Tykwa pospolita (tykwa ozdobna, kalebasa)

Zwiń

Nazwa rośliny

Tykwa pospolita (łac. Lagenaria siceraria) znana też jako tykwa ozdobna, kalebasa

Systematyka

dyniowate > tykwa > tykwa pospolita

Pochodzenie:

Afryka

Rozmiary i wygląd tykwy pospolitej

Tykwa ozdobna - charakterystyka

Charakter wzrostu:

roślina jednoroczna

Rodzaj ulistnienia:

liściaste

Termin kwitnienia:

lipiec

Przydatność do spożycia:

jadalna
lecznicza

Czy przyciąga zwierzęta:

Tak

Przeznaczenie tykwy pospolitej

Miejsce uprawy:

ogród przydomowy
balkon, taras
ogród wiejski
wzdłuż ogrodzeń

Możliwe wykorzystanie:

soliter
nasadzenie grupowe
podpory
okrywa powierzchni
w pojemnikach

Terminy zbiorów

Typ pożytku:

owoce

Termin zbiorów:

wrzesień
październik

Jak wygląda kalebasa?

Walory rośliny:

ozdobne kwiaty
ozdobne liście
ozdobne owoce

Pokrój rośliny:

rozłożysty
pnący
rozgałęziony
gęsty

Jak sadzić tykwę pospolitą?

Przyrosty roczne i docelowe wymiary

Roczne przyrosty:

200 cm - 300 cm

Maksymalna wysokość:

200 cm - 300 cm

Maksymalna szerokość:

80 cm - 100 cm

Po ilu latach osiąga docelowe rozmiary:

1 rok

Kwiaty i liście

Kolor kwiatów:

biały

Wielkość i forma kwiatów:

pojedyncze

Czy pachnąca:

Tak

Kształt liścia:

sercowate

Kolor liścia:

zielone

Stanowisko dla tykwy pospolitej

Rodzaj stanowiska:

słoneczne

Strefa mrozoodporności:

roślina ciepłolubna, zimowanie w domu, nie znosi temperatur poniżej -12 °C

Wilgotność podłoża:

umiarkowane

Rodzaj gleby:

przepuszczalna
próchniczna
żyzna
lekko wilgotna

Odczyn pH gleby:

obojętny
lekko kwaśny

Sadzenie

Sposób rozmnażania:

nasiona
rozsada

Rozstaw przy sadzeniu:

80 cm - 100 cm

Termin sadzenia:

maj
czerwiec

Dodatkowe informacje:

Rozsadę tykwy przygotowuje się w drugiej połowie kwietnia, a wysadza do gruntu po ustąpieniu ryzyka przymrozków.

Tykwa ozdobna - pielęgnacja

Choroby i szkodniki typowe dla rośliny

Poziom odporności:

bardzo odporna

Choroby:

szara pleśń

Szkodniki:

przędziorki
ślimaki

Nawożenie

Czy konieczność nawożenia?

Tak

Typ nawozu:

kompost

Częstotliwość:

raz w miesiącu

Terminy nawożenia:

maj

Kolejne nawożenia innym preparatem

Typ nawozu:

wieloskładnikowy, do roślin kwitnących

Częstotliwość:

raz na 2 tygodnie

Terminy nawożenia:

czerwiec, lipiec, sierpień

Podlewanie

Okres podlewania:

maj, czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik

Częstotliwość:

Codziennie

Zapotrzebowanie na wodę:

umiarkowane - podlewa się wtedy, gdy sucha warstwa podłoża w doniczce ma około 15 mm

Dodatkowe informacje:

Tykwa źle znosi suszę, trzeba zapewnić jej stale umiarkowanie wilgotne podłoże. W okresie upałów wymaga podlewania nawet trzy razy dziennie.

Zobacz inne rośliny podobne do tykwy pospolitej

Lagenaria siceraria – hodowla w Polsce

Tykwa – uprawa i pielęgnacja rośliny

Tykwa pospolita jest rośliną jednoroczną z rodziny dyniowatych. Tworzy długie pędy, płożące lub pnące, dorastające od 5 m do 10 m długości. Łodyga tykwy, pokryta szczeciniastymi włoskami, jest w środku pusta. Duże ząbkowane liście wydzielają charakterystyczny piżmowy zapach, który ustępuje po wysuszeniu. Kremowe rozdzielnopłciowe kwiaty zapylane są przez owady. Kwitną od lipca do sierpnia. Roślina tworzy duże owoce dorastające do około 80 cm długości. Owoc tykwy wyróżnia się oryginalnym butelkowatym kształtem. Młoda zdrewniała okrywa owocu w miarę dojrzewania zmienia kolor z jasnozielonego na żółty lub brązowy.

Uprawa tykwy nie jest trudna. Największym problemem może okazać się zapewnienie odpowiedniej temperatury otoczenia, bowiem jest to roślina wybitnie ciepłolubna - najlepiej rozwija się w temperaturze około 25 stopni Celsjusza. Nasiona na wysiew nabywamy w sprawdzonych sklepach ogrodniczych, które gwarantują sprzedaż interesującej nas odmiany. W ten sposób unikniemy oszustów, oferujących nasiona, np. dyni olbrzymiej.

Nasiona tykwy pospolitej są płaskie i osiągają długość około 7-20 mm. Wysiew nasion do gruntu przeprowadzamy od połowy maja do lipca, uzyskując owoce jesienią. Siejemy po 2-3 nasiona, w rozstawie 80 x 100 cm. Możemy również uzyskać zbiór latem, wysiewając nasiona tykwy od lutego, pojedynczo, w niewielkich pojemnikach, które ustawiamy w szklarni, gdzie zapewnimy kiełkującym tykwom odpowiednie warunki termiczne. Nasiona wykiełkują również na ciepłym parapecie. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie dyni w ogrodzie?

W maju, kiedy minie zagrożenie wiosennymi przymrozkami, możemy przeprowadzić sadzenie sadzonek tykwy na wybranym stanowisku - słonecznym i zacisznym, na podłożu piaszczysto - gliniastym, o odczynie pH 6,5 – 7,5. Rośliny sadzimy razem z całą bryłą korzeniową, ze względu na możliwość uszkodzenia korzonków. Sadzenie poprzedzamy wypełnieniem dna dołków kompostem.

Pielęgnacja tykwy polega na dostarczeniu jej odpowiedniej ilości wody. Jest to ważne, szczególnie w czasie gorących dni, bowiem roślina potrzebuje wówczas bardzo obfitego podlewania. W czasie sadzenia uformujmy wokół sadzonek zagłębienie w ziemi, które umożliwi wodzie zbieranie się i szybkie dotarcie do korzeni. Pnącym okazom należy zapewnić solidne podpórki.

Tykwa jadalna – zbiór i zastosowanie w kuchni

Tykwa pospolita to jadalna roślina, ceniona za właściwości smakowe i zdrowotne. Owoc tykwy jest źródłem witamin z grupy B, oraz witamin C, A ,E i D. Zawiera również cholinę, substancję witaminową, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego. W nasionach tykwy znajdują się kwasy Omega, a także liczne składniki mineralne, np. fosfor, magnez czy potas. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o warzywach.

Zbieramy młode warzywa, które możemy wykorzystać do celów kulinarnych. Zbiór tykwy rozpoczynamy wówczas, gdy skórka zaczyna wybarwiać się na żółtawy kolor. Dojrzały owoc jest twardy, nie ulega naciskowi palców, a kiedy go obstukamy, wydaje charakterystyczny drewniany odgłos. Warzywo należy zebrać przed nadejściem przymrozków, które uszkodzą delikatny miąższ.

Jadalna tykwa najlepiej smakuje zaraz po zebraniu. Owoc można przechować w lodówce przez około 10 dni. Zalety smakowe tykwy docenią także wegetarianie, bowiem z jej miąższu można przygotować dania, zastępujące mięsne potrawy – tykwa jest doskonałym składnikiem kotlecików, zup, sałatek, wegetariańskiego sushi, curry lub puszystego puree – smacznego dodatku do dań jarskich i mięsnych. Zanim przystąpimy do obróbki tykwy, dzielimy ją na mniejsze kawałki. Obieramy ze skórki i czyścimy miąższ z pestek. Tykwę, pokrojoną w kostkę lub w plastry, gotujemy w wodzie lub na parze, pieczemy w piekarniku albo dusimy w niewielkiej ilości wody – do uzyskania miękkości.

Tykwa pospolita – niezwykłe wyroby z tykwy

Starsze okazy tykwy nadają się do wysuszenia. Owoce po zbiorze suszymy w całości, w suchym, ciepłym i przewiewnym pomieszczeniu. Można delikatnie zeskrobać wierzchnią skórkę, co przyspieszy suszenie i ułatwi dekorowanie wysuszonych skorup. Wilgotność suszarni nie może przekroczyć około 50% - wilgotne powietrze jest przyczyną gnicia owoców. Zebrane tykwy wieszamy w taki sposób, by nie stykały się ze sobą - gdy zaobserwujemy, że jakiś owoc zaczyna się psuć, natychmiast go usuwamy. Proces suszenia trwa kilkanaście tygodni. Szybciej wysychają mniejsze tykwy. Nie suszymy owoców tykwy w piekarniku lub bezpośrednio na kaloryferach lub na piecu. Wysuszone tykwy obcinamy u góry i wysypujemy nasiona. A może zainteresuje cię także ten artykuł o uprawie cukinii w ogrodzie?

Od najdawniejszych czasów wyroby z tykwy znajdowały zastosowanie jako pojemniki pełniące rolę misek, naczyń na wodę, do parzenia yerba mate, czy przechowywania produktów spożywczych. Wytwarzano z nich instrumenty muzyczne i grzechotki dla dzieci. Do dzisiaj tykwa jest pożądanym materiałem do wyrobu wielu dekoracyjnych przedmiotów. Pomalowane, udekorowane tykwy mogą sprawdzić się w roli abażurów, niewielkich lampek, świątecznych ozdób, pojemników na różne drobiazgi, np. pędzle, przybory do pisania, a nawet szczoteczki do zębów. Z tykwy pomysłowi artyści tworzą wielkanocne koszyczki i zabawki dla dzieci. Kalebasy są oryginalnymi naczyniami na owoce i kwiaty. Zwolennicy popijania yerba mate chętnie skorzystają z tradycyjnego sposobu jej parzenia, w tykwowych kubkach.

W sprzedaży znajduje się wiele odmian Lagenaria sicerari:

Tykwa pospolita ‘Birdhouse’ – jasnozielona tykwa ma kształt butelki i przypomina domek lęgowy dla ptaków. Pędy tykwy dorastają do 2,5 m długości. Roślinę wysiewa się pod osłony w kwietniu, a w maju – do gruntu.

Tykwa ‘Kobra’ – zawdzięcza swoją nazwę wygiętej długiej szyjce, wyrastającej z gruszkowatej dolnej części rośliny. Skórka tykwy wybarwia się na ciemnozielono, z charakterystycznymi jaśniejszymi plamami. Roślina dorasta do 2,5 m - 3 m wysokości.

Tykwa ‘Snake’ – wyróżnia się jasnozieloną cętkowaną skórką, pokrywającą długie wijące się owoce, osiągające do 100 cm. Tykwa nadaje się do obsadzania ogrodowych altan, pergoli i balkonów.

Tykwa ‘Maranka’ – dekoracyjna oryginalna odmiana. Owoce są pokryta licznymi zgrubieniami, dołkami i zmarszczkami, co nadaje ciemnozielonym owocom niezwykły wygląd. Warzywo przybiera jajowaty kształt, z wydłużoną szyjką. Sprawdź także ten artykuł o uprawie ogórka siewnego.

Tykwa pospolita

Rozmiary i wygląd tykwy pospolitej

Jak sadzić tykwę pospolitą?

Tykwa ozdobna - pielęgnacja

Zobacz inne rośliny podobne do tykwy pospolitej

Interesuje cię tykwa ozdobna? Zobacz też te rośliny

Lagenaria siceraria – hodowla w Polsce

Tykwa – uprawa i pielęgnacja rośliny

Tykwa jadalna – zbiór i zastosowanie w kuchni

Tykwa pospolita – niezwykłe wyroby z tykwy