gdzie może stać się ciekawym elementem wysokościowym. Warto też wiedzieć, że szczeć wykorzystywana jest w bukieciarstwie do tworzenia suchych bukietów. Tam właśnie komponuje się w bardzo ciekawy sposób z innymi roślinami.

Nie możemy zapominać o tym, że w przeszłości szczeć wykorzystywana była w przemyśle włókienniczym, tak samo, jak i szczeć sukiennicza. Uprawy były prowadzone, by pozyskać z roślin zasuszone kwiatostany, które używane były do gręplowania wełny. Jednak obecnie odeszło się już od tej techniki.

Wygląd szczeci pospolitej

Pochodzenie:
Afryka Północna, Europa, Azja Zachodnia
Roczne przyrosty:
150 cm - 200 cm
Maksymalna wysokość:
150 cm - 200 cm
Maksymalna szerokość:
30 cm - 50 cm
Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:
2 lata
Szczeć rozwija w pierwszym roku rozetę liści, a w drugim roku na wiosnę pęd kwiatostanowy.


Pokrój szczeci pospolitej:
wyprostowany, wzniesiony, w formie rozety, słabo rozgałęziony
Cechy charakterystyczne:
Kolor kwiatów:
fioletowy
Wielkość i forma kwiatów:
główkowate
Rodzaj ulistnienia:
Kształt liścia:
lancetowate
Kolor liścia:
zielone

Sadzenie i stanowisko dla szczeci pospolitej

Termin sadzenia:
kwiecień, maj, wrzesień, październik
Rozstaw przy sadzeniu:
30 cm - 40 cm
Sposób rozmnażania:
nasiona


Stanowisko:
Gleba:
przepuszczalna, próchniczna, żyzna, wilgotna, gliniasto-piaszczysta
Odczyn pH gleby:
Wilgotność podłoża:
umiarkowane
Strefa mrozoodporności:
bardzo odporna na mróz, odporność poniżej -27 °C


Nadaje się na:
soliter, nasadzenie grupowe, rabaty, kompozycje, nad wodą

Pielęgnacja szczeci pospolitej

Trudność uprawy:
łatwy
Poziom odporności:
bardzo odporna

Terminy

IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
Kiedy można sadzić?
Kiedy kwitnie?
Nawożenie
Nawóz wieloskładnikowy, do roślin kwitnących. Nawozić raz na 2 tygodnie.
Podlewanie
Umiarkowane zapotrzebowanie na wodę. Podlewaj co 2 dni.
Najlepiej rośnie na żyznym i wilgotnym stanowisku, dlatego należy zapewnić szczeci regularne podlewanie.

Zastosowanie w kuchni

Przydatność do spożycia:
lecznicza
ikona podziel sięPrzekaż dalej